Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

búa 1 , nf Definition genia de cosa chi istat in pitzu de s'abba, in mare, po sinnalare su logu; fémina manna e grassa meda; àteru? Synonyms e antonyms mandonga Sentences ojamomia, innòi nci at àcua meda: stau ca seus acanta de sa bua! 2. in sas domos sas vècias sunt precandhe in bua de zanna Etymon itl. Translations French bouée, grosse femme, dondon English buoy, big fat woman Spanish boya Italian bòa, gavitèllo, donnóne German Boje, Riesenweib.

catzolèra , agt, nf Definition fémina mala, fainera e cadhotza, sèmpere in giru cricandho chistiones Synonyms e antonyms mulota, mussota Sentences cussa est limba de fogu, tramposa, una catzolera! Etymon srd. Translations French femme débauchée English slut Spanish mujeruca Italian donnàccia German Weibsbild.

cotogliàna , nf: cotoliana Definition fémina àbbile chi a pagamentu andhat a is domos angenas a fàere sa cota de su pane po is àteros Synonyms e antonyms cochidora Sentences sa cotogliana giuchet sa funnedha totu impodhinata Scientific Terminology prf Etymon srd. Translations French femme experte dans la cuisson du pain English woman skillful in cooking bread Spanish mujer que sabe cocer el pan Italian dònna espèrta nella cottura del pane German geschickte Bäckerin.

cucuriòla , nf Definition fémina conchilébia, pagu séria Synonyms e antonyms currijola, durundella Sentences primma li at dadu su coro, a cudhu, e poi si est fata cucuriola! Etymon srd. Translations French femme frivole English frivolous woman Spanish mujer frívola Italian dònna frìvola German eitle Frau.

fémina , nf, agt: fémmia, fémmina Definition nau mescamente de sa genia umana, s'organísimu chi prus isvilupat s’aparatu adatu po arrecire e ingendrare s'óvulu, fàere crèschere su fedu e afigiare; si narat mescamente in su sensu de persona fémina e fintzes de pobidha; nau pentzandho a ómine cojuau, sa pobidha; títulu de arrespetu chi si giaet prus che àteru a fémina chi no si connoschet o chi no s'ischit chie est; de duas cosas chi s'intrant apare, sa chi portat un'istampighedhu po intrare s'àtera (su mascu)/ erba de féminas = iparra (Capsella bursa pastoris) Synonyms e antonyms mulleri, pobidha / femininu | ctr. ómine / mascru / maridu, pobidhu Idioms csn: f. afainada, fata, bagadia, cojada, bella, lègia, fainera; f. istrobbada = chi zughet su mese; f. primarza, primajola = chi at tentu fedu sa prima borta; f. istrumada = chi s'est istrumada, ndhe at pérdiu su fedu; f. andhada e bénnida, f. mala = fémina imbitzada a ómines; dimandhare f. = chèrrere a muzere; anzone, batu, àinu f. = si narat de totu sos númenes chi no tenent númene diferente de su mascru; sere a cadhu a sa moda de sas féminas = cun is cambas a una parti; sa f. est bennia in ou (nadu de zòvana creschindhe)= at comintzadu a li bènnere su mese, comintzat a èssere a tretu de fizolare Sentences dh'eis a crei cras su chi fadeus nosu féminas!…◊ sa fémina in malíscia contat nudha: niunu mi lu podet dennegare (Pulina)◊ finas a oe sa fémina est restada che iscrau ◊ cussu picioconi, chi no donat cura, is féminas dhu torrant a s'ossu 2. che tenzo sa fémina foraidha e cheret chi mi arranze a sa sola, oe 3. bona fémina, de ue sezis? ◊ fémina, ite cheres? ◊ o cudha fémina, mighi in cue no b'istat neune! 4. bi at zuncu mascru e zuncu fémina, fiore mascru e fiore fémina ◊ custu est unu lèpuri fémina ◊ custos teniant unu fizu màsciu e una fiza fémina ◊ si piscant is arritzonis fémina ca portant is ous 5. e torra ancora gastos e ispassos, pranzos rebbotas e lussos e galas, abbusos e burrúscios e fragassos, malos cumpanzos e féminas malas (P.Casu) Surnames and Proverbs prb: fémina chene busciaca, fémina mesu maca ◊ fémina neada fémina pretziada ◊ iscuru a s'ómine chi narat segretos a fémina ◊ sa malíscia de sa fémina superat totu sas àteras Etymon ltn. femina Translations French femme English woman Spanish mujer, hembra, femenino Italian dònna, fémmina, femminile German Weib, Frau, weiblich.

fraghíssa , nf: praghissa Definition fémina chi at pérdiu su fedu Translations French femme qui a avorté English woman who has had a miscarriage Spanish malparida Italian dònna che ha abortito German Frau, die einen Abort hatte.

gràida , agt, nf: gràvia, gràvida, ràida Definition nau de fémina, chi portat su fedu in corpus; nau (a m. puru) de chiesisiat o css. cosa, chi est prenu, chi giughet cosa meda aintru / gràida manna = in sos úrtimos meses de ingraidànscia; abarrai gràvida de ccn. = ca dh'at impringiada ccn. Synonyms e antonyms impedidu, prignu, próssimu Sentences sa mama canno fit gràida at àpitu un'assuconu malu ◊ sa reinedha si est agatada gràvia e a is noi mesis at iscendiau ◊ portas unu bellu murighíngiu aintru: candu fia gràvida de tui fia aici dèu puru ◊ cussu pensat isceti a issu, no si allabat cun sa pobidha po no abarrai gràvida! Translations French femme enceinte English expectant mother Spanish mujer embarazada, grávido, preñado Italian gestante, incinta German schwanger.

impedídu , pps, agt: impediu, impiriu Definition de impedire; nau de sa fémina, chi est príngia, cun sa criadura in is intragnas Synonyms e antonyms impaciadu / gràida, prignu, próssimu, próvidu Sentences in custa terra antica bivet nechidada s'ànima de unu pópulu impediu (A.Mura)◊ non apu fuedhau poita ca babbu mi dh'at impediu ca timestus ◊ a s'àcua de s'Atlànticu dhi benit impediu de su giassu de Gibbilterra de intrai a meda in su Mediterràniu 2. sa fémina impiria su chi dhi acucat disígiat ◊ fit dolorosu, o frades, su lassare sa mamma betza, s'isposa impedida (A.Casula)◊ sa fémina impidida si tratat cun delicadesa Translations French empêché, femme enceinte English hisabled, pregnant (woman) Spanish impedido, mujer embarazada Italian impedito, incinta (dònna) German behindert, schwanger.

mandònga , nf: mindonga Definition fémina debberone Sentences ca bi sunt sos annos, ses manna, màntziga e mandonga! ◊ ti apo a nàrrere continu "mindonga"! Translations French grosse femme, dondon English big woman Spanish sargentona, maritornes Italian donnóne German Riesenweib.

mugère , nf: mullei, mulleri, mutzere, muzere Definition fémina cojuada chi tenet su pobidhu / min. mulleredha; leare a muzere Synonyms e antonyms pobidha / cdh. mudheri, ttrs. muglieri Sentences a chie si che at leadu a muzere? ◊ unu giòvunu est andau a si domandai una fémina po mulleri ◊ tènela contu e faghe su dovere, ca si chilcat s'anzena su maridu tandho chilcat s'anzenu sa muzere! 3. unu giòvunu in edadi de si cojai Surnames and Proverbs smb: Mulleri / prb: muzere manna cuerrat maridu ◊ si disígias ammasedai pigadí mulleri! Scientific Terminology ptl Etymon ltn. muliere(m) Translations French femme English wife Spanish mujer, esposa Italian móglie German Ehefrau, Frau.

mulòta , nf Definition si narat de fémina de mundhu po disprétziu: fémina mala, fainera e cadhotza, sèmpere in giru cricandho chistiones e ocasiones Synonyms e antonyms catzolera, mussota Etymon ctl. mulota Translations French femme dépravée, femme débauchée English slut Spanish mujerzuela Italian donnàccia German Weibsstück.

pilicàrju , nm: piligraxu Definition unu de is tantos númenes in cobertantza po nàrrere sa natura de sa fémina; a logos est fintzes su parapunta niedhu Synonyms e antonyms brodho, budhudhu, cunnu, pillitu, piricochedhu, porposeo Etymon srd. Translations French sexe de la femme English cunt Spanish coño Italian fica German Feige, Fotze.

pintòra , nf Definition maista, artista chi faet pinturas Translations French femme peintre English painter Spanish pintora Italian pittrice German Malerin.

serbidòra , nf Definition fémina angena posta a fàere is fainas de domo, a pagamentu Synonyms e antonyms mutza, teraca | ctr. mere Translations French femme de chambre English maidservant Spanish criada Italian domèstica, sèrva German Hausgehilfin, Dienstmädchen.