Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

abbrigài , vrb: abbrigare 1, abbrigari, arbigai, arvigai, avrigai, obrigai Definition orrubiare su ferru in su fogu fintzes a candho essit modhe de dhu pòdere trebballare Synonyms e antonyms arrubiai, cardiare, cardigiai, incrabigai, ingrujare Sentences su sole in istade abbrigat fintzes is pedras ◊ arvigai unu ferru in su fogu ◊ s'arroca pariat chi dh'iat abbrigada su ferreri 2. ananti de unu trébini avrigau, cussu puru est de bonu coru! ◊ at fatu is istampus a su sulitu cun d-unu ferru arbigau Etymon srd. albicare Translations French rendre brûlant, chauffer au rouge, à blanc English to make red-hot, to incandesce Spanish calentar al rojo, encandecer Italian arroventare German glühen machen.

caentàe, caentài, caentàre, caentàri , vrb: cagentare, cagentari, cajentare Definition giare o fàere caentu in ccn. logu o a calecuna cosa / caentare sas nàdigas a ccn. = pigaidhu a nadiadas Synonyms e antonyms acalorire, caglientai, calgentai, cheghentare, iscaentare, iscaldire | ctr. ifridare, sfridai Sentences su focu cajentat sa carena isfritia ◊ pica mantas pro nos cucuzare e caentare! ◊ caento s'abba pro sapunare sa criatura ◊ tenent sa linna pro si caentare in s'ierru ◊ corpa ca ti corpo cun cudha bacheta a sa pranta de sa manu… za mi l'at caentada! ◊ s'abba est in su fogu caentendhe Etymon srd. Translations French chauffer English to warm Spanish calentar Italian scaldare German wärmen.

caglientài , vrb: callentai, callentare, cazentare, chellentare Definition giare o fàere caentu in calecunu logu o a calecuna cosa, fàere crèschere sa temperadura: nau de animale fémina, bènnere in more, in calore / callentai is origas a unu = mazare, iscúdere Synonyms e antonyms acalorgiae, acalorire, caentare, cheghentare, iscaentare, iscaldire | ctr. ifridare Sentences est callentendusí in su fogu ◊ su soli callentat meda me in s'istadi ◊ est callentendusí is didus cun su súlidu ◊ pigas unu poghedhu de ollu e dhu callentas ◊ cussu fragu bellu chellentat su nasu e su coro! 2. chi si callentat, cuss'animali, dhi ghetaus su mascu Etymon srd. Translations French chauffer English to heat Spanish calentar Italian riscaldare German wärmen.

cardiàre , vrb Definition giare sa càrdia, callentare (ferru o àteru metallu) fintzes chi essit abbrigau agiummai de s'iscagiare Synonyms e antonyms abbrigai, arrubiai, arrujire, cardigiai, ingrujare, orruviare 2. ti at a inchèndhere semper de piús a fundhu finas a ti cardiare sa cusciénscia (N.Puggioni) Etymon spn. caldear Translations French chauffer au rouge English to make red-hot Spanish caldear, calentar al rojo Italian arroventare German zum Glühen bringen.

cheghentàre , vrb Definition giare o fàere caentu in ccn. logu o a calecuna cosa Synonyms e antonyms acalorgiae, acalorire, caentare*, caglientai, iscaentare, iscaldire | ctr. ifridare Sentences isbàtulant… pro disisperu, istradones de mundhu, andhantanos, a cheghentare dies a sole anzenu! ◊ pro los cheghentare lis dat una tatza de binu ◊ oe za cheghentat su sole! Translations French chauffer English to heat Spanish calentar Italian riscaldare German wärmen.

imbudhidàe, imbudhidài, imbudhidàre , vrb: ingudhidai, ingudhidare Definition fàere budhiu, caente meda (e fintzes abbrigare a fogu) Synonyms e antonyms budhire, caentare, imbudhighinare | ctr. ifriscare, ifridare Sentences su soli a merici calgentat e imbúdhidat che su sàmbini a binti annus ◊ pone sa sartàina a imbudhidare! 2. antighedempus poniant s'ischidone a imbudhidare po che segare s'imbíligu! Etymon srd. Translations French chauffer English to heat Spanish calentar Italian riscaldare German wärmen.

ingrujàre , vrb: ingruzare, irrujare Definition callentare su ferru (o àteru metallu) a puntu de essire orrúbiu; nau de cosas de papare (frutos), essire orrúbios, cotos, lómpios Synonyms e antonyms abbrigai, arrubiai, arrubiscai, arrujire, cardiare, cardigiai, imbudhidai, irrujire, orruviare | ctr. ifridare Sentences sas ancas si li fint pinnigadas e allorumadas che duos ferros irrujados ◊ pro còghere su late in su maninzone, antigamente, ingruzaiant pedras biancas e che las betaiant a mesu 2. sa cariasa est irrujendhe Etymon srd. Translations French chauffer au rouge English to make red-hot Spanish calentar al rojo Italian arroventare German glühend machen.

iscajentàre , vrb: iscallentare, iscazentare, scallentai Definition fàere caente meda; nau in cobertantza, arrennegare, artzare sa boghe foedhandho Synonyms e antonyms imbudhighinare, iscaldire / incaloritzire Sentences ti at fatu male a ti pònnere ca fis iscallentau de su caminu 2. nos fimus iscajentandhe in una ripitida de arte, de religione, de poesia Etymon srd. Translations French chauffer, échauffer (fig.), enflammer English to heat, to get hot Spanish calentar, acalorar Italian riscaldare, accaldarsi German wärmen, sich erhitzen.

iscaldíre , vrb: iscardire, scardiri Definition giare o fàere caente in ccn. logu o a calecuna cosa; ispitzulare, freare sa pedhe a fortza de frigare cun cosa tostada Synonyms e antonyms acalorire, caentare, caglientai, cheghentare, iscaentare, iscardillare / friai, malandrare | ctr. ifridare Sentences in cudhas dies malas de ierru rechedit su fogu a s'iscaldire ◊ acúrtzia a su fogu a t'iscardire! ◊ cun cussa linna faghimis su fogu e nos iscardimis 2. cussa robba tètera mi at totu iscardidu comente tocat sa carre ◊ sas iscarpas noas mi ant iscardidu su cambutzu e pitigadu puru, a su friga friga 3. iscardi custos coros fritos! Etymon srd. Translations French chauffer, rougir la peau sous l'effet du frottement English to heat, to redden the skin by rubbing Spanish calentar, enrojecer Italian scaldare, arrossare la pèlle per sfregaménto German erwärmen, durch Reiben röten.

scadrigiài , vrb: iscardigiai*, scardigiai Definition fàere caente, su si frigare is manos po si dhas caentare; imbudhidare a meda; nau in cobertantza, foedhare cun tzacu, ferenandho, arrennegare / donai una scadrigiada de… = dare una bella passada de… (corpos, presone e gai) Synonyms e antonyms caentare / abbrigai, cardiare, ingrujare Sentences bufa ca ti scadrígiat pagu pagu! ◊ unu tzichedhu de binu ti scadrígiat prus de su craboni ◊ sa genti intrat impriutzia, si scardígiat is manus in su fogu fintzas a dhi torrai carrítzia in trempas 2. scardigendusí sempri de prus, si fiant ghetaus apari, iscarrafiaus e mussiaus Translations French chauffer English to heat (up) Spanish calentar Italian scaldare German wärmen.