abbrigài , vrb: abbrigare 1,
abbrigari,
arbigai,
arvigai,
avrigai,
obrigai Definitzione
orrubiare su ferru in su fogu fintzes a candho essit modhe de dhu pòdere trebballare
Sinònimos e contràrios
arrubiai,
cardiare,
cardigiai,
incrabigai,
ingrujare
Frases
su sole in istade abbrigat fintzes is pedras ◊ arvigai unu ferru in su fogu ◊ s'arroca pariat chi dh'iat abbrigada su ferreri
2.
ananti de unu trébini avrigau, cussu puru est de bonu coru! ◊ at fatu is istampus a su sulitu cun d-unu ferru arbigau
Ètimu
srd.
albicare
Tradutziones
Frantzesu
rendre brûlant,
chauffer au rouge,
à blanc
Ingresu
to make red-hot,
to incandesce
Ispagnolu
calentar al rojo,
encandecer
Italianu
arroventare
Tedescu
glühen machen.
caentàe, caentài, caentàre, caentàri , vrb: cagentare,
cagentari,
cajentare Definitzione
giare o fàere caentu in ccn. logu o a calecuna cosa / caentare sas nàdigas a ccn. = pigaidhu a nadiadas
Sinònimos e contràrios
acalorire,
caglientai,
calgentai,
cheghentare,
iscaentare,
iscaldire
| ctr.
ifridare,
sfridai
Frases
su focu cajentat sa carena isfritia ◊ pica mantas pro nos cucuzare e caentare! ◊ caento s'abba pro sapunare sa criatura ◊ tenent sa linna pro si caentare in s'ierru ◊ corpa ca ti corpo cun cudha bacheta a sa pranta de sa manu… za mi l'at caentada! ◊ s'abba est in su fogu caentendhe
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
chauffer
Ingresu
to warm
Ispagnolu
calentar
Italianu
scaldare
Tedescu
wärmen.
caglientài , vrb: callentai,
callentare,
cazentare,
chellentare Definitzione
giare o fàere caentu in calecunu logu o a calecuna cosa, fàere crèschere sa temperadura: nau de animale fémina, bènnere in more, in calore / callentai is origas a unu = mazare, iscúdere
Sinònimos e contràrios
acalorgiae,
acalorire,
caentare,
cheghentare,
iscaentare,
iscaldire
| ctr.
ifridare
Frases
est callentendusí in su fogu ◊ su soli callentat meda me in s'istadi ◊ est callentendusí is didus cun su súlidu ◊ pigas unu poghedhu de ollu e dhu callentas ◊ cussu fragu bellu chellentat su nasu e su coro!
2.
chi si callentat, cuss'animali, dhi ghetaus su mascu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
chauffer
Ingresu
to heat
Ispagnolu
calentar
Italianu
riscaldare
Tedescu
wärmen.
cardiàre , vrb Definitzione
giare sa càrdia, callentare (ferru o àteru metallu) fintzes chi essit abbrigau agiummai de s'iscagiare
Sinònimos e contràrios
abbrigai,
arrubiai,
arrujire,
cardigiai,
ingrujare,
orruviare
2.
ti at a inchèndhere semper de piús a fundhu finas a ti cardiare sa cusciénscia (N.Puggioni)
Ètimu
spn.
caldear
Tradutziones
Frantzesu
chauffer au rouge
Ingresu
to make red-hot
Ispagnolu
caldear,
calentar al rojo
Italianu
arroventare
Tedescu
zum Glühen bringen.
cheghentàre , vrb Definitzione
giare o fàere caentu in ccn. logu o a calecuna cosa
Sinònimos e contràrios
acalorgiae,
acalorire,
caentare*,
caglientai,
iscaentare,
iscaldire
| ctr.
ifridare
Frases
isbàtulant… pro disisperu, istradones de mundhu, andhantanos, a cheghentare dies a sole anzenu! ◊ pro los cheghentare lis dat una tatza de binu ◊ oe za cheghentat su sole!
Tradutziones
Frantzesu
chauffer
Ingresu
to heat
Ispagnolu
calentar
Italianu
riscaldare
Tedescu
wärmen.
imbudhidàe, imbudhidài, imbudhidàre , vrb: ingudhidai,
ingudhidare Definitzione
fàere budhiu, caente meda (e fintzes abbrigare a fogu)
Sinònimos e contràrios
budhire,
caentare,
imbudhighinare
| ctr.
ifriscare,
ifridare
Frases
su soli a merici calgentat e imbúdhidat che su sàmbini a binti annus ◊ pone sa sartàina a imbudhidare!
2.
antighedempus poniant s'ischidone a imbudhidare po che segare s'imbíligu!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
chauffer
Ingresu
to heat
Ispagnolu
calentar
Italianu
riscaldare
Tedescu
wärmen.
ingrujàre , vrb: ingruzare,
irrujare Definitzione
callentare su ferru (o àteru metallu) a puntu de essire orrúbiu; nau de cosas de papare (frutos), essire orrúbios, cotos, lómpios
Sinònimos e contràrios
abbrigai,
arrubiai,
arrubiscai,
arrujire,
cardiare,
cardigiai,
imbudhidai,
irrujire,
orruviare
| ctr.
ifridare
Frases
sas ancas si li fint pinnigadas e allorumadas che duos ferros irrujados ◊ pro còghere su late in su maninzone, antigamente, ingruzaiant pedras biancas e che las betaiant a mesu
2.
sa cariasa est irrujendhe
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
chauffer au rouge
Ingresu
to make red-hot
Ispagnolu
calentar al rojo
Italianu
arroventare
Tedescu
glühend machen.
iscajentàre , vrb: iscallentare,
iscazentare,
scallentai Definitzione
fàere caente meda; nau in cobertantza, arrennegare, artzare sa boghe foedhandho
Sinònimos e contràrios
imbudhighinare,
iscaldire
/
incaloritzire
Frases
ti at fatu male a ti pònnere ca fis iscallentau de su caminu
2.
nos fimus iscajentandhe in una ripitida de arte, de religione, de poesia
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
chauffer,
échauffer (fig.),
enflammer
Ingresu
to heat,
to get hot
Ispagnolu
calentar,
acalorar
Italianu
riscaldare,
accaldarsi
Tedescu
wärmen,
sich erhitzen.
iscaldíre , vrb: iscardire,
scardiri Definitzione
giare o fàere caente in ccn. logu o a calecuna cosa; ispitzulare, freare sa pedhe a fortza de frigare cun cosa tostada
Sinònimos e contràrios
acalorire,
caentare,
caglientai,
cheghentare,
iscaentare,
iscardillare
/
friai,
malandrare
| ctr.
ifridare
Frases
in cudhas dies malas de ierru rechedit su fogu a s'iscaldire ◊ acúrtzia a su fogu a t'iscardire! ◊ cun cussa linna faghimis su fogu e nos iscardimis
2.
cussa robba tètera mi at totu iscardidu comente tocat sa carre ◊ sas iscarpas noas mi ant iscardidu su cambutzu e pitigadu puru, a su friga friga
3.
iscardi custos coros fritos!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
chauffer,
rougir la peau sous l'effet du frottement
Ingresu
to heat,
to redden the skin by rubbing
Ispagnolu
calentar,
enrojecer
Italianu
scaldare,
arrossare la pèlle per sfregaménto
Tedescu
erwärmen,
durch Reiben röten.
scadrigiài , vrb: iscardigiai*,
scardigiai Definitzione
fàere caente, su si frigare is manos po si dhas caentare; imbudhidare a meda; nau in cobertantza, foedhare cun tzacu, ferenandho, arrennegare / donai una scadrigiada de… = dare una bella passada de… (corpos, presone e gai)
Sinònimos e contràrios
caentare
/
abbrigai,
cardiare,
ingrujare
Frases
bufa ca ti scadrígiat pagu pagu! ◊ unu tzichedhu de binu ti scadrígiat prus de su craboni ◊ sa genti intrat impriutzia, si scardígiat is manus in su fogu fintzas a dhi torrai carrítzia in trempas
2.
scardigendusí sempri de prus, si fiant ghetaus apari, iscarrafiaus e mussiaus
Tradutziones
Frantzesu
chauffer
Ingresu
to heat (up)
Ispagnolu
calentar
Italianu
scaldare
Tedescu
wärmen.