arraxòni , nf: arregione, arregioni, arrejone, arresone, arressone, arrexone, arrexoni, erresone, rajone Definition capacidade de sa mente de cumprèndhere is cosas, mescamente su giustu, sa beridade, su chi andhat bene o méngius; su èssere in su giustu (e antigamente fintzes sa lei, su ’e sa lei, sa giustítzia); su motivu, su poite si faet calecuna cosa e fintzes argumentu, chistionu Synonyms e antonyms iscúgia, motivu / alleca, chistionu Idioms csn: is arrexonis = sos chistionos; arraxoni at a èssiri! = tenzo, tenes, tenet própiu resone!; no bòlliri a dh'atrotiai s'arrexoni = si narat de chie no bàliat crítigas, arguai a l'iscontroriare, arguai a li rispòndhere a su chi narat; dàresi resones = àere sa pretesa de tènnere resone Sentences custu gherru po su pani a bortas annéulat s'arrexoni ◊ tenes arrexone: tocat a fàere deasi! 2. Bachis Sulis at criticadu cun arrejone su modu malu de amministrare ◊ abbarrae in s'arressone! ◊ issa furiat una mamma e teniat sempri arregioni (T.Piredda) 3. pighendi arrexonis gei fait a ndi arregordai, de fuedhus! 4. arrexoni de tzerriai: fiant istrechendidhu su pei! ◊ bidíndhela gasie trista dimandhadu ndhe dh'apo s'arresone (A.Atzori) Surnames and Proverbs prb: a su cadhu s'isprone, a sa fémina s'arresone Etymon itl. Translations French raison English reason Spanish razón Italian ragióne German Vernunft.

mancànte , agt: mancanti Definition nau de cosa, chi no dhu'est totu, chi no est su tanti giustu (e fintzes chi no est fata bene, chi tenet pecu, neghe); nau de gente, chi no est tanti giusta de conca, chi est fora de tinu (si narat fintzes de chie orruet chentza atuamentos candho dhi benit atacu de malegaducu), chi no si cumportat bene; nau de una línia serrada, chi est tundha ma no parívile, no totue chepare (o a distàntzia diferente de su centru) Synonyms e antonyms faltu, iscassu / macu | ctr. bundhante, bundhansciosu Sentences cantu sunt torraos acatant custa robba mancante: tandho ghirant e dant sa denúntzia ◊ isse est mancante de talentu tantu chi dat provas de veru tontu ◊ cussu est ómine mancante de sentidu ◊ cuss'ómini est mancanti de unu bratzu ◊ coment'e limpiadura est unu paghedhu mancanti 2. mancantedhu est, custu piciochedhu: arrebbugiu chi no fait! ◊ ant fuidu che pópulu mancante (P.Cau)◊ su babbu istaiat che mancante mirendhe si podiat bídere su fizu torrendhe ◊ orabrora so istadu mudu pario unu mancante, comente sa pudhedra mi ndhe at betadu ◊ sas àteras fint tontas o mancantes e ant trascuradu totu ◊ cussos sunt ventureris mancantes e ingurdos Translations French manquant, imparfait, hors de raison, elliptique English lacking, out of one's mind Spanish que falta, carente, chiflado, elíptico Italian mancante, carènte, imperfètto, fuòr di sénno, ellìttico German mangelnd (di = an+ Dat.), fehlend, verrückt.

medràre , vrb Definition mediare in is maneras de fàere, in su cumportamentu, callai a cerbedhu, imparare a èssere méngius Synonyms e antonyms afrenai, arregulai, insabiai, medrire, moderai Etymon spn. medrar Translations French s'assagir, revenir à la raison English to recover one's wits Spanish sentar la cabeza Italian rinsavire German wieder vernünftig werden.

motívu , nm: mutivu Definition càusa o iscopu, su poite de unu fàere; música, sonu, fintzes argumentu o chistione coment'e distinta de un'àtera, chi si arrepitit Synonyms e antonyms càusa, movitiva / iscopu Translations French raison, motif, air, thème English reason Spanish motivo, razón, motivo Italian motivo German Grund, Motiv, Thema.

rajòne , nf, nm: arraxoni*, erresone, raxoni, regione, rejone, resone, rexone, rexoni, rigione Definition capacidade de sa mente de cumprèndhere is cosas, mescamente su giustu, sa beridade, su chi andhat bene o méngius; su èssere in su giustu (e antigamente fintzes sa lei, su ’e sa leze, sa giustítzia de is Sardos); su motivu, su poite si faet calecuna cosa, fintzes argumentu, chistione / ómine de rejone = su chi ponet paghes; chircare su filu de sa resone = cricare s'arrexone, su giustu, punnare a sa filada o bandha giusta Synonyms e antonyms iscúgia, motivu / alleca, chistionu / giustu | ctr. toltu Sentences limbudu isageradu, contu male tiradu at maltratadu chena àere regione (A.Spanu)◊ sos emigrados tiant chèrrere torrare e tenent regione ◊ rajone no ndhe aiant, ma in tzarra binchiant chi pariant deghe ◊ issa l'at promissu e cun rexone ◊ caminas contr'a sa rejone ◊ a chie tocat sa rejone diant, ca tantu no si podet dennegare! (Pirastru)◊ tenes rigione tue! ◊ abazes resone!◊ a chie l'acumpanzat sa regione faghet sas cosas menzus 2. est unu de sos piús ómines de rejone 3. in orixos aiet ancora sos rexones de aprimu Surnames and Proverbs prb: a morte e a rejone no balet fuire Translations French raison English reason Spanish razón Italian ragióne German Verstand, Recht, Grund.

«« Search again