abbarrigàre , vrb Definitzione
fàere fortza faendho pesu o ispinghendho de pitzu, incracare faendho pesu
Sinònimos e contràrios
abbaticare,
apretigare,
carcare,
imbarrigare,
incalcare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
appuyer,
presser
Ingresu
to press
Ispagnolu
apretar
Italianu
prèmere
Tedescu
drücken.
abbaticàre , vrb: abbatigare,
abbatzicare Definitzione
fàere pesu incracandho o ispinghendho de pitzu
Sinònimos e contràrios
abbarrigare,
acacigai,
apistulare,
carcare,
incalcare,
pretare
/
strecae
Frases
su pesu de sa carena l'abbatzicaiat
2.
sa lamedha l'at abbatzicata che tubbedhu líticu de dentifritzu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
fouler
Ingresu
to press
Ispagnolu
apretar,
comprimir
Italianu
pigiare,
comprìmere
Tedescu
drücken.
afíere , vrb Definitzione
aferrare e istrínghere, pigare o pònnere cosa cun fortza meda, chi no fatzat giogu, chi no si potzat mòvere, serrare o acapiare faendho fortza, pònnere cosa meda in pagu logu, incracare a forte / ind. pres.: 1ˆ p. pl. afimus [afiimus], 2ˆ p. pl. afides [afiides]; ger. afindhe [afiindhe]; ind. imp.: 1ˆ p. sing. afiaia, 1ˆ p. pl. afiaimus; pps. afissu
Sinònimos e contràrios
acoltziare,
afissare,
aggafiare,
astrínghere,
ispremiare,
supressai
/
bídere
| ctr.
illascare
Maneras de nàrrere
csn:
afíere su punzu, sa manu, sos pódhighes, unu nodu, sos ogros = serrare sa manu forte, fàghere unu nodu chi no s'isorbat, serrare sos ogros cun fortza; cantu afiet ogru = totugantu su chi si arrennescit a biri; a. su punzu (nau de cumportamentu)= èssiri susuncus, donai pagu; a. sas orixas = allutai is origas, fai atentzioni bèni; a. s'oxu a unu puntu, a unu logu = abbaidare a fissu, bene, a unu logu
Frases
s'àinu candho móssigat afiet e no lassat fintzas chi no tocat sas dentes apare ◊ sa fasche de sa linna tocat a l'afíere ca sinono si che irfaghet ◊ sas vites cherent afissas ◊ no mi afias sa manu ca mi est dolindhe!
2.
sas ampullas cherent afissas ca leant tropu logu si sunt atesu de pare
3.
cantu afiet ogru largu e rassu, atesu atesu, totu li at mustradu nendhe: Abbà, custu est totugantu meu!
4.
sos ricos su punzu l'afient prus de sos pòveros
Ètimu
ltn.
affigere
Tradutziones
Frantzesu
serrer
Ingresu
to tighten
Ispagnolu
apretar,
hacinar
Italianu
strìngere,
pressare
Tedescu
pressen.
aggafiàre , vrb Definitzione
incasciare una cosa in mesu de àteras cun fortza de dh’arrèschere, pistare o istrecare puru; fintzes inghiriare a bratzos o cun àteru una cosa po dha pigare totu
Sinònimos e contràrios
afíere,
inciassare,
ingatzinai,
tènnere
/
inchínghere
Frases
sa zanna mi che at aggafiadu su pódhighe ca si ch'est serrada chentza mi ndhe abbizare
Tradutziones
Frantzesu
serrer
Ingresu
to grip
Ispagnolu
apretar
Italianu
strìngere
Tedescu
drücken.
apretàe, apretài , vrb: apretare 2,
apretari Definitzione
pònnere in apretu, in dificurtade manna, pònnere presse, essire o fàere prus càdriu, prus fruscu; rfl. caminare prus impresse, istirare su passu camminandho
Sinònimos e contràrios
acadriare,
apressurai,
apretonare,
trotinare
Maneras de nàrrere
csn:
apretare una cosa a… (a sole, a fogu, a chíngia, e gai) = fàghere dannu a sa cosa cun su sole, cun su fogu, sa chíngia a tropu; apretare sa màchina = fàghere andhare prus lestra
Frases
sighint sas agonias a apretare ◊ su sole apretaiat sa campagna chena piedade ◊ bae a sa friscura, ca a tardu ti apretat su sole! ◊ a su malàidu li at apretadu su male ◊ in cussu logu mergiani apretat e no fait a fidai is angionis
2.
is fillus megant de dh'apretai a comporai su tratori ◊ su guvernu cheret apretadu chi muntenzat sas promissas ◊ si apretesint de sighire sa volontade sua ◊ si ti apretat su fritu cugúzadi! ◊ candu mi apretat su fàmini papu ◊ l'est apretandhe su sonnu ◊ su bentu est apretendhe ◊ est comintzendhe a pròere: si apretat abberimus su paracu
3.
a sa padedha abbàssiali su fogu, no l'apretet ca si atacat
4.
cudhu si apretat e aciapat su cani
Ètimu
spn.
Tradutziones
Frantzesu
presser
Ingresu
to chase closely
Ispagnolu
apretar
Italianu
incalzare,
mèttere frétta a qlc.,
intensificare qlcs
Tedescu
jdn zur Eile antreiben,
sich beeilen.
apretigàre , vrb Definitzione
fàere fortza o pesu apitzu de ccn. cosa
Sinònimos e contràrios
abbarrigare,
abbaticare,
carcare,
incalcare,
pretare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
comprimer
Ingresu
to press,
to compress
Ispagnolu
apretar
Italianu
prèmere,
comprìmere
Tedescu
drücken,
zusammendrücken.
incalcàre , vrb: incarcare,
incascare,
inchircare,
incracai,
incracare Definitzione
ispínghere de parte de pitzu una cosa, fàere pesu in pitzu, ma fintzes istrínghere, fàere fortza; fàere cracu o fintzes bufare (o papare) meda, coment'e a istichidura, faendho prus cracu, tibbiu
Sinònimos e contràrios
abbarrigare,
abbaticare,
apretigare,
calcai,
crichiri,
istibbire,
pretare
Frases
s'at incalcadu sa berrita in conca ◊ si abbutonat su capoto e s'incascat su bonete in conca ◊ su gatu mi pigat su didu in buca, mússiat ma no incracat
2.
comente at torradu a pròere, sos cunzados, sos pasciales, sos mandriolos si sunt torrados a incarcare d'erva ◊ chijinatas umbras s'incascant subra de sos nódidos montes (G.Fiori)
3.
de binu si ndh'incarcat cantu piús podet ◊ candho sunt tirendhe gàrriga manna, sos boes incascant in tuju
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
presser,
s'épaissir
Ingresu
to press,
to thicken
Ispagnolu
apretar
Italianu
prèmere,
addensarsi,
infittire
Tedescu
drucken,
sich verdichten,
dichter werden.
istrígnere , vrb: istrínghere,
istringi,
stríngiri Definitzione
acapiandho o poderandho, tirare forte is càbudos de su lióngiu, agguantare cun fortza; bènnere o pònnere prus acanta, a cracu; foedhandho de cosas de papare, isserrare de su corpus
Sinònimos e contràrios
acoltziare,
afianzare,
afíere,
astrínghere,
isserrare
| ctr.
illascare,
isciagai
Frases
est poderandhosi sa conca e istringhendho is barras po su ferenu ◊ dèu abarru pagu a istringi su crobu! ◊ chin sa manu istringhet su frore ◊ est coment’e s’anguidha candu si bolit istringi po dh’aciapai: illiscinat! ◊ m'istringhent sa manu mandhèndhemi cun Deus ◊ tocat a tirare sa letranga e a istrínghere sa chíngia ◊ po no intèndhere su fritu s'istringhet s'isciallu in tzugu
2.
istringhídebbos de prus, ca no che cabimus totugantos, sinono!
Ètimu
ltn.
stringere
Tradutziones
Frantzesu
serrer
Ingresu
to grip
Ispagnolu
apretar,
estrechar
Italianu
strìngere
Tedescu
drücken.
prèmere, prèmi , vrb: prèmmere,
prèmmiri Definitzione
fàere fortza (de pesu o de àteru) apitzu, coment'e incracandho, fintzes coment'e istringhendho
Sinònimos e contràrios
afíere,
incalcare,
isprèmere,
istrígnere,
tilpiare
Ètimu
ltn.
premere
Tradutziones
Frantzesu
appuyer,
presser
Ingresu
to press,
to squeeze
Ispagnolu
apretar
Italianu
prèmere,
sprèmere
Tedescu
drücken,
ausdrücken.