Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

achilièra , nf Definition àbbila de mare, genia de pigione mannu, papadore de petza, chi abbitat in is orrocas a oru a mare Scientific Terminology pzn, haliaëtus albicilla Etymon srd. Translations French balbuzard, aigle pêcheur English sea eagle Spanish pigargo europeo Italian àquila di mare German Seeadler.

berbèsa , nf Synonyms e antonyms erbagràbina 1, bascumarinu Translations French giroflée, matthiole à fruit à trois cornes English sea viola Spanish alhelí salvaje Italian vïòla marina German Dreihörnige Levkoje.

bròma , nf: bruma Definition greme berrinadore, genia de bobboi (animaledhu croxudu) chi si papat su linnàmene de mare Synonyms e antonyms tàralu, zannarolu Scientific Terminology crp, teredo navalis Etymon spn., itl. broma, bruma Translations French taret English sea woodworm Spanish taraza Italian terèdine German Schiffsbohrwurm, Schiffswurm, Pfahlwurm.

burrída , nf: burrira Definition genia de pische e genia de papare, manera de coghinare e cundhire (bagna e aghedu) segundhu su pische (mussola, scrita) Synonyms e antonyms bastinu Sentences lebit ca tengu porcedhu ammurtau e burrida cun àterus mandiaris! ◊ chi andas a innias ti ndi depis iscaresci de sa patata a ischiscionera e de sa burrira! 2. cantendi de mengianu chitzi est iscimingendimí, mi est faendi sa conca a burrira! Scientific Terminology mng, psc, scyliorhinus canicula Etymon itl.l buridda Translations French roussette, chat de mer English sea cat (fish) Spanish pintarroja Italian gattùccio di mare German Katzenhai.

caulàtzu , nm Definition una genia de erba chi faet in mare (àliga a fògia larga); a logos, chima modhe de erbas Synonyms e antonyms latiamarini, luponi Scientific Terminology rba, Ulva lactuca Etymon srd. Translations French algue marine qui ressemble à la laitue English sea lettuce Spanish lechuga de mar Italian lattuga marina German Meerlettich.

cirròni 1 , nm Definition una genia de pische de mare apertu, de mare biu Surnames and Proverbs smb: Cirroni, Cirronis Scientific Terminology psc, synodus griseus Etymon itl.s cirru Translations French poisson-lézard rayé English sea lizard, atlantic lizardfish Spanish lagarto, logarto Italian lucèrtola di mare German Meereidechse.

cunnemàri , nm Definition cunnu de mari, genia de animale, a bisura de tzintzigorru, mannu fintzes prus de unu púngiu, chentza corgiolu: naschit mascu ma cun su tempus mudat a fémina Synonyms e antonyms orticata 1, làtiga Scientific Terminology crp, aplysia rosea, a. depilans, a. fasciata Etymon srd. Translations French aplysie, lièvre de mer English sea hare Spanish aplisia, liebre de mar Italian aplìsia German Seehasen.

gavína , nf Definition un’arratza de cau marinu / portai cambas de gavina = zúghere ancas fines Scientific Terminology pzn, larus canus Translations French goéland English sea mew Spanish gaviota cana Italian gavina German Sturmmöwe.

grògu 1 , nm Definition genia de tzintzigorredhu de mare, minudu meda, in colore de chinisu, lisu a pintirighinos, est bonu a papare; dhue at logu ue is grogos funt tzintzigorros de terra, mannos Synonyms e antonyms caragolu 2. su pitzinnu giughet unu grogu de cussos mannos, zogandhe Scientific Terminology its, monodonta turbinata? Translations French escargot de mer English sea snail Spanish caracol de mar Italian lumachina di mare German Meerschnecke.

imbàtidu , nm: imbàtiru Definition bentu friscu de mare chi movet is undhas e infriscat s’abba, pruschetotu de su Sud Synonyms e antonyms australe, imbatu* Sentences su piscadori portat sa pedhi niedha, arrecota de su soli e de s'ària salia de s'imbàtiru chi ndi benit de mari Scientific Terminology tpm Translations French brise de mer English sea breeze Spanish viento marero Italian imbatto, brézza di mare German Meeresbrise.

lútzu 1 , nm: allutzu Definition genia de pische mannu de mare (faet fintzes de metro, a murru longu e a dentes mannas) Sentences est passadu unu lutzu mannu e si che l'at mandhigadu in d-unu bucone Surnames and Proverbs smb: Lutzu, Luzzu Scientific Terminology psc, sphyraena sphyraena Etymon itl.s luzzu Translations French brochet English sea pike Spanish espetón, barracuda Italian lùccio di mare German Pfeilhecht.

màre , nm: mari Definition mare biu, is abbas de sa Terra, in colore asulu cotu e biaitu, arregortas impare in is fundhales prus bàscios, cosa chi ndhe pigat tres batorunos de totu sa Terra: si distinghet in ocèanu, su prus mannu chi imprassat fintzes is continentes, e mare si intremesu de terras, parte de is abbas chi arresurtant inghiriadas de terras o in calecuna manera distintas de dhas pòdere cunsiderare a bandha de un'ocèanu (es. Mare de Sardigna, m. Tirrenu, m. Adriàticu, m. Mediterràniu); nau a ispantu in su sensu de meda, cantidade manna de gente e de cosa, símbulu de bundhàntzia / a./c.: de su paris de su mare si misurant is artàrias fache a s'aera e is profundhidades fache a su centru de sa Terra Synonyms e antonyms meda Idioms csn: camba, bratzu de m. = parte de unu mare chi che intrat in mesu de sa terra; mari biu = mare abbertu, abba russa; mari mortu = istagnu; s'abba a su m., aciúngiri abba a mari = dare a ue o a chie no ndh'at bisonzu; andhare a mare plenu = risposta de as arguidores chi che leant sos trastes a domo de sa cojada noa; no agatai abba in m. = no bídere su cadhu presu; mare malu = mari avolotau, candho s'abba est móida pro sos bentos (m. bonu candho est sériu); èssere che betadu a mare (nadu de cosa chi serbit) = èssere in debbadas, no lassare arrastu (nadu de cosa pérdida o furada); sicare su mare (nadu de unu pro su faedhare chi faghet)= faedhare a mal'istropiadura de lassare trassidos; (fàghere una cosa) canno sicat s'abba in m. = mai; camminare pígiu m. = subra de s'abba; cunnu de m. = burba marina o budha de cuadhu (o de molenti), zenia de cocoi de mare sentza de zoga, chi a un'ala e àtera zughet coment'e duas pínnigas; fàghere mares e mundhos = cosas de ispantu, mannas, aira; mare territoriale = tretu de mare largu unos 25 chilómitros totu ororu de sa terra, ue un’istadu essit a mare, cussideradu parte de su territóriu sou etotu (dae cuss'oru su mare est cussideradu internatzionale) Sentences oe che sunt in mare a si ammodhigare ◊ est biaitu e pàsidu su mare ◊ su mare si altzat, si falat e torrat a s'incànsciu sou ◊ sa balca piscagiola piscat in altu mare ◊ tue ses limba mala chi pones fogu a su mare! ◊ cun su vaporinu bandu a piscai in mari biu 2. in cussa domo bi fit su mare: contaiat una fémina de su vichinatu chi, solu dae s'atzimatura de sa càule, bi campaiat una famíglia intrea ◊ chi Deus ti cuntzedat unu mare de gràscias! ◊ bi aiat unu mare de zente ifatu sou ◊ su sole betat mares de lughe ◊ – Anue andais? – A mare plenu! 3. ant àpidu mare malu e lis at fatu male sa nave ◊ cussu dinari est che betadu a mare Scientific Terminology slg Etymon ltn. mare Translations French mer English sea Spanish mar Italian mare German Meer, See.

maretàda , nf Definition aundhada forte de su mare Sentences sas maretadas de su mare in bulluzu fachent chimentu mannu Translations French tempête de mer English sea storm Spanish marejada Italian mareggiata German Sturmflut.

mummulòni , nm: mumuglione Definition genia de pische de mare de sabore bonu meda, a ispertiadas largas de colore iscuriosu e a istúturu in is fiancos Synonyms e antonyms múlmura, mumungioni* Scientific Terminology psc, lithoniathus mormyrus Translations French marbré English sea bream Spanish herrera Italian mórmora German Marmorbrasse.

mumungiòni , nm: murmungioni, murmunzone, murmuzone Definition genia de pische de mare de sabore bonu meda Synonyms e antonyms múlmura, mummuloni, murruda Sentences ammisturu òrgunus, caponis, mumungionis, lissa… una bella cassola! ◊ su mumungioni est unu pisci biancu chi portat sa conca apuntida Scientific Terminology psc, lithoniathus mormyrus Etymon ltn. *mormyrione(m) Translations French marbré English sea bream Spanish herrera Italian mórmora German Marmorbrasse.

pagéllu , nm: pazellu Definition genia de pische de mare: pagellu ’eru Synonyms e antonyms basocu Sentences ammisturu prupu, sépia cun pagellu, gallinetas cun sorellu, vacas, òrgunus… una bella cassola! Scientific Terminology psc, pagellus erythrinus Translations French pagel English sea bream Spanish breca Italian pagèllo fragolino German Rotbrasse.

selèbra , nf Definition genia de linna chi faet a tupa e creschet in logos de arena, de mare Synonyms e antonyms àlimu, èlamu Scientific Terminology mt, Atriplex halimus Etymon ctl. salobre Translations French arroche halime, pourpier de mer English sea orach Spanish orzaga Italian àlimo German Keilmelde.

tzintzínu , nm Definition arritzone de mare, genia de animaledhu tundhu, a ispinas longas a dónnia parte: de sa calidade fémina si papant is oos, chi si agatant aintru a bisura de silibbas de aràngiu (fintzes de matessi colore) ma meda prus piticas mancu su tanti de unu cocerinu / is partis de unu tz.: scroxu, ispina, buca, títulas (ous), sidhus (genia de bentosas) Synonyms e antonyms tzinnea Scientific Terminology anb, arbacia pustulosa, paracentrotus lividus, echinus acutus, e. melo, sphaerechinus granularis Etymon itl.l. zinzino Translations French oursin English sea urchin Spanish erizo de mar Italian rìccio di mare German Seeigel.