asulèta , nf, nm: asuletu Definition
colore prus cotu de su colore de aera; pruine po giare su coloredhu a is trastos samunaos; una genia de erba bona a tínghere in colore de aera
Synonyms e antonyms
asuledhu,
biaitinu,
índagu
Sentences
bendhiat de totu, in cussa buteghedha: púncias, tzafaranu e asuletu
Scientific Terminology
clr, rba, Indigofera suffruticosa
Etymon
spn.
azulete
Translations
French
bleu turquin
English
deep blue
Spanish
celeste
Italian
turchino
German
Tiefblau.
burgútu , agt Definition
chi faet a fossu / pratu b. = cofudu, devucu
Synonyms e antonyms
fundhucu,
fundhudu,
fungudu,
preputu,
trevucu
| ctr.
praneri,
pranu
Sentences
su poju fit largu, pacu burgutu e tunnu própiu comente a unu lapiolu
Etymon
srd.
Translations
French
profond
English
deep
Spanish
profundo
Italian
profóndo
German
tief.
coldózu , nm: cordozu,
cordorzu Definition
afrigimentu, pena, dispraxere chi si provat in s'ànimu
Synonyms e antonyms
dispiachere,
dolu
| ctr.
cuntentesa,
gosa
Sentences
candho s'ànima mea est in cordozu, chirco apozu in sa durchesa de sas pupas tuas (G.Piga)◊ cantu bos naro est giustu e bos conto su fatu cun coldozu ◊ eo apo cordorzu finas de ischitzare una buischedha in carre anzena ◊ apo cordorzu finas de sos animales chi bido morzendhe
Etymon
itl.
Translations
French
douleur profonde
English
deep sorrow,
condolence
Spanish
pesar
Italian
dispiacére,
cordòglio
German
Bedauern,
Schmerz.
devúcu , agt Definition
chi calat a fundu, cofudu, nau pruschetotu de cosa o istrégiu buidu: est unu foedhu chi no càmbiat de su singulare a su pl. e ne de mascu a fémina
Synonyms e antonyms
fucudu,
fungarutzu,
fungudu,
trevucu
| ctr.
ladu
Sentences
pro cosa de brou cheret postu piatos devucu
Etymon
srd.
Translations
French
profond
English
deep
Spanish
profundo,
hondo
Italian
profóndo,
fóndo
German
tief.
fucúdu , agt Definition
nau mescamente de istrégiu, chi giughet costàgios artighinos
Synonyms e antonyms
burgutu,
copudu,
fundhucu,
fundhudu,
fungudu,
preputu,
putudu,
tofuncu,
trevucu,
tufudu
Etymon
srd.
Translations
French
fond
English
deep
Spanish
hondo
Italian
fóndo
German
tief.
fundhúcu , agt: fundu 1,
funducu Definition
chi giughet su fundhu in bàsciu meda, chi portat costàgios artos (nau meda de istrégiu)
Synonyms e antonyms
burgutu,
fundhudu,
fungudu,
tofuncu,
trevucu
Sentences
in sos pògios fundhucos e pischinas, si no ischis nadare, no ti abburres!
Surnames and Proverbs
prb:
mari fundu pisci pagu
Etymon
srd.
Translations
French
profond
English
deep
Spanish
profundo,
hondo
Italian
profóndo
German
tief.
fundhúdu , agt: fundudu,
funnudu Definition
chi ch'est in fundhu o chi calat a fundhu meda
Synonyms e antonyms
burgutu,
fundhucu,
fungudu,
trevucu
Sentences
custa mata portat arréxinis fundudas e friscas in terra cosa sua ◊ fiat unu fossu ladu e fundudu ◊ si ch'est betadu a modhe in su poju prus fundhudu: a iscatos de bi restare! ◊ ororu de sa Sardínnia su mari est prus fundudu aundi is màrginis funt artus, de arrocas (B.Erdas)
2.
ricamu pensamentus fundudus chei su mari…
Etymon
srd.
Translations
French
profond
English
deep
Spanish
profundo,
hondo
Italian
profóndo
German
tief.
fungúdu , agt: funguru,
fungutu Definition
chi giughet su fundhu in bàsciu meda; chi calat a fundhu o, nau de unu pentzu, de un’idea, chi bolet nàrrere cosa meda, de importu / terra funguda = terra russa, chi falat a fundhu chentza agatare pizu de pedra
Synonyms e antonyms
burgutu,
copudu,
fosciudu,
fucudu,
fundhucu,
fundhudu,
putudu,
trevucu,
tufudu
| ctr.
subranu
Sentences
su putu fit mannu e fungutu ◊ custa perca est funguda: betèndheche una preda no s'intendhet candho ferit ◊ in cue sa terra est totu paris e funguda ◊ su nie fit fungutu, a pizu russu ◊ cust'istampu tocat a dhu fai prus funguru
2.
s'arriscu giughet a fungudos isetos de pena ◊ in sas abbas fungutas de s'ingannu su tempus che afungat sos ómines toltos ◊ tue ses disizu fungudu de sos beranos (C.Puddu)
Etymon
srd.
Translations
French
profond
English
deep
Spanish
profundo,
hondo
Italian
profóndo
German
tief.
suspréxu , nm Definition
genia de súlidu longu po dispraxere o disígiu / ghetai unu susprexu
Synonyms e antonyms
pioncu
Sentences
mannu at a èssi su donu chi s'ànima su susprexu abetat (U.Cara)◊ lampat, tronat, e a is trumbutus arretronant is susprexus de unu coru segau ◊ cali prexu candu calincunu de bidha mi cumparit e cali susprexu candu si ndi andat! ◊ tremint is corus prenus de susprexu pensendu a is fillus malassortaus (D.Erriu)
Etymon
srd.
Translations
French
profond soupir
English
deep sigh
Spanish
suspiro profundo
Italian
sospiro profóndo
German
tiefer Seufzer.
trevúcu , agt: truvucu,
tuvucu Definition
chi calat a fundhu, nau mescamente de su buidu de un'istrégiu, de pratu, de putzos e àteru
Synonyms e antonyms
devucu,
fosciudu,
fungudu,
preputu,
tofuncu,
truvudu
Idioms
csn:
putu tuvucu, raighinas tuvucas = fungudu, fungudas, chi falant a fundhu meda; drommire a tuvucu = a sonnu surtu; terra t. = a pizu russu
Sentences
su putu est truvucu ◊ su putu est tuvucu deghe metros ◊ custa est una córvula tuvuca ◊ as fatu surcos tropu truvucos
2.
su sou est unu dolore trevucu
3.
no li servit frensada e ne brenusu e dormit a tuvucu, a bentre in susu
Etymon
srd.
Translations
French
creux,
profond
English
deep
Spanish
hondo
Italian
fóndo,
profóndo
German
tief.
zacaradúra , nf: giagaradura*,
zagaradura Definition
su zacarare; su èssere giagaraos / fàghere a zagaradura = impresse meda, tropu, coment'e chi unu portet canes aifatu, cun movimentu a cropos e impresse a sa sighia
Synonyms e antonyms
agiàgaru,
isuliadura,
salarzadura,
salarzu
Sentences
sas berbeghes no las les a zagaradura, no lis fetat male! ◊ sa cosa no si faghet a zagaradura, ca essit male
Translations
French
agitation soudaine
English
deep and sudden anxiety
Spanish
agitación repentina
Italian
agitazióne fòrte,
improvvisa
German
Erregung.