cerbòni , nm Definition
nae de linna (o fintzes canna) a frucagedhu chi si ponet a bide, a pisu, a tamatas e àteru po chi abbarrent in artu de terra, acapiaos, e no dhis fatzat dannu su bentu
Synonyms e antonyms
fichete,
fitura,
palincioni,
ràdica 1
Sentences
is óminis pudant e nosu passaus in sèssini, acapiaus sa carriadroxa a su cerboni
Translations
French
échalas
English
vine stake
Spanish
tutor,
rodrigón
Italian
palétto per le viti
German
Weinpfahl.
cradiàre , vrb: acradiare 1 Definition
pònnere cràdios, puntedhos de canna in su terrenu, unu in filu de s'àteru, po pastinare bíngia, prantare matas e àteru; pònnere s'arraiga a sa cosa prantada (es. pisu, tamatas) po dha mantènnere arta de terra o no dha mòvere su bentu
Synonyms e antonyms
insignare
/
acerbonai,
apalonae,
apichetare,
arradicare,
arrochitare,
impalai
Sentences
innantis de pastinare, sa terra si cràdiat
Etymon
srd.
Translations
French
piqueter,
placer des piquets de grève
English
to stake
Spanish
jalonar
Italian
picchettare
German
abstecken.
cràdiu , nm Definition
puntedhu de canna o de linna chi si fichit in terra po singialare cosa (es. unu puntu, ue si depet prantare o pònnere calecuna cosa) o fintzes, si su cràdiu est a nae longa, po arraigare cosa prantada; segundhu, fintzes ràgiu de orroda
Synonyms e antonyms
arradicra,
brocu,
cerboni
Translations
French
piquet,
petit pieu
English
stake
Spanish
piquete
Italian
picchétto,
palétto di sostégno
German
Pflock.
fagallòni, fagaròne , nm: fogadoni,
fogalloni,
fogarone,
fogaroni,
fogorone,
fogoroni Definition
fogolone, muntone mannu de linna fatu coment’e a pinnatzu o fogàgia chi si allúmiat po festa (mescamente a sant'Antoni); fogu in sa forredha tropu mannu / comares, compares de fogarone = sos chi si faghent a compares brinchendhe su fogu chi si atzendhet su sero de su pésperu de santu Zuanne
Synonyms e antonyms
catassa,
fochilada,
fochina,
foghidoni,
fogone 2,
olone
Sentences
s'annu passau po sa festa no ant allutu mancu su fogalloni ◊ su fogarone est traghidendhe e istinchidhendhe ◊ s'éspuru fadeus duus fagallonis: in pratza de crésia e a s'intrada de sa bidha ◊ che sunt boghendhe sa moda de su fogarone ca faghent àteru dannu, cun su logu azummai chentza prus àrbures
2.
aite lu faghes cussu fogarone, candho no est mancu fritu?!
Translations
French
feu de bois
English
bonfire,
stake
Spanish
hoguera
Italian
falò,
rògo
German
Freudenfeuer,
Brand.
frucàrgiu, frucàrzu , nm, nf: fulcalzu,
furcàglia,
furcàgliu,
furcalzu,
furcarju,
furcarzu,
furcazu Definition
cambu mannu de mata limpiau lassandhodhi un’orrugu (rocu) de is cambos prus piticos po dhue apicare cosas o fintzes po dhu pònnere a puntedhu e mantènnere naes de mata o bide in artu chi no tochent in terra o no si ndhe seghent; a logos dhu narant a su tragu de sida po carrare pedra
Synonyms e antonyms
iltatu,
nàica,
pontedhu,
puntale,
trumponi,
údulu,
uduri
/
trazu
Sentences
a sas naes de péssighe chi pendhent tropu ca sunt barriadas lis cheret postu unu furcarzu ◊ a domo ndhe intrat a furcalzu reu cun sa chiza improntada a fagher morte (A.Dettori)◊ sa bértula est apicada in su furcarzu ◊ pro letu bi tenet una rete posta in furcàglias de ozastru
Etymon
srd.
Translations
French
tige,
échalas
English
stake
Spanish
tutor,
rodrigón
Italian
tutóre (sostégno per àlberi)
German
Baumstütze.
giogàda , nf: giugada,
zocada Definition
su giogare (calesisiat su giogu); in cobertantza, brulla mala, pesante
Synonyms e antonyms
ghelea
Sentences
at bintu una giogada a su loto
2.
labai no si fatzat cancuna giogada su tiau!
Etymon
srd.
Translations
French
partie,
jeu
English
play,
stake
Spanish
partida,
broma pesada,
apuesta
Italian
giocata
German
Partie,
Streich.
incannài, incannàre, incannàri , vrb Definition
pònnere sa canna (es. a is tamatas po istare artas de terra, o a orrugos acapiaos a s'arremu segau de un'animale); fàere s'incannitzada; fàere cannedhos, imbodhigare (su filu o cosas deasi) in su cannedhu de s'ispola; incamminare, cumenciare?
Synonyms e antonyms
arraigare
/
incannedhae
/
incannitare
Sentences
ma ita nanca at a fai cudhu béciu, ca boit incannau po abarrai istrantaxu?!…
2.
po incannari sa crobitura de sa domu agiudaus totus
5.
ant a incannare su messonzu cun d-una messadolza
Etymon
srd.
Translations
French
ramer,
couvrir de chaume,
entourer de chaume
English
to stake
Spanish
encañar,
encanillar
Italian
incannucciare
German
mit Rohr umzäunen.
incannitàre , vrb: incannitzai,
incannitzare Definition
fàere s'incannitzau; pònnere orrugos de canna po poderare firmu s'arremu segau de un'animale, fintzas pònnere canna po arraigare (es. a is tamatas, a su pisu)
Synonyms e antonyms
cannitare,
incannai,
incannedhae
Etymon
srd.
Translations
French
ramer
English
to stake
Spanish
encañar
Italian
incannucciare
German
mit Rohr umzäunen.
pabòni 1 , nm: palone 1,
paloni Definition
puncione, orrugu de linna a punta po prantare cosas in s'ortu; nae de linna acutzada, prus che àteru iscomada, chi si ponet po arraigare is fundhos de sa bide in is bíngias; arraighina de dente; palu, puntedhu mannu puru
Synonyms e antonyms
rocu
/
ladicra,
pontedhu
Idioms
csn:
fàghere su p. = fàghere s'àrbure ritza, fai s'àrburi de s'arenada, o de sa nai; casciale a duos, a tres palones = chi portat duas, tres arréxinis; ebba de palone = sa de mesu, in s'arzola, presa a su rocu
Sentences
si ponent fichidos che duos palones ◊ at apicau su capedhu a unu paboni
Surnames and Proverbs
smb:
Palone, Paloni
Etymon
srd.
Translations
French
petit pieu
English
stake
Spanish
estaca,
palo
Italian
palétto
German
Pflock.
pòsta , nf Definition
sa cosa chi is giogadores ponent po dha bínchere a unu giogu, a iscummissa / pònniri sa p. = pònnere iscummissa
Synonyms e antonyms
posu,
prea,
pinzola
/
iscommissa
Sentences
est allegru ca at bínchidu sa posta ◊ pòngiu sa posta ca est arréscia cun calincunu sodrau, cussa! ◊ pòngiu sa posta ca no dhu cumprendit mancu su vicàriu, custu! ◊ a sos poetas lis aiant postu chimbanta iscudos de posta ◊ su barralicu est po giogai a posta de itasisiat cosa
Translations
French
mise (jeux)
English
stake
Spanish
apuesta
Italian
pòsta
German
Einsatz (beim Spiel).