casucótu , nm: casugotu 1 Definition
una genia de erba: orchidea aresti; prus che àteru su pl., is casucotus, funt is càrigas, màncias de diferente colore chi si formant in is cambas aparadas meda nudas a su fogu
Synonyms e antonyms
tubaridúbari
2.
tocat a illichidire, no faet a abbarrare a fàere casu cotu pata a fogu!
Scientific Terminology
rba, Anacamptis longicornu, Dactylorhiza maculata, Anacamptis morio
Etymon
srd.
Translations
French
orchis à long éperon,
orchis bouffon
English
wild orchis,
green-winged orchid
Spanish
especies de orquídeas
Italian
orchide cornuta,
concòrdia
German
geflecktes Knabenkraut,
Kleine Knabenkraut.
cerexiabbúrda , nf Definition
una genia de cheréssia areste, mata (manna) e frutu
Synonyms e antonyms
cariasambriaga,
ghinda
Scientific Terminology
mtm, Prunus avium
Translations
French
merisier
English
wild cherry
Spanish
cerezo silvestre
Italian
ciliègia bisciolina
German
Vogelkirsche.
cogótzula , nf: cugúciula,
cugútzua,
cugútzula Definition
sa cranciofedha de su gureu de campu o cardu gureu, e totu su fundhu puru; fintzes cosighedha de nudha, de pagu contu
Synonyms e antonyms
cugutza*,
pubúntzula
/
bardueru,
cardueru,
cardugureu
Sentences
sa cogótzula a segundis de comenti dha papas ti fait sa buca sciuga sciuga
2.
no balit una cugútzula, cussu caboni! ◊ po ciorbedhu, cussu portat folla de cugútzula!…
Scientific Terminology
rbr, rbz
Translations
French
artichaut sauvage
English
wild artichoke
Spanish
alcachofa silvestre
Italian
carciòfo selvàtico
German
spanische Artischocke.
concabbírdi , nf: conchidre,
conchirde Definition
genia de anade areste, anadi conca birdi o anade reale
Synonyms e antonyms
bertigatza,
cracaciola,
testirde
Scientific Terminology
pzn, anas platyrhynchos
Etymon
srd.
Translations
French
canard souchet
English
wild duck
Spanish
pato
Italian
germano reale
German
Stockente.
cracaciòla , nf: cracaxola Definition
genia de anade areste, anadi conca birdi o anade reale
Synonyms e antonyms
bertigatza,
concabbirdi,
testirde
Sentences
arribbant alliscinendi unas cantu cracaxolas chi si ghetant apalas de is tramatzus
Scientific Terminology
pzn, anas platyrhynchos
Etymon
srd.
Translations
French
colvert
English
wild duck
Spanish
pato
Italian
germano reale
German
Stockente.
cucútza , nf: culcuta,
curcuta,
cuscuta Definition
genia de erba chi faet a cambu longu, prus che àteru istérriu, grussu, a fògias mannas meda e unu pagu ispinosas a sa parte de asuta: faet duas genias de frores grogos (unu fémina e unu mascu bonu a còere) e una genia de frutu longhitu, grussu, o tundhu, prenu, totu prupa, de papare cotu (ma dhue at calidades chi faent mannas, sicant e faent unu corgiolu grussu e tostau e imboidadas serbint fintzes a istrégiu chi narant tzuca); in cobertantza, ómine pitichedhu, bagatu
Synonyms e antonyms
carabassa,
colcorígia
Surnames and Proverbs
smb:
Cucuzza
Scientific Terminology
rbzc
Etymon
ltn.
*cucutia
Translations
French
courgette
English
wild artichoke
Spanish
calabaza
Italian
zucchétta
German
Gartenkürbis.
cudúdha , nf Definition
una calidade de cicória areste, bona de papare (sa chima)
Synonyms e antonyms
chimedha,
cugúdula,
mammaluca 1,
pabantzolu,
sirubabantzolu
Scientific Terminology
rba, Hyoseris radiata
Translations
French
hyoséride rayonnante
English
wild chicory
Spanish
estrella
Italian
trinciatèlla
German
wilde Zichorie.
elbabbaròna , nf Definition
amenta de santa Maria, de santa Sofia: genia de erba fragosa meda chi faet in is montes artos, a fògias minudedhedhas e ramigiolos fines, a tupighedha bàscia, istérria, bona po cundhimentu e impreada fintzes po cura
Synonyms e antonyms
armidha,
nuscadore
Scientific Terminology
cndh, Thymus serpyllum
Translations
French
serpolet
English
wild thyme
Spanish
serpol,
serpillo
Italian
serpillo
German
Sandthymian,
Quendel.
erbavérrina , nf Definition
erba de ferru (po sa canna forte) o fintzes erba de àcua (ca creschet in logu friscu): est una genia de lógiu chi narant puru cannajoni cambas longas, cannajoni de cresuri
Synonyms e antonyms
erbagràbina 2
/
ttrs. firuvenu
Scientific Terminology
rba, Oryzopsis miliacea
Etymon
srd.
Translations
French
millet sauvage
English
wild millet
Spanish
triguera
Italian
mìglio selvàtico
German
Steinhirse.
eremídu , pps, agt Definition
de eremire; nau de su logu, chi est totu abbandhonau, lassau a su chi dhue bolet crèschere
Synonyms e antonyms
arimitu,
irbandhonadu
2.
est unu buscu eremidu ◊ s'oriolu de si agatare solu solu in cussa bidha eremida ndhe li carreit su disisperu
Translations
French
sauvage
English
wild
Spanish
yermo
Italian
selvàggio
German
wild.
eremíre , vrb Definition
arestare, nau de logu lassau in abbandhonu, chentza contivigiau, o de unu buschedu
Synonyms e antonyms
abriare,
aferare,
agrestare,
imbastardai,
imburdiri
Translations
French
rendre sauvage
English
to make wild
Spanish
yermar
Italian
inselvatichire
German
verwildern.
faràstigu , agt, nm, nf: foràstia,
foràstigu,
foràstiu Definition
coment'e calidade, chi est areste, chi no est cosa prantada, chi no est tenta contu; genia de erba a cannàile longu, in terra, a fògias mannas largas, chi in s’istade faet unu frutu mannu meda, tundhu o unu pagu longu, a còrgia grussa, orrúbiu in mesu candho est cotu e abbosu meda: melone foràstiu
Synonyms e antonyms
agreste,
buldu
/
pateca,
síndia
Sentences
mi est capitau de ai bistu unu foràstiu chi si no fut chimmanta chilus fortzis dhus superàt!
Scientific Terminology
rbzc, frt, Citrullus lanatus
Etymon
ltn.
*forasticus
Translations
French
sauvage,
pastèque
English
wild,
watermelon
Spanish
salvaje,
silvestre,
sandía
Italian
selvàtico,
angùria
German
wild,
Wassermelone,
Arbuse,
Zitrulle.
gioríca , nf: (sa g. = saxoríca)
Definition
una calidade pitica de sàlvia de campu
Synonyms e antonyms
lucajabitica,
salviedha
Scientific Terminology
rba, Salvia verbenaca
Translations
French
sauge verveine,
variété de sauge
English
wild sage
Spanish
gallocresta
Italian
chiarèlla minóre
German
eine Wiesensalbeisorte.
lullumàlu , nm Definition
genia de erba, sa calidade peus de is lògios ca su granu chi faet est toscosu
Synonyms e antonyms
allorgiumalu,
giodhu 1
Scientific Terminology
rba, Lolium temulentum
Translations
French
ivraie
English
wild rice
Spanish
cizaña
Italian
zizzània
German
Taumellolch.
mufròne, mufròni , nm, agt: murvone,
murvoni,
muvlone,
muvrone,
muvroni Definition
unu de is animales arestes chi méngius distinghent sa Sardigna (impare a sa Córsica), de ue si est ispainau in àteros logos: est una genia de brebè in colore de castàngia craru, orrubiastu, po su prus múdula sa fémina, a corros grussos e atrotigaos su mascu, pilosu meda ma no lanosu coment'e is brebès; nau de ccn., chi tenet naturale malu, arestosu / sa fémina: mugra, bítara; su fedu: anzone muroninu, bitu
Synonyms e antonyms
mugrone*
/
agrestosu,
mudurcu,
murvonassu
2.
genti murvona o pronta a incirdinai su coru e intostai is sentidus no nd'at mai nàsciu in bidha ◊ fiat un'ómini rústicu e murvoni
Scientific Terminology
anra, ovis ammon musimon
Translations
French
mouflon
English
mouflon,
wild sheep
Spanish
musmón,
muflón
Italian
muflóne
German
Mufflon,
Muffelwild,
Muffel.
mugróne , nm: murgone,
murone Definition
unu de is animales arestes chi méngius distinghent sa Sardigna (e sa Córsica), de ue si est ispainau in àteros logos: est una genia de brebè in colore de castàngia craru, orrubiastu, po su prus múdula sa fémina, a corros grussos e atrotigaos su mascu, pilosu meda ma no lanosu coment'e is brebès / sa fémina: mugra, bítara; su fedu: anzone muroninu, bitu; murone de bàrdia = su murone chi andhat addainanti e daet atentu pro totu su fiotu: nadu de unu, chi istat ora meda frimmu ritzu, coment'e oretendhe; murone abbandhitadu = su chi sos àteros che catzant a un'ala
Synonyms e antonyms
mufrone
Sentences
babbu mi vatuat a inoche a bídere chervos e mugrones ◊ istat solu solu arestadu che murone ◊ allargu dai caminu inue passat murone, no bos det sa corramenta!
Surnames and Proverbs
smb:
Murone, Muroni
Scientific Terminology
anar, ovis ammon musimon
Etymon
srdn.
Translations
French
mouflon
English
mouflon,
wild sheep
Spanish
musmón,
muflón
Italian
muflóne
German
Mufflon,
Muffelwild,
Muffel.
olibédhu , nm: oliedhu,
olivedhu,
ulibedhu Definition
su frutu chi faet s'ogiastu, coment'e olia pitichedhedha, ma dhu narant fintzes a sa mata e a sa fògia de s'olia
Sentences
si su mere l'aiat innestadu, cust'ozastru no fit istadu goi batindhe galu oliedhu! ◊ de s'oliedhu faint is ollus santus
Etymon
srd.
Translations
French
drupe de l'olivâtre
English
wild olive drupe
Spanish
drupa
Italian
drupa dell'olivastro
German
Steinfrucht des Oleasters
piàstu , nm: piraltu,
pirastru,
pirastu Definition
mata totu ispinosa (a ispinas grussas e longas) e frutu (upm) areste, una genia de pira pitichedhedha tundhita e asciuta, pedrosa (faet a dha papare candho est fata, unu pagu in colore de castàngia, a matza niedha, ca cherfa arreschet in su gúturu): est sa linna chi s'innestat a pira / favedhare a pirastru piriferchi = a brétiu
Synonyms e antonyms
piredhu
/
pirastrolu,
piroi
Sentences
si si che sicat cussa inferchidura restas unu pirastru ismutzurradu! (Cubeddu)◊ lea una cuba de chelcu o de piraltu: si la pienas de binu gualtu mantenet su difetu fin'a moltu (Piras)
2.
no apubu nudha, sa vista mi est cumentzendi a mancai: su nai ca portau is ogus che pirastu de monti! ◊ su pirastru est una frútora obescosa ◊ su pirastru como est cherfu, birde che a sa prunischedha
Surnames and Proverbs
smb:
Pirastru, Pirastu
Scientific Terminology
mt, Pyrus spinosa
Etymon
ltn.
pirastru(m)
Translations
French
poirier sauvage
English
wild pear (tree)
Spanish
peral silvestre
Italian
perastro
German
Holzbirne.
pocràbu , nm: polcabru,
polciavru,
polcrabu,
porcalvu,
porcapru,
porcavru,
porcrabu,
porcrapu,
procalvu,
procau Definition
porcu de silba, areste o àvrinu
Synonyms e antonyms
sibroni
/
cdh. polcavru,
ttrs. purcavru
Sentences
sos ogros li lughiant che ojos de procalvu ◊ sos porcalvos sunt atudhados ◊ s'intendhiat sa rebbómbida de sos órchidos de sos porcabros ◊ benzeit a Bidhavraigada a catza de porcabros ◊ est proibbidu a catzare procaos, lèperes e cunillos
Scientific Terminology
anar, sus scrofa meridionalis
Etymon
ltn.
porcu(m) apru(m)
Translations
French
sanglier
English
wild boar
Spanish
jabalí
Italian
cinghiale
German
Wildschwein.
prunigèdha , nf, nm: pruniscedha,
prunischedha,
prunischedhu,
prunisedha,
prunissedha,
prunixedha,
prunixedhu Definition
(mata e frutu) genia de pruna areste, chi faet a tupighedhas a crispione, arrasposas, totu ispina longa e bogat una genia de pruna pitichedhedha, a pibionedhu, de colore asulu càrrigu candho est cota
Synonyms e antonyms
annàgiu,
priuschedha,
prunatzonca,
pronitza
/
ttrs. prunitzedha
Sentences
immoi no seus fuedhendu de prunixedha e ni de corastidha ◊ s'àinu che passat friga friga de molas de prunischedha ◊ sunt matas bàscias sa murta, su prunixedhu, su murdegu ◊ prunixedha e piricocu dhoi at in bidha mia
Scientific Terminology
mt, Prunus spinosa
Etymon
srd.
Translations
French
prunellier
English
wild plum tree
Spanish
endrino
Italian
prugno selvàtico
German
Schlehbusch.