abbrigài , vrb: abbrigare 1,
abbrigari,
arbigai,
arvigai,
avrigai,
obrigai Definizione
orrubiare su ferru in su fogu fintzes a candho essit modhe de dhu pòdere trebballare
Sinonimi e contrari
arrubiai,
cardiare,
cardigiai,
incrabigai,
ingrujare
Frasi
su sole in istade abbrigat fintzes is pedras ◊ arvigai unu ferru in su fogu ◊ s'arroca pariat chi dh'iat abbrigada su ferreri
2.
ananti de unu trébini avrigau, cussu puru est de bonu coru! ◊ at fatu is istampus a su sulitu cun d-unu ferru arbigau
Etimo
srd.
albicare
Traduzioni
Francese
rendre brûlant,
chauffer au rouge,
à blanc
Inglese
to make red-hot,
to incandesce
Spagnolo
calentar al rojo,
encandecer
Italiano
arroventare
Tedesco
glühen machen.
caentàe, caentài, caentàre, caentàri , vrb: cagentare,
cagentari,
cajentare Definizione
giare o fàere caentu in ccn. logu o a calecuna cosa / caentare sas nàdigas a ccn. = pigaidhu a nadiadas
Sinonimi e contrari
acalorire,
caglientai,
calgentai,
cheghentare,
iscaentare,
iscaldire
| ctr.
ifridare,
sfridai
Frasi
su focu cajentat sa carena isfritia ◊ pica mantas pro nos cucuzare e caentare! ◊ caento s'abba pro sapunare sa criatura ◊ tenent sa linna pro si caentare in s'ierru ◊ corpa ca ti corpo cun cudha bacheta a sa pranta de sa manu… za mi l'at caentada! ◊ s'abba est in su fogu caentendhe
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
chauffer
Inglese
to warm
Spagnolo
calentar
Italiano
scaldare
Tedesco
wärmen.
caglientài , vrb: callentai,
callentare,
cazentare,
chellentare Definizione
giare o fàere caentu in calecunu logu o a calecuna cosa, fàere crèschere sa temperadura: nau de animale fémina, bènnere in more, in calore / callentai is origas a unu = mazare, iscúdere
Sinonimi e contrari
acalorgiae,
acalorire,
caentare,
cheghentare,
iscaentare,
iscaldire
| ctr.
ifridare
Frasi
est callentendusí in su fogu ◊ su soli callentat meda me in s'istadi ◊ est callentendusí is didus cun su súlidu ◊ pigas unu poghedhu de ollu e dhu callentas ◊ cussu fragu bellu chellentat su nasu e su coro!
2.
chi si callentat, cuss'animali, dhi ghetaus su mascu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
chauffer
Inglese
to heat
Spagnolo
calentar
Italiano
riscaldare
Tedesco
wärmen.
cardiàre , vrb Definizione
giare sa càrdia, callentare (ferru o àteru metallu) fintzes chi essit abbrigau agiummai de s'iscagiare
Sinonimi e contrari
abbrigai,
arrubiai,
arrujire,
cardigiai,
ingrujare,
orruviare
2.
ti at a inchèndhere semper de piús a fundhu finas a ti cardiare sa cusciénscia (N.Puggioni)
Etimo
spn.
caldear
Traduzioni
Francese
chauffer au rouge
Inglese
to make red-hot
Spagnolo
caldear,
calentar al rojo
Italiano
arroventare
Tedesco
zum Glühen bringen.
cheghentàre , vrb Definizione
giare o fàere caentu in ccn. logu o a calecuna cosa
Sinonimi e contrari
acalorgiae,
acalorire,
caentare*,
caglientai,
iscaentare,
iscaldire
| ctr.
ifridare
Frasi
isbàtulant… pro disisperu, istradones de mundhu, andhantanos, a cheghentare dies a sole anzenu! ◊ pro los cheghentare lis dat una tatza de binu ◊ oe za cheghentat su sole!
Traduzioni
Francese
chauffer
Inglese
to heat
Spagnolo
calentar
Italiano
riscaldare
Tedesco
wärmen.
imbudhidàe, imbudhidài, imbudhidàre , vrb: ingudhidai,
ingudhidare Definizione
fàere budhiu, caente meda (e fintzes abbrigare a fogu)
Sinonimi e contrari
budhire,
caentare,
imbudhighinare
| ctr.
ifriscare,
ifridare
Frasi
su soli a merici calgentat e imbúdhidat che su sàmbini a binti annus ◊ pone sa sartàina a imbudhidare!
2.
antighedempus poniant s'ischidone a imbudhidare po che segare s'imbíligu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
chauffer
Inglese
to heat
Spagnolo
calentar
Italiano
riscaldare
Tedesco
wärmen.
ingrujàre , vrb: ingruzare,
irrujare Definizione
callentare su ferru (o àteru metallu) a puntu de essire orrúbiu; nau de cosas de papare (frutos), essire orrúbios, cotos, lómpios
Sinonimi e contrari
abbrigai,
arrubiai,
arrubiscai,
arrujire,
cardiare,
cardigiai,
imbudhidai,
irrujire,
orruviare
| ctr.
ifridare
Frasi
sas ancas si li fint pinnigadas e allorumadas che duos ferros irrujados ◊ pro còghere su late in su maninzone, antigamente, ingruzaiant pedras biancas e che las betaiant a mesu
2.
sa cariasa est irrujendhe
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
chauffer au rouge
Inglese
to make red-hot
Spagnolo
calentar al rojo
Italiano
arroventare
Tedesco
glühend machen.
iscajentàre , vrb: iscallentare,
iscazentare,
scallentai Definizione
fàere caente meda; nau in cobertantza, arrennegare, artzare sa boghe foedhandho
Sinonimi e contrari
imbudhighinare,
iscaldire
/
incaloritzire
Frasi
ti at fatu male a ti pònnere ca fis iscallentau de su caminu
2.
nos fimus iscajentandhe in una ripitida de arte, de religione, de poesia
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
chauffer,
échauffer (fig.),
enflammer
Inglese
to heat,
to get hot
Spagnolo
calentar,
acalorar
Italiano
riscaldare,
accaldarsi
Tedesco
wärmen,
sich erhitzen.
iscaldíre , vrb: iscardire,
scardiri Definizione
giare o fàere caente in ccn. logu o a calecuna cosa; ispitzulare, freare sa pedhe a fortza de frigare cun cosa tostada
Sinonimi e contrari
acalorire,
caentare,
caglientai,
cheghentare,
iscaentare,
iscardillare
/
friai,
malandrare
| ctr.
ifridare
Frasi
in cudhas dies malas de ierru rechedit su fogu a s'iscaldire ◊ acúrtzia a su fogu a t'iscardire! ◊ cun cussa linna faghimis su fogu e nos iscardimis
2.
cussa robba tètera mi at totu iscardidu comente tocat sa carre ◊ sas iscarpas noas mi ant iscardidu su cambutzu e pitigadu puru, a su friga friga
3.
iscardi custos coros fritos!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
chauffer,
rougir la peau sous l'effet du frottement
Inglese
to heat,
to redden the skin by rubbing
Spagnolo
calentar,
enrojecer
Italiano
scaldare,
arrossare la pèlle per sfregaménto
Tedesco
erwärmen,
durch Reiben röten.
scadrigiài , vrb: iscardigiai*,
scardigiai Definizione
fàere caente, su si frigare is manos po si dhas caentare; imbudhidare a meda; nau in cobertantza, foedhare cun tzacu, ferenandho, arrennegare / donai una scadrigiada de… = dare una bella passada de… (corpos, presone e gai)
Sinonimi e contrari
caentare
/
abbrigai,
cardiare,
ingrujare
Frasi
bufa ca ti scadrígiat pagu pagu! ◊ unu tzichedhu de binu ti scadrígiat prus de su craboni ◊ sa genti intrat impriutzia, si scardígiat is manus in su fogu fintzas a dhi torrai carrítzia in trempas
2.
scardigendusí sempri de prus, si fiant ghetaus apari, iscarrafiaus e mussiaus
Traduzioni
Francese
chauffer
Inglese
to heat (up)
Spagnolo
calentar
Italiano
scaldare
Tedesco
wärmen.