úgna , nf: unga,
úngara,
úngia,
ungla,
ungra Definition
genia de corgiolu, pígiu de corru, tostau e fine chi faet sa carena in sa conca de is pódhighes, a sa parte de pitzu: in d-unos cantu animales est sa catzola, totu su pei (su pígiu de fora grussu meda e tostau) a manera de pòdere camminare, in àteros est longa meda, puntuda e acancarronada de pòdere púnghere e aferrare / min. ugnaredha; sa corona de s'úngia = su niedhu de s'u., itl. cércine coronàrio; sa raighina de s'úngia = s'oru chi che intrat in sa carre, suta de sa corona / ungra de tzirolia = peónica o arrosa de padenti, de monti (Paeonia officinalis)
Synonyms e antonyms
caciola,
ungedha
Idioms
csn:
ungra incarnada = ungra chi ch'est créschida in mesu de sa carre in tretu diferente de sa raighina (in costazos); unga perdosa = tosta e russa meda; unga morta = tosta, sica, sa chi si che segat a cadhos e boes ferrendhe; animalis a unga isperrada = cun pes a duas ungredhas (boe, berbeghe, craba, porcu); un'ugnaredha de… = ugnedha, cífrinu, arroghedhedhu; fàula presa in s'úngia = fàula nada chentza istare duiddui; drommirisí in s'unga (nadu de unu) = drommíresi sétzidu, abbaidendhe carchi cosa, pighendi su soli; drommiri sa bardúfula in s'unga = faidha artziai a pitzus de s'unga de su didu mannu e aguantaidha badhendi; ghetai s'unga a una cosa, tocai de unga = furarechela, furare; sicare sas ungras a unu = iscúderelu a manos; colare in ungras a ccn. = passai in manus, bènniri a tretu de podi pigai, aferrai (pruscatotu pentzendi a si pagai de un'ofesa, de unu dannu); intrare in ungras de ccn. = intrare in manos, arruiri in poderi de ccn., in manus de unu chi aferrat, si ndi ponit meri; cascare in ungras a ccn. = mòrriri po sa surra de ccn.; zúghere sas ungras cotas, sicas (nau cun afuta, cun arrennegu) = portai is manus cancaradas, chi no aguantant, o fintzas chi no faint su doveri; cantu s'ungra, un'unguxedha = arroghedhu piticu, apenas; filu de unga = paneunga, inghiriungra
Sentences
giughet sas úngias longas che istore ◊ segadiche sas ungras ca las zughes longas, putzidha! ◊ apu comporau un'unguxedha de tecoi ◊ sa maista dónnia die controllàt is ungas de is manos a is piciochedhos ◊ leeit a forroxare sa terra cun sas manos e cun sas ugnas (G.Addis)◊ est sèmpere abbarradu bagarinu che un'ugnaredha de casu
2.
si mi zogat in ungras lu pisto! ◊ si lu leo mi cascat in ungras! ◊ sa Confederatzione Sindicale Sarda est créscia, portat dentes e ungas (E.Spiga)◊ farabbutu, bae za mi colas in ungras carchi die!◊ …infines mi sezis intradas in ugnas!
3.
lah, drommiu in s'unga si nc'est, castiendi sa televisioni
Scientific Terminology
crn
Etymon
ltn.
ung(u)la
Translations
French
ongle,
griffe,
serre
English
claw,
nail
Spanish
uña,
garra
Italian
ùnghia,
artìglio
German
Nagel,
Kralle.
