achè , avb, nm: achelu Definition
foedhu chi narant po ammostare una cosa; cositedha de pagu contu, fintzes iscusa, iscórtziga / no cumprèndhere un'achè = no cumprendi una cibudha
Synonyms e antonyms
acodhu,
addeallu,
ajallu,
allodhu,
midhu
/
arraghèscia,
bóciga
Sentences
mih sa luna, achè su chelu cun su mare adhae adhae chi si basant! ◊ achela, in su giardinu anzenu annidada che columba ferida, che umbra de manos réndhidas! (L.Massa)
2.
si agato un'achè ti che bogo dae sas terras mias! ◊ devo dare su contu a su sótziu meu e no cherzo chi bi nascat unu achè
Translations
French
voilà!,
rien,
prétexte
English
here it is!,
trifle,
excuse
Spanish
he aquíahí,
aquíahí tienes
Italian
ècco!,
nonnulla,
pretèsto
German
hier,
nichts.
arrevenícu , nm Definition
cosighedha de pagu contu [Spano, Proverbi 288: ventagli]
Synonyms e antonyms
bóciga,
gnagneria,
pimpirimpau
Sentences
no teneus dinai po pani e comporaus arrevenicus!
Translations
French
rien
English
trifle
Spanish
nonada
Italian
nonnulla
German
Kleinigkeit.
bragnócula , nm Translations
French
un bon à rien
English
a nobody
Spanish
hombre de nada
Italian
uòmo da nulla
German
Null.
inghiriagràstos , agt, nm Definition
chi o chie s'istentat inghiriandho chentza ndhe fàere fine de una cosa o chistione, perdendho tempus in debbadas, unu chi est bonu solu a pèrdere tempus
Synonyms e antonyms
cagallente,
immajonadu
| ctr.
coidadosu,
contipizosu,
lestru
Scientific Terminology
ntl
Etymon
srd.
Translations
French
barguigneur,
bon à rien
English
ineffectual (person)
Spanish
irresoluto
Italian
tenténna,
cincischióne,
inconcludènte
German
wankelmütiger Mensch,
der nichts fertigbringt.
néssiu , agt, nm Definition
nau de ccn., chi o chie no est bonu a nudha, fatu e lassau, de pagu abbilidade
Synonyms e antonyms
acinnessi,
bovo,
cartzellete,
casticau,
dissalliu,
iltrudhadu,
innangaradu
Etymon
spn.
necio
Translations
French
de rien,
incapable
English
unfit,
incompetent
Spanish
incapaz,
inepto
Italian
dappòco,
inètto
German
untüchtig,
nichtsnutzig,
Nichtskönner,
Stümper.
níchis , nm Synonyms e antonyms
nudha
Sentences
cussa cosa no serbit a nichis
Etymon
deut.
nix
Translations
French
rien
English
nothing
Spanish
nada
Italian
niente
German
nichts.
núdha , prn, nm, avb Definition
nesciuna cosa, mancu una cosa e mancu unu farinedhu de cosa: prn. sèmpere impreau foedhandho de cosa, ccn. borta si ponet coment'e nm. in su sensu de pagu pagu, de cosa de perunu contu, piticu meda (fintzes de tempus), o coment'e avb. puru
Synonyms e antonyms
paghitzedhedhu
| ctr.
totu
Idioms
csn:
cussu e su n. est su matessi, unu n. = paghitzedhedhu; n. mi ses nendhe!…, n. mi naras!…, tantu za est nudha!… = gi est pagu!…, est meda, tropu (ma segundu de ita si narat bollit nàrriri própiu nudha etotu!); no ti ndhe naro n.!… = funti cosas de ispantu; èssere totu n. = èssiri in debbadas, sentza de profetu perunu; de su pagu paghedhu, de su totu… nudha! = tocat a si acuntentare de su chi ti daent, de su chi est, menzus pagu chi no nudha; no est bellu n., no est mannu própiu n., in n. = no tenet nudha de bellesa, no est mannu própiu, itl. "per niènte"; fàghere, andhare pro nudha = in debbadas, itl. "invano" (ctr. pro cosa); ne pagu e ne n. = própiu nudha; no bi at ne (+nm) e ne n. = no bi at ne (+nm) e ne àteru (calesisiat cosa); no… (nm., agt., vrb.) e ne nudha = ne… (nm., agt., vrb.) e ne àteru (chi potat èssere cussideradu che a nm., agt., vrb.); su n. no at picadorzu = no fait a dhu pigai!; fàghere una cosa che n. = coment'e cosa lestra e fàcili fàcili, coment'e chi no bi cherfat ne fortza e ne pelea; torrare a n. (nau de unu mali) = sanai, isparèssiri; bogàrendhe a ccn. cun nudha = pagai, donai a ccn tropu pagu; nudha est s'istrégiu chi portat!…= (nau de fémina), titimanna meda; no est n. = no at importu, no faghet diferéssia, no b'at dificurtade, itl. non c'è problema; nau de ccn., èssere (+ nm) de nudha = nau a disprétziu, chi no balet (de capacidades o fintzes de calidades), nau cun aprétziu, chi cun totu chi est piticu est àbbile meda
Sentences
tui no depis pentzai a nudha! ◊ no cherzo nudha ◊ oe no apo fatu nudha ◊ sunt pòveros in terra: no tenent nudha ◊ - E ite tenes, chi pares pessamentosu? - Nudha, nudha! - Si no tenis nudha, poita essis e intras fatuvatu? ◊ li apo pedidu su dépidu, ma mi ndhe at catzadu chentza nudha!
2.
pro unu nudha iscudiat sos fizos ◊ manigadu nachi at… unu nudha, cantu su puzone! ◊ no ndhe semus comporendhe de nudha ◊ cussos resessiant a fàchere sa dommo chin nudha ◊ de unu nudha ndhe at fatu una chistione manna ◊ est unu biculedhu de nudha, minudedhu! ◊ citudí a sa muda, tui, ca no ses narendu nudha! (A.Melas)◊ su babbu fit mortu pitzinnu de nudha in sa gherra ◊ est unu nudha a che orrúghere ◊ pro su nudha menzus su pacu
3.
chi no surrúschiat ne nudha, comenti fàciu a cumprendi chi est drommiu e no mortu? ◊ custa cosa no andhat bene nudha ◊ sa fantasia tua est solu cudha: no bi at ne sustàntzia e ne nudha!
4.
ih, za est nudha a pagare totu cussu donzi mese!…◊ nudha mi ses nendhe, a fàghere totu custu in pag'ora!…◊ gi est nudha su trabballu chi ses fadendu: lah chi depiast andai a tirai fà o cíxiri!…◊ za est nudha a che pigare a montes a pè cun custu sole!…◊ nudha est, a fai a pei totu cussu tretu!…◊ nudha est s'istódhicu!…
5.
no fatzas che Masciocu: o nudha o tropu! ◊ est annuadu, ma si no proet est totu nudha! ◊ toca, làssala istare gai, cussa cosa, no est nudha! ◊ - Iscusa, fertu ti apo? – No est nudha!
6.
cussu zòvanu si ponet a codhu mesu cuintale de tzimentu che nudha ◊ cussa fut gente chi de onestade no ndhe teniant ne pagu e ne nudha ◊ cussus paperis funt chen'e logu ni nudha ◊ bae a su cumandhu, za no est proindhe e ne nudha ◊ custa cosa no est tosta e ne nudha ◊ m'abbàida unu pisedhu de nudha a fàghere totu cussu triballu a sa sola!…
Surnames and Proverbs
smb:
Nudda
/
prb:
s'abantaxeri est ómini de nudha
Etymon
ltn.
nulla
Translations
French
rien
English
nothing
Spanish
nada
Italian
niènte,
nulla
German
nichts.
pimpirimpàu , nm Definition
una cosighedha de nudha, de perunu valore
Synonyms e antonyms
arrevenicu,
bóciga,
nennaria
Sentences
no balit unu pimpirimpau
Translations
French
rien
English
trifle
Spanish
noneria
Italian
nonnulla
German
Kleinigkeit.