Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

agúglia , nf Definition su pische chi narant agu de mari, genia de pische longu e fine, a murru puntudu meda Scientific Terminology psc, belone belone Translations French aiguille de mer English needlefish Spanish aguja Italian agùglia German Hornhecht.

arrannàssa , nf Definition aragna o lupu de mari, genia de pische chi podet fàere fintzes de unu metro, bonu meda Synonyms e antonyms ispirrita, lobina, tràcina Scientific Terminology psc, dicentrarchus labrax Etymon itl. arranassa Translations French loup de mer English bass (sea) Spanish róbalo Italian spìgola German Wolfsbarsch.

arresciòni , nm: arriscioni, arrintzone, arritzone, arritzoni, arruscioni, arrutzoni, erriscioni*, ritzone Definition arritzoni de mata, de terra, de sicu, genia de animaledhu chi si faet sa tana in terra o in buidos de mata, essit solu a denote, portat sa pedhe totu ispinas (foras de sa bentre) e candho dhu tocant si faet a bòcia totu ispinosa a dónnia bandha; genia de animaledhu de mare, tundhu, piticu de sete o oto centímetros, a ispinas longas a dónnia bandha (arritzoni de mari o de tríscia); su primu corgiolu de sa castàngia, totu a ispinas longas; nau in cobertantza, su sutabbídhiu de sa fémina / is partis de un'a. de mari: scroxu, ispina, buca, títulas (oos, solu de s'a. fémina), sidhus (genia de bentosas) Synonyms e antonyms eritu*, ischissone / tzinnea, tzintzinu Idioms csn: intrada de leoni e bessida de arritzoni = fatura de chie si paret de chèrrere o de poder fàghere meda e agabbat a birgonza o no faghet nudha; is arritzonis (de mari) iscolant = perdent sos oos, che lis essint irfatos a brou Sentences dhoi at lèpuris, conillus e arruscionis ◊ portat is pilus círdinus coment'e un'arruscioni Scientific Terminology anra, erinaceus aeuropeus italicus; anb, arbacia pustulosa, paracentrotus lividus, echinus acutus, e. melo, sphaerechinus granularis; rbr Translations French hérisson, hérisson de mer English hedgehog Spanish erizo Italian rìccio, rìccio di mare German Igel, Seeigel.

burrída , nf: burrira Definition genia de pische e genia de papare, manera de coghinare e cundhire (bagna e aghedu) segundhu su pische (mussola, scrita) Synonyms e antonyms bastinu Sentences lebit ca tengu porcedhu ammurtau e burrida cun àterus mandiaris! ◊ chi andas a innias ti ndi depis iscaresci de sa patata a ischiscionera e de sa burrira! 2. cantendi de mengianu chitzi est iscimingendimí, mi est faendi sa conca a burrira! Scientific Terminology mng, psc, scyliorhinus canicula Etymon itl.l buridda Translations French roussette, chat de mer English sea cat (fish) Spanish pintarroja Italian gattùccio di mare German Katzenhai.

caixedhabbiànca , nf Definition orrúndhine o runduledha marina Scientific Terminology pzn, sterna albifrons Translations French hirondelle de mer, Sterne English shear-water Spanish tindío Italian fraticèllo German Zwergseeschwalbe.

cigàla , nf Definition animaledhu de mare a corgiolu tostau che a su càvuru Synonyms e antonyms cigaledha, papagóciula, sugàgia Scientific Terminology crx, scyllarus arctus, scyllarides latus Etymon ctl. cigala Translations French squille, cigale de mer English squill Spanish cigala Italian scìllaro German Bärenkrebs.

costèra , nf: custera Definition logu longu meda totu in costa, totu comente andhant is montes o fintzes ororu de mare Synonyms e antonyms colta, cugutada, palinzu, trempera | ctr. paris Sentences bandho che pastore in sas costeras in mesu a badhes umbrosas ◊ fuendi, si est firmau in d-una costeredha fàcias a soli ◊ resto annicadu pensendhe a su fogu chi nos brúsiat badhes e costeras ◊ sos moros, in atacos a sas costeras de mare, ant fatu a iscraos medas sardos Scientific Terminology slg Etymon spn. costera Translations French bord de la mer English ridge, coast Spanish costera Italian costóne, rivièra German Küstenstrich.

cunnemàri , nm Definition cunnu de mari, genia de animale, a bisura de tzintzigorru, mannu fintzes prus de unu púngiu, chentza corgiolu: naschit mascu ma cun su tempus mudat a fémina Synonyms e antonyms orticata 1, làtiga Scientific Terminology crp, aplysia rosea, a. depilans, a. fasciata Etymon srd. Translations French aplysie, lièvre de mer English sea hare Spanish aplisia, liebre de mar Italian aplìsia German Seehasen.

gragàllu , nm Definition indàtili o resorza de mare, genia de animaledhu de diferentes calidades, longu, a corgiolu tostau a duas perras, chi candho si serrat assimbígiat a una lepedha serrada / una creze de g.: mànigus de arresoja; g. de sànguni = gragallu de colore unu pagu biaitu (ensis siliqua) Synonyms e antonyms arrasoa, gragalloni Sentences anguidha cun lissa, cóciula cun gragallus Scientific Terminology crx, pharus legumen, solen vagina, ensis ensis Etymon ltn. cochlearium Translations French datte de mer English razor-clam Spanish navaja Italian cannolìcchio German eine Messerscheidesorte, eine Scheidenmuschelsorte.

grògu 1 , nm Definition genia de tzintzigorredhu de mare, minudu meda, in colore de chinisu, lisu a pintirighinos, est bonu a papare; dhue at logu ue is grogos funt tzintzigorros de terra, mannos Synonyms e antonyms caragolu 2. su pitzinnu giughet unu grogu de cussos mannos, zogandhe Scientific Terminology its, monodonta turbinata? Translations French escargot de mer English sea snail Spanish caracol de mar Italian lumachina di mare German Meerschnecke.

imbàtidu , nm: imbàtiru Definition bentu friscu de mare chi movet is undhas e infriscat s’abba, pruschetotu de su Sud Synonyms e antonyms australe, imbatu* Sentences su piscadori portat sa pedhi niedha, arrecota de su soli e de s'ària salia de s'imbàtiru chi ndi benit de mari Scientific Terminology tpm Translations French brise de mer English sea breeze Spanish viento marero Italian imbatto, brézza di mare German Meeresbrise.

màre , nm: mari Definition mare biu, is abbas de sa Terra, in colore asulu cotu e biaitu, arregortas impare in is fundhales prus bàscios, cosa chi ndhe pigat tres batorunos de totu sa Terra: si distinghet in ocèanu, su prus mannu chi imprassat fintzes is continentes, e mare si intremesu de terras, parte de is abbas chi arresurtant inghiriadas de terras o in calecuna manera distintas de dhas pòdere cunsiderare a bandha de un'ocèanu (es. Mare de Sardigna, m. Tirrenu, m. Adriàticu, m. Mediterràniu); nau a ispantu in su sensu de meda, cantidade manna de gente e de cosa, símbulu de bundhàntzia / a./c.: de su paris de su mare si misurant is artàrias fache a s'aera e is profundhidades fache a su centru de sa Terra Synonyms e antonyms meda Idioms csn: camba, bratzu de m. = parte de unu mare chi che intrat in mesu de sa terra; mari biu = mare abbertu, abba russa; mari mortu = istagnu; s'abba a su m., aciúngiri abba a mari = dare a ue o a chie no ndh'at bisonzu; andhare a mare plenu = risposta de as arguidores chi che leant sos trastes a domo de sa cojada noa; no agatai abba in m. = no bídere su cadhu presu; mare malu = mari avolotau, candho s'abba est móida pro sos bentos (m. bonu candho est sériu); èssere che betadu a mare (nadu de cosa chi serbit) = èssere in debbadas, no lassare arrastu (nadu de cosa pérdida o furada); sicare su mare (nadu de unu pro su faedhare chi faghet)= faedhare a mal'istropiadura de lassare trassidos; (fàghere una cosa) canno sicat s'abba in m. = mai; camminare pígiu m. = subra de s'abba; cunnu de m. = burba marina o budha de cuadhu (o de molenti), zenia de cocoi de mare sentza de zoga, chi a un'ala e àtera zughet coment'e duas pínnigas; fàghere mares e mundhos = cosas de ispantu, mannas, aira; mare territoriale = tretu de mare largu unos 25 chilómitros totu ororu de sa terra, ue un’istadu essit a mare, cussideradu parte de su territóriu sou etotu (dae cuss'oru su mare est cussideradu internatzionale) Sentences oe che sunt in mare a si ammodhigare ◊ est biaitu e pàsidu su mare ◊ su mare si altzat, si falat e torrat a s'incànsciu sou ◊ sa balca piscagiola piscat in altu mare ◊ tue ses limba mala chi pones fogu a su mare! ◊ cun su vaporinu bandu a piscai in mari biu 2. in cussa domo bi fit su mare: contaiat una fémina de su vichinatu chi, solu dae s'atzimatura de sa càule, bi campaiat una famíglia intrea ◊ chi Deus ti cuntzedat unu mare de gràscias! ◊ bi aiat unu mare de zente ifatu sou ◊ su sole betat mares de lughe ◊ – Anue andais? – A mare plenu! 3. ant àpidu mare malu e lis at fatu male sa nave ◊ cussu dinari est che betadu a mare Scientific Terminology slg Etymon ltn. mare Translations French mer English sea Spanish mar Italian mare German Meer, See.

maretàda , nf Definition aundhada forte de su mare Sentences sas maretadas de su mare in bulluzu fachent chimentu mannu Translations French tempête de mer English sea storm Spanish marejada Italian mareggiata German Sturmflut.

marína , nf Definition su mare pruschetotu ororu de sa terra, su prus acanta; genia de corpus militare chi manígiat is naves e andhat peri is mares Sentences Deus a nosu at cuncédiu unu mannu capitali de sa marina a Fonni ◊ deris unu canàriu falat a sa marina, faghe e no faghe die… 2. Sesetu est tenenti de Marina ◊ a Tamasu ndi dh’iant pigau sordau in sa Marina e dh’iant imbarcau cumenti a cannoneri Etymon itl. Translations French bord de la mer, marine English coast (line), navy Spanish marina Italian marina German Meeresküste, Marine.

pilàrgiu , nm Definition genias de càvuru cun su corgiolu totu a puntas, a sa parte de pitzu: de duas calidades, una (m. verrucosa) no si papat Scientific Terminology crx, maia squinado Translations French araignée de mer English spider-crab Spanish centolla Italian grancèvola German Meerspinne.

scàru , nm Definition in bidhas de mare, orruga o istrada a oru a mare Sentences in Portescusi ant fatu sa festa de su scaru Translations French promenade du bord de la mer English seafront Spanish paseo marítimo Italian lungomare German Strandpromenade.

selèbra , nf Definition genia de linna chi faet a tupa e creschet in logos de arena, de mare Synonyms e antonyms àlimu, èlamu Scientific Terminology mt, Atriplex halimus Etymon ctl. salobre Translations French arroche halime, pourpier de mer English sea orach Spanish orzaga Italian àlimo German Keilmelde.

sperrítu , nm, nf: isparritu*, spirritu Definition aragna o lupu de mari, genia de pische chi podet fàere fintzes de unu metro, bonu meda; dhu narant fintzes de piciochedhu Synonyms e antonyms arangioa, arrannassa, lupatzu, tràcina Sentences is piscadoris torrant cun is cius càrrigus de palària, de macioni, de spirritu…◊ castit sa bellesa de custu spirritu: movit sa coa che calledhu in festa! 2. est unu sperritu, cussu pipiu! Scientific Terminology psc, dicentrarchus labrax Translations French loup de mer English seabass Spanish róbalo Italian spìgola German Seebarsch.

sugàgia , nf Definition animaledhu de mare a corgiolu tostau Synonyms e antonyms cigala, papagóciula Scientific Terminology crx Translations French petite cigale de mer English no nippers crab Spanish cigala Italian scìllaro German Bärenkrebs.