Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

abbarrigàre , vrb Definitzione fàere fortza faendho pesu o ispinghendho de pitzu, incracare faendho pesu Sinònimos e contràrios abbaticare, apretigare, carcare, imbarrigare, incalcare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu appuyer, presser Ingresu to press Ispagnolu apretar Italianu prèmere Tedescu drücken.

acoidài, acoidàre , vrb: acoitai, acoitare, acuitai, acuitare, coidai Definitzione fàere sa cosa in lestresa, cantu prima, a presse Sinònimos e contràrios apressare, illestrire, incoire | ctr. istentare Frases s'atóngiu acoidendi pesat unu lentzoru niedhu de nuis ◊ tocat a s'acuitai ca no s'aspetant ◊ issu si fut acoitau a crocai ◊ acoita a torrai! ◊ acoitaisí a si ndi andai! ◊ acoitate ca tenzo de fàchere su pranzu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu presser Ingresu to hurry Ispagnolu apresurarse, darse prisa Italianu affrettare, fare in frétta Tedescu sich beeilen.

afiolàre , vrb: afiorare Definitzione acostire sa terra a calecuna cosa prantada; apretare su fàmene, unu bisóngiu, bènnere fàmene o bisóngiu forte Sinònimos e contràrios assacarrare / apretai, sighire Tradutziones Frantzesu presser Ingresu to be hot on s.o.’s Ispagnolu apremiar, acuciar (hambre, otro) Italianu incalzare (della fame, di altro) Tedescu bedrängen.

allestài , vrb: allestrai, allestrare Definitzione fàere in lestresa, pònnere presse Sinònimos e contràrios allestire, apressurai, impressare, impressire, impressurare, trotinare Frases sos àinos fint addainanti de nois allestrendhe in sa falada (M.Bua) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu presser, hâter Ingresu to hurry Ispagnolu apresurar Italianu affrettare Tedescu beschleunigen, sich beeilen.

apressàre , vrb Definitzione fàere impresse, coitare de prus Sinònimos e contràrios acadriare, acoidai, apressurare, impressire | ctr. istentare Frases cuss'issudhu l'at fatu apressare su passu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu presser Ingresu to hurry Ispagnolu apresurar Italianu affrettare Tedescu beschleunigen, sich beeilen.

apretàe, apretài , vrb: apretare 2, apretari Definitzione pònnere in apretu, in dificurtade manna, pònnere presse, essire o fàere prus càdriu, prus fruscu; rfl. caminare prus impresse, istirare su passu camminandho Sinònimos e contràrios acadriare, apressurai, apretonare, trotinare Maneras de nàrrere csn: apretare una cosa a… (a sole, a fogu, a chíngia, e gai) = fàghere dannu a sa cosa cun su sole, cun su fogu, sa chíngia a tropu; apretare sa màchina = fàghere andhare prus lestra Frases sighint sas agonias a apretare ◊ su sole apretaiat sa campagna chena piedade ◊ bae a sa friscura, ca a tardu ti apretat su sole! ◊ a su malàidu li at apretadu su male ◊ in cussu logu mergiani apretat e no fait a fidai is angionis 2. is fillus megant de dh'apretai a comporai su tratori ◊ su guvernu cheret apretadu chi muntenzat sas promissas ◊ si apretesint de sighire sa volontade sua ◊ si ti apretat su fritu cugúzadi! ◊ candu mi apretat su fàmini papu ◊ l'est apretandhe su sonnu ◊ su bentu est apretendhe ◊ est comintzendhe a pròere: si apretat abberimus su paracu 3. a sa padedha abbàssiali su fogu, no l'apretet ca si atacat 4. cudhu si apretat e aciapat su cani Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu presser Ingresu to chase closely Ispagnolu apretar Italianu incalzare, mèttere frétta a qlc., intensificare qlcs Tedescu jdn zur Eile antreiben, sich beeilen.

apubulàre , vrb Definitzione bènnere gente meda, prènnere de gente, nau de unu logu Sinònimos e contràrios abbudronare, afiotulare, afollare, assaurrare, atrepillai, atropare, atrumare, atutinare, pobulare | ctr. ispobulare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se presser Ingresu to crowd (together) Ispagnolu agolparse Italianu affollarsi Tedescu sich drängen.

atipriàre , vrb: atripiare, atropiare, atrupiare Definitzione catzigare o istrecare e múrghere su súciu de calecuna cosa; istrínghere, múrghere is trastos, s’orrobba samunada, po che dhis bogare s’abba Sinònimos e contràrios tilpiare* / intortijare, tortojare / irfrutuare Frases a sa malàida l'at atrupiadu sa tita e de matéria ndh'at pienadu una tatza ◊ atropiaiat cun sas manos suas sa ua sèbera pro fàghere su binu de sa Missa ◊ unu tempus sa ua l'atropiaiant a pes Tradutziones Frantzesu presser Ingresu to squeeze Ispagnolu exprimir Italianu sprèmere, strizzare Tedescu pressen, auswringen.

atrumàre , vrb: atrummare Definitzione fàere a truma, a chedha, istare o pònnere in medas impare, acanta Sinònimos e contràrios abbudronare, acedhae, afiotae, afollare, apubulare, arretolare, assaurrare, atropare, atutinare Frases fint totu atrumados a noe e a deghe ◊ sos tazos si sunt atrumados in s'abbadolzu ◊ fia giómpidu a una badhe terrorosa tota atrumada de feras ◊ si bi at atrumadu unu bene de zente ◊ intendhindhe cussu fragassu, sa zente si est atrumada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se presser Ingresu to crowd (together) Ispagnolu atiborrarse Italianu affollarsi Tedescu sich drängen.

azachinàre , vrb Definitzione fàere mòvere o trubbare animales, pigare a trubbu fintzes gente, fortzare a ccn. a fàere Sinònimos e contràrios ingotare 1, ispuntogliare, istuzare, trubare Frases azachinare a unu, unu fiadu Tradutziones Frantzesu réclamer, presser Ingresu to urge Ispagnolu incitar animales o personas Italianu sollecitare Tedescu drängen.

impressíre, impressíri , vrb Definitzione tènnere o pònnere presse Sinònimos e contràrios allestai, allestire, apressare, apressibbiri, apressurai, impressare, impressurare | ctr. abbacai, abblandai Frases candho est arribbau, unu de sos cumpanzos lu fit impressindhe a contare s'istória de su Costerinu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu presser, insister Ingresu to hasten Ispagnolu apresurar Italianu affrettare Tedescu beschleunigen, sich beeilen.

incalcàre , vrb: incarcare, incascare, inchircare, incracai, incracare Definitzione ispínghere de parte de pitzu una cosa, fàere pesu in pitzu, ma fintzes istrínghere, fàere fortza; fàere cracu o fintzes bufare (o papare) meda, coment'e a istichidura, faendho prus cracu, tibbiu Sinònimos e contràrios abbarrigare, abbaticare, apretigare, calcai, crichiri, istibbire, pretare Frases s'at incalcadu sa berrita in conca ◊ si abbutonat su capoto e s'incascat su bonete in conca ◊ su gatu mi pigat su didu in buca, mússiat ma no incracat 2. comente at torradu a pròere, sos cunzados, sos pasciales, sos mandriolos si sunt torrados a incarcare d'erva ◊ chijinatas umbras s'incascant subra de sos nódidos montes (G.Fiori) 3. de binu si ndh'incarcat cantu piús podet ◊ candho sunt tirendhe gàrriga manna, sos boes incascant in tuju Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu presser, s'épaissir Ingresu to press, to thicken Ispagnolu apretar Italianu prèmere, addensarsi, infittire Tedescu drucken, sich verdichten, dichter werden.

ingotàre 1 , vrb Definitzione coment'e ispínghere o pònnere presse, fàere mòvere Sinònimos e contràrios azachinare, ispígnere, ispuntogliare, istuzare, sotae Frases no bi at bisonzu chi l'ingote, sa mente mia, pro s'ischervigare (G.Ruju) Tradutziones Frantzesu presser, solliciter Ingresu to urge Ispagnolu impulsar Italianu sollecitare Tedescu drängen.

ispremiàre , vrb Definitzione coment'e istrecare, istringhendho o incracandho a forte po ndhe fàere essire cosa Sinònimos e contràrios afíere, isprèmere, supressai Ètimu spn. (a)premiar Tradutziones Frantzesu presser Ingresu to squeeze Ispagnolu exprimir, extraer Italianu sprèmere Tedescu ausdrücken.

prèmere, prèmi , vrb: prèmmere, prèmmiri Definitzione fàere fortza (de pesu o de àteru) apitzu, coment'e incracandho, fintzes coment'e istringhendho Sinònimos e contràrios afíere, incalcare, isprèmere, istrígnere, tilpiare Ètimu ltn. premere Tradutziones Frantzesu appuyer, presser Ingresu to press, to squeeze Ispagnolu apretar Italianu prèmere, sprèmere Tedescu drücken, ausdrücken.

prenciài , vrb: prensai, prensare, prentzai, prentzare Definitzione incracare a prentza Sinònimos e contràrios imprentzai, supressare Frases sa benàcia depit èssi prenciara po ndi bogai totu su binu ◊ teniat sa prensa e binzateris meda che leaiant sa binata pro la prensare Ètimu spn. prensar Tradutziones Frantzesu presser, pressurer, comprimer Ingresu to squeeze, to crush Ispagnolu prensar Italianu torchiare, comprìmere, pressare, pigiare Tedescu pressen.

supressài, supressàre , vrb Definitzione incracare a supressa, incracare a forte Sinònimos e contràrios imprentzai, prenciai Frases prantat, marrat, binnennat, issarmentat, càticat e supressat, iscuponat e ponet su mustu in cantina Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu presser Ingresu to press Ispagnolu prensar Italianu torchiare Tedescu pressen.

tilpiàre , vrb: tirpiare, tripiare, tropiare, trupiare Definitzione istrínghere cosa a istrecadura, a murghidura, a atrotigadura, po che dhi bogare su súciu, s'abba; fintzes isfrutuare s'àteru Sinònimos e contràrios afíere, isciuciai, isprèmere, profizare / acacigai, atipriare, irfrutuare Frases su pastore trúpiat sas titas de sas arveghes murghíndhelas ◊ l'ant tilpiada che istratzu ◊ si trúpiant sos budrones in su lachedhu ◊ tropiendhe sa raba… faghent brou! ◊ l'at trupiadu a tenatzas ◊ su suore che l'azis tripiadu debbadas 2. su coro oprimidu restat che limone tripiadu (S.Macis)◊ adiu vida de gherra chi tripiadu mi as pro chimbant'annos! (M.Dore)◊ a su pensionadu lu fúliant tripiadu che limone ◊ no ti fóscighes su coro e ne ti trúpies sos chervedhos! ◊ a sa pianta ti atacas a tilpiare ca sa vida cheres ◊ ant tripiadu sa famíglia de su secuestradu ◊ pro nos fàghere mannos as tirpiadu sas fortzas chi aias 3. trípio pro su chi at fàmine e fritu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu presser, essorer Ingresu to squeeze Ispagnolu estrujar, exprimir Italianu strizzare, sprèmere Tedescu auswringen, auspressen.

trupiàda , nf Definitzione su trupiare Sinònimos e contràrios afissa, multa Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu pressage, action de presser, d'essorer Ingresu squeeze Ispagnolu prensado Italianu strizzata, spremuta Tedescu Auswringen.

«« Torra a chircare