aclarài , vrb: acrarai,
acrarare 1,
acrariai,
acrariare Definitzione
fàere a bíere, pònnere a craru, fàere ischire; èssere o fàere prus craru, cun prus lughe / a. una chistioni = crarire, ispiegare una chistione
Sinònimos e contràrios
acrarire,
ispalesare
/
isclarai,
iscrarire
Frases
sa luxi acrarat su scuriu ◊ dúbbiu predosu, súrbile malinna chi mi sughes su sutzu de s'aorta… acràrati: ite cheres? (G.Piga)◊ su beranu est giai acrarendusí ◊ s'aràngiu, candu su frutu si acrarat, s’iscerat si est de croxu grussu o fini ◊ po mei ita momentu tristu, chi no s’acrarit sa beridadi!(G.Pillai)◊ mi at tzirriau po acrariare sa chistione
2.
sa diri est acrariendi ◊ bidia su sole acrariandhe sos paris e sos montigos
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
manifester,
éclaircir
Ingresu
to disclose,
to illuminate
Ispagnolu
aclarar
Italianu
palesare,
rischiarare
Tedescu
offenbaren,
klären.
acraríre , vrb: crarire* Definitzione
fàere crara o giare a ischire una cosa, una chistione a manera chi si pàrgiat méngius, chi si cumprendhat; fintzes su essire de su sole
Sinònimos e contràrios
aclarai,
ilgiarare,
isciarire
Frases
nemos si fit acrariu e antzis si fint negaos de àere pretesu carchi cosa
2.
sos duos zòvanos ant acrariu sa coja ◊ s'amoronzu de Predu si est acrariu
3.
su mengianu in foras si fut giai acrariu su sole
Tradutziones
Frantzesu
éclaircir
Ingresu
to make clear
Ispagnolu
aclarar,
esclarecer
Italianu
chiarire
Tedescu
klären.
alghentàre , vrb: arghentare Definitzione
fàere in colore de prata; pònnere in su fogu a iscagiare bene e imbudhidare, nau mescamente de s'ógiu: a. s'ógiu, su mele, sa saba
Sinònimos e contràrios
arrafinai,
assendrare
Frases
sa bidhia s'arghentat a primu manzanu, la basat su sole e ch'est isparia ◊ s'ozu de lestínchinu l'amus arghentau in sa sartàghine
Ètimu
ltn.
recentare
Tradutziones
Frantzesu
dépurer,
raffiner,
réchauffer de l'huile
Ingresu
to purify,
to heat the oil
Ispagnolu
refinar aceite
Italianu
depurare,
raffinare,
riscaldare l'òlio
Tedescu
klären,
läutern,
das Öl aufwärmen.
pasài , vrb: abasiai,
pasare,
pasari,
pasiai,
pausae,
pausai,
pausare,
pesiai Definitzione
istare in pàusu, in asséliu, chentza fàere, tasire, cessare unu pagu de trebballare, de peleare, po illebiare s'immarritzone; nau de àliga o malesa chi si dhue sèberat in abba, ógiu e cosas deasi, su si assentare in su fundhu de s'istrégiu, in calecunu tretu, seberare a manera de ndhe dha pòdere bogare o lassare abbandha; pònnere cosa tanti po dh'arrimare ma fora de su logu suo
Sinònimos e contràrios
arreposai,
assebiai,
descansare,
ibasai,
impasare,
paidhare,
sciadiai
| ctr.
afadiai,
arrebbentare,
istracare,
trabagiare
/
buluzare
Maneras de nàrrere
csn:
avb. fàghere, andhare a su pasa pasa = fai, andai unu pagu e firmai, firmai fatuvatu; pasàrendhe, de carchi cosa (nau a nega) = fai ccn. cosa (faina, trabballu) sentza de si pasiai, a sa sighida; pasare male (nadu a mineta) = pigai surra, agiagarai, fai fuiri
Frases
chistiona abbellu ca babbu tuu est pasiendusidha! ◊ séidi, pasiadidha! ◊ passendi in custa crésia, frimma un'iscuta: ti depis pausai! ◊ mancu ndhe pasaia, pro fàghere sa faina ◊ setzie, pitzocos, e pausaeòs! ◊ isciacuadí e beni a ti pesiai! ◊ finia s'incúngia, in austu is massajos si pàusant ◊ beni e pausadia!
2.
sa fundhana pasat in su fundhu de s'isterzu ◊ candho at pasadu bene, su binu cheret betadu a iscolomadura ◊ no la pases totue cussa cosa: lèala e ponechela inue depet istare!
3.
si no pones mente a fàghere su cumandhu, inoghe che pasas male!
Ètimu
ltn.
pausare
Tradutziones
Frantzesu
se reposer,
décanter
Ingresu
to rest,
to settle
Ispagnolu
descansar,
decantar
Italianu
riposare,
decantare
Tedescu
ausruhen,
sich klären.