ancaròne, ancarròne , nm Definition
farranca cun is ungas acancarronadas de unos cantu pigiones; genia de unchinu chi serbit po ndhe piscare cosa de mesu de s'abba
Synonyms e antonyms
franca
/
àncara,
ancrúgiu,
cancaritu,
cancarrone,
gànciu,
unchinu
Sentences
s'istria li at leadu su fizu a s'iscunfidada e si l'at giutu istrintu in ancarones
Scientific Terminology
crn, ans
Etymon
srd.
Translations
French
griffe
English
claw
Spanish
garra
Italian
artìglio,
ràffio
German
Kralle.
farrànca , nf: afarranca,
farrunca,
franca Definition
sa manu (o pei de ananti) de un'animale chi giughet ungas longas acancarronadas e a punta, ma fintzes sa manu de sa gente cunsiderada furunca; aina totu a gàncios acapiada a una fune po ndhe piscare calecuna cosa orruta a s'abba in is putzos, o fintzes de pònnere apicada in barracu po apicare cosa; genia de pane chi si faet a Pasca coment’e pipia (e po is pipias); un’arratza de arangiolu / min. francutza, francutzedha
Synonyms e antonyms
branca*,
manu
/
aranca,
arràncula,
farrasca,
frascada,
scarràfiu
/
farrancada
/
frucàrgia
Idioms
csn:
betare sa franca = aungrare, furai; betare francas a unu, a una cosa = pònniri is manus, ghetai is manus apitzus, afracai; giogare in francas de… = arrúiri o incapitai in manu de…; pònnere a francas a susu = pònniri o girai a brenti a susu, a branculimbesse
Sentences
su pisitu fait curri su lómburu cun is farrunchedhas ◊ eite si cuss'animaledhu giogat in francas a s'astore!…◊ ita chi m'intras in farruncas!…◊ si mi giogas in francas no t'iscapo! ◊ su cane at iscovacadu sa cosa cun sas francas
2.
cussu fit in ziru chirchendhe carchi valentesa pro betare sa franca ◊ po ti nd'iscadrancai de su letu tocat a ti dhu furriai a farrancas a susu!
Surnames and Proverbs
smb:
Franca
Scientific Terminology
crn
Translations
French
patte,
griffe
English
leg,
claw
Spanish
pata,
garra
Italian
zampa,
artìglio
German
Tatze,
Lauf,
Klaue,
Fang.
francúdu , agt: francutu Definition
chi portat farrancas; in cobertantza, furone
Synonyms e antonyms
brancudu
/
furànciu,
ungrudu
Sentences
cussu est unu satanassu francudu ◊ cussos sont lupos francutos!
Etymon
srd.
Translations
French
armé des serres,
rapace
English
claw provided,
predatory
Spanish
con garras,
de presa
Italian
provvisto di artìgli,
rapace
German
klauig.
inghitài, inghitiài , vrb: unghitai Definition
betare is ungas in su sensu de leare a furadura; iscúdere, betare cun s'unga, mescamente nau de su giogu chi si faet lassandho andhare a cropu sa conca de su pódhighe a una muneda o àtera cosighedha po che fàere lòmpere a su cofedhu
Synonyms e antonyms
afufai,
apresai,
arpiai,
arrapagnare,
arrapare 2,
aungrare,
craspuare,
furai,
irrobbare,
runtzinare,
sdorrobbai
Etymon
srd.
Translations
French
saisir avec les griffes,
agripper (fig.)
English
to claw
Spanish
agarrar
Italian
artigliare
German
mit den Klauen packen.
úgna , nf: unga,
úngara,
úngia,
ungla,
ungra Definition
genia de corgiolu, pígiu de corru, tostau e fine chi faet sa carena in sa conca de is pódhighes, a sa parte de pitzu: in d-unos cantu animales est sa catzola, totu su pei (su pígiu de fora grussu meda e tostau) a manera de pòdere camminare, in àteros est longa meda, puntuda e acancarronada de pòdere púnghere e aferrare / min. ugnaredha; sa corona de s'úngia = su niedhu de s'u., itl. cércine coronàrio; sa raighina de s'úngia = s'oru chi che intrat in sa carre, suta de sa corona / ungra de tzirolia = peónica o arrosa de padenti, de monti (Paeonia officinalis)
Synonyms e antonyms
caciola,
ungedha
Idioms
csn:
ungra incarnada = ungra chi ch'est créschida in mesu de sa carre in tretu diferente de sa raighina (in costazos); unga perdosa = tosta e russa meda; unga morta = tosta, sica, sa chi si che segat a cadhos e boes ferrendhe; animalis a unga isperrada = cun pes a duas ungredhas (boe, berbeghe, craba, porcu); un'ugnaredha de… = ugnedha, cífrinu, arroghedhedhu; fàula presa in s'úngia = fàula nada chentza istare duiddui; drommirisí in s'unga (nadu de unu) = drommíresi sétzidu, abbaidendhe carchi cosa, pighendi su soli; drommiri sa bardúfula in s'unga = faidha artziai a pitzus de s'unga de su didu mannu e aguantaidha badhendi; ghetai s'unga a una cosa, tocai de unga = furarechela, furare; sicare sas ungras a unu = iscúderelu a manos; colare in ungras a ccn. = passai in manus, bènniri a tretu de podi pigai, aferrai (pruscatotu pentzendi a si pagai de un'ofesa, de unu dannu); intrare in ungras de ccn. = intrare in manos, arruiri in poderi de ccn., in manus de unu chi aferrat, si ndi ponit meri; cascare in ungras a ccn. = mòrriri po sa surra de ccn.; zúghere sas ungras cotas, sicas (nau cun afuta, cun arrennegu) = portai is manus cancaradas, chi no aguantant, o fintzas chi no faint su doveri; cantu s'ungra, un'unguxedha = arroghedhu piticu, apenas; filu de unga = paneunga, inghiriungra
Sentences
giughet sas úngias longas che istore ◊ segadiche sas ungras ca las zughes longas, putzidha! ◊ apu comporau un'unguxedha de tecoi ◊ sa maista dónnia die controllàt is ungas de is manos a is piciochedhos ◊ leeit a forroxare sa terra cun sas manos e cun sas ugnas (G.Addis)◊ est sèmpere abbarradu bagarinu che un'ugnaredha de casu
2.
si mi zogat in ungras lu pisto! ◊ si lu leo mi cascat in ungras! ◊ sa Confederatzione Sindicale Sarda est créscia, portat dentes e ungas (E.Spiga)◊ farabbutu, bae za mi colas in ungras carchi die!◊ …infines mi sezis intradas in ugnas!
3.
lah, drommiu in s'unga si nc'est, castiendi sa televisioni
Scientific Terminology
crn
Etymon
ltn.
ung(u)la
Translations
French
ongle,
griffe,
serre
English
claw,
nail
Spanish
uña,
garra
Italian
ùnghia,
artìglio
German
Nagel,
Kralle.