abbajonàre , vrb Definition
essire o fàere a bajone, a lachedhu, a bisura de canale, nau de cosa lada, a pígiu fine o grussu puru (es. ortigu, tàula o àteru deasi)
Synonyms e antonyms
acocovedhae,
aggobbae,
agionedhare,
allachedhare,
atzumborai,
colembrai,
corcobare,
inconcobare
| ctr.
intennerare,
istirai
Etymon
srd.
Translations
French
courber
English
to curve
Spanish
encorvar
Italian
incurvare
German
krümmen.
abbrovinàre , vrb Definition
nau de linnàmene, atrotigare
Synonyms e antonyms
colembrai,
agionedhare,
atrotiai
Translations
French
bomber,
courber
English
to bend
Spanish
pandearse,
combarse
Italian
imbarcarsi
German
sich krümmen.
acocovedhàe, acocovedhài , vrb Definition
incrubare, pinnigare in sèi etotu, fàere a un'arcu, a gobba, comente faet sa gente antziana
Synonyms e antonyms
abbajonare,
abbrentai,
acocobetare,
aggobbae,
agionedhare,
allachedhare,
annacai,
atrotiai,
atzumborai,
colembrai,
corcobare,
inconchedhare,
inconcobare
Etymon
srd.
Translations
French
cambrer,
courber
English
to arch
Spanish
encorvarse
Italian
inarcare,
ingobbire
German
sich krümmen,
bucklig werden.
agionedhàre , vrb Definition
fai giumburudu che agionedha
Synonyms e antonyms
abbajonare,
aggopedhare,
acocovedhae,
allachedhare,
atrotiai
Etymon
srd.
Translations
French
courber
English
to bend
Spanish
encorvar,
combar
Italian
incurvare,
ingobbire
German
biegen,
buckelig werden.
alletiàe, alletiài , vrb Definition
allachedhare o pònnere coment'e faendho a letu; fintzes solu tròchere, atrotigare
Synonyms e antonyms
abbajonare,
allacare,
allachedhare,
atrotiai,
atzumborai,
colembrai,
indortigare
Sentences
si allétiat unu fusti, unu filu, una mata ◊ s'àcua fiat arribbada a strossa e su trigu si fiat alletiau asuta de su bentu e de s'àcua (F.Pilloni)
2.
fadeus a chini allétiat su bratzu po biri chini est su prus forti? ◊ po bínciri a issu bastat a non alletiai is cambas ◊ sa manu dh'increscit e dha portat alletiada in piturras ◊ su bentu est alletiendi is nais de is matas
3.
portat is cambas alletiadas de su fàmini
Etymon
srd.
Translations
French
fléchir,
courber
English
to bow
Spanish
flexionar,
doblar
Italian
flèttere
German
biegen.
ancrucàre , vrb Definition
abbasciare a cara a denanti, a una parte
Synonyms e antonyms
dòrchere,
grunare,
imbasciai,
inciunare,
incruai,
incrunai,
ingrutzare
Sentences
sos úlumos si ancrucant a su bentu ◊ fit ancrucadu e a conca bassa in sinnu de respetu candho su podestade l'at mutidu ◊ in sas iscras sos trutzos birdes de sa chipudha, ancrucados, fint réndhidos
Etymon
srd.
Translations
French
se courber,
se pencher
English
to bend
Spanish
agacharse
Italian
incurvare,
inchinare,
piegare
German
biegen,
beugen.
ancujàre , vrb Definition
fàere a un'ancuju, a cancarrone
Synonyms e antonyms
aunchinare,
imbasciai,
incujare,
pinnicai,
tròdhiri
Sentences
li deviat ancujare s'ischina a unu gantzu, tales chi totu lu potant ischire ite ascamile che amus! ◊ a sa betzesa, cussa fémina est ancujada che unchinu ◊ ancuja sas ancas, chi no che at logu pro sos àteros!
2.
sa paghe ancujat sa suferéntzia
Translations
French
courber
English
to bend
Spanish
curvar
Italian
curvare,
piegare ad uncino
German
krümmen,
biegen.
corcobàre , vrb: corcovare Definition
fàere dortu
Synonyms e antonyms
abbajonare,
abbrentai,
acocovedhae,
agionedhare,
allachedhare,
atrotiai,
colembrai,
inconchedhare,
inconcobare,
indortigare
Sentences
sa lantza s'est corcovada pariat de pasta crua
Etymon
spn.
corcovar
Translations
French
courber
English
to bend
Spanish
torcer
Italian
curvare,
incurvare
German
biegen.
dòrchere , vrb: tòrchere* Definition
fàere trotu, incrubare a una parte; cumbínchere o fàere cambiare idea a unu
Synonyms e antonyms
ancrucare,
atrotiai,
intonchinare
| ctr.
indritare
Sentences
mi dolet su pódhighe comente mi l'apo dórchidu
2.
a isse pagu lu dorches, mancari l'impromitas totu s'oro de su mundhu!
Translations
French
courber,
plier
English
to fold,
to twist
Spanish
doblar,
retorcer
Italian
piegare,
stòrcere
German
biegen.
fritíre , vrb Definition
tròchere e incrubare (comente faent is puntas de is matas po su bentu); su si mòvere o mòvere una cosa fintzes po che dha pònnere a una parte, su si mòvere a giagaradura, a cropu, tratènnere unu pagu faendho una cosa po ndhe fàere un’àtera o agiudare a unu
Synonyms e antonyms
allacanae,
chinnire,
frànghere,
grunare,
incruai,
incrunai,
indugi,
infritire,
ingrussiare,
mòere,
suncai,
truminare,
tziricare
/
trèmere
Sentences
denanti a una mama isconsolada frito sa fronte ◊ a su càntaru meu friti sas laras ca ndhe as ingranzeu (P.Mereu)◊ dolorosas penas ant fritidu sa forte conca tua ◊ fritinno is genugos dhi faiant s'adoracione ◊ donzi fundhu fit càrrigu de ua a ispantu chi fritiat sa bide totu a terra ◊ tristu e a passos lentos fit cun sos ojos fritidos a terra
2.
cun totu sos impitzos chi tenzo no mi poto fritire a fàghere àteru ◊ comente mi poto fritire andho a binza a meighinare ◊ sas berbeghes si sunt fritidas: bae a bídere no bi apat animale! ◊ frítidi ca inoghe istrobbas! ◊ a bos fritides ca depo passare?!
Translations
French
fléchir,
courber
English
to bow
Spanish
doblar
Italian
flèttere,
chinare
German
beugen.
inconcobàre , vrb: incorcobare Definition
atrotigare faendho coment'e a conca, a lacu
Synonyms e antonyms
abbajonare,
agionedhare,
allachedhare,
atzumborai,
colembrai,
corcobare,
ingobbedhare
Etymon
srd.
Translations
French
courber,
voûter
English
to bow
Spanish
encorvar,
corcovar
Italian
incurvare,
incurvire
German
beugen.
incujàre , vrb Definition
fàere calecuna cosa a un'ancuju, a unu gànciu
Synonyms e antonyms
ancujare*,
aunchinare,
incruai,
indrúchere,
tròdhiri
| ctr.
istirare
Sentences
sa zente isulana no incujat s’ischina a s'ocupatzione romana
Translations
French
baisser,
courber
English
to bend
Spanish
doblar en forma de gancho
Italian
piegare ad uncino,
curvare
German
biegen.
indortigàre , vrb: intoltigare,
intorticare,
intortigare,
introtigare Definition
fàere trota sa cosa dereta
Synonyms e antonyms
alletiae,
annacai,
atorciai,
atortiae,
atrotixai,
corcobare,
indrúchere,
intortighinare
| ctr.
intennerare
Sentences
truvat su boe a corfos de "Perdeu!" ca totora l'intórticat s'aradu o códiat terrinu ◊ no indórtighes cussu ferru ca serbit ténneru!
Etymon
srd.
Translations
French
courber
English
to curve
Spanish
encorvar
Italian
curvare,
piegare
German
biegen.
ingruxàre , vrb Definition
abbasciare ccn. cosa a una parte (es. sa conca o àteru); fàere totu trotu
Synonyms e antonyms
ancrucare,
dòrchere,
grunare,
grusare,
imbasciai,
incruai,
incrunai*,
ingrussiare
/
atuturae,
indortigare
Sentences
s'ingruxant piús de su normale chi azummai si truncant s'ischina ◊ sos chercos los at ingruxados su bentu ◊ che teracos ingruxant sa conca a donzi móvida de su padronu ◊ si ti paret bàscia sa terra pro ti pòdere ingruxare… ◊ a sa losa m'ingruxo cun devotu riguardu ◊ si devet ingruxare de fronte a sos meres
Translations
French
s'incliner,
baisser,
se courber
English
to bend down
Spanish
inclinarse
Italian
inchinarsi,
piegarsi
German
sich neigen.
muciàre , vrb: mucrare,
mugiare,
mugrare,
mujare,
muxare Definition
coment'e orrugare o fàere a mugros, a orrugos, ma nau in su sensu de incrubare, indrúchere, fintzes mòvere a furriadura
Synonyms e antonyms
allacanae,
aúlghere,
dòrchere,
incruai,
nugrare
Sentences
múcia s'ischina e càrrami predichedha! ◊ mi dolet su costazu ma za bi la fato a mi mugrare pro mi leare cosa ◊ si mujat s'àlvure a su bentu ◊ su bentu isfidiadu muxat sos briones chi in s'ànima mi tudhint (A.Porcheddu)◊ zughet sas palas mujadas de sos annos ◊ s'umanidade l'ant mugrada bentos berminosos ◊ si faghet isfortzu si múgiat che giuncu ◊ at mujadu sa conca a sas leadas in giru ◊ s'ària mugrat sa lughe e pro cussu su Sole si podet bídere naschindhe unu pagu innantis ◊ fint sétzidos in terra cun sas ancas mujadas fintzas a tocare sas petorras
Etymon
ltn.
mut(i)lare
Translations
French
fléchir,
courber,
incurver
English
to bend
Spanish
flexionar,
doblar
Italian
flèttere,
curvare
German
biegen.