alluscàu , pps, agt Definition
de alluscare; chi est coment'e tzurpu, chi no biet prus nudha de sa gana o disígiu, chi dhu praghet sa fémina (o s'ómine), chi est imbriagu / alluscau de su sídiu = cassidu, tzegu de su sidi
Synonyms e antonyms
alluscorau
Sentences
Mallena fit débbile e alluscada de natura
Scientific Terminology
ntl
Translations
French
rêveur,
sensuel
English
dreamer,
sensual
Spanish
ciego de pasión
Italian
sognatóre,
sensuale
German
träumend,
sinnlich.
bisogài , vrb Definition
coment'e intzurpare, ma prus che àteru po isfortzu abbaidandho
Synonyms e antonyms
incegai,
isogritedhare,
isoxitare,
sbisogai
Sentences
alluimí sa luxi ca seu bisoghendimí! ◊ seu bisoghendumí cun custa cosa iscrita pitichedhedha
Etymon
srd.
Translations
French
aveugler
English
to blind
Spanish
quedarse ciego
Italian
accecare
German
erblinden,
blenden.
cégu , agt, nm: tzecu* Definition
chi no biet, chi at pérdiu sa vista
Synonyms e antonyms
ciurpu
Sentences
ingultinno fumu e ferinno che cegu apo ocitu su fogu
Translations
French
aveugle
English
blind
Spanish
ciego
Italian
cièco
German
blind,
Blinde.
ciúrpu , agt, nm: surpu,
trupu*,
tzulpu Definition
chi o chie no biet, chi dhi mancat o dhi fartat meda sa vista
Synonyms e antonyms
cegu,
insurpu,
ispereladu
Idioms
csn:
c. límpiu = tzegu ’eretu; pértia ciurpa = casidhada, canna de bide interrada a betare raighinas chentza ndhe la segare dae su fundhu; fai che a su c. chi at agatau un'iscala ’e carru = fàghere una cosa chi andhat sola, fàtzile, cosa chi ischit fàghere fintzas s'àinu meu (arratza de balentia!…); a sa ciurpa = tegos tzegos, chentza fàghere contu de nudha, fidèndhesi tropu
Sentences
ciurpixedhu est cussu cristianu… no bit aundi passat!
2.
est andendi a tontonus e a sa ciurpa (S.D'Arco)◊ sa piciochedha est tropu bregungiosa, no ti connoscit… e non est chi si nci ghetit a sa ciurpa!
Translations
French
aveugle
English
blind
Spanish
ciego
Italian
cièco
German
blind,
Blinde.
curcúdhu 1 , nm: cuscudhu Definition
su primu tretu de s'istentina prus grussa, comente acabbat sa fine (e ue dhu'est s'incoldu, itl. appendice)
Scientific Terminology
crn
Translations
French
cæcum
English
caecum (intestine)
Spanish
intestino ciego
Italian
intestino cièco
German
Blinddarm.
tzécu , agt, nm: cegu,
tzegu Definition
chi no biet, chi at pérdiu sa vista; chi no cumprendhet prus su chi est faendho coment'e intzurpau po calecunu sentimentu forte (amore, ódiu, àteru); tzegu si narat fintzes in su sensu de légiu meda (mescamente de fémina, a disprétziu) e fintzes de malàidu, istrupiau, chentz'abbilidade, bambu
Synonyms e antonyms
ciurpu,
tzorbu
/
légiu
Idioms
csn:
tzecu pàparu = ciurpu límpiu, tzegu deretu; èssere tzegu de su fàmine, de su sidi = morendi de fàmini, de sidi, famiu, sidiu meda meda; trigu tzegu = aurtidu, chi no at fatu ispiga; corpare che tzegu, a sa tzega = chentza dolu perunu, a meda, chentza cussideru perunu ne de méritu e ne de misura; fàghere una cosa tzegu tzegu = chentza timire nudha, in arriscos de fàghere dannu, chentza dare tentu, a poderiu; ndhe bogat s'ogru a su tzegu = est gai ladinu chi de prus no si podet, si bit sentza de abbisóngiu mancu de dhu nàrriri; a sa tzeca = sentza de castiai, sentza de arrexonai, sentza de cumprèndiri; musca tzeca = zenia de zogu; cumandhare che ufissiale tzecu = cumandai e bastat, chentza cussideru perunu, a prepoténtzia
Sentences
soe tzeca, mi nch'est intrada un'ispina a s'ocru! ◊ cussos sunt tzegos bidindhe: zughent ogros sanos ma no bident sa cosa!
2.
torresit a su litu ue pechesit tzega de amore ◊ so tzegu de su fàmine, tota die chentza manigare ◊ a sa tzega ti fúrrias a mossu che cane arrajoladu ◊ si seus móvius a sa tzega ◊ s'orroda de sa fortuna girat a sa tzega ◊ in situatziones chi ndhe bogant sos ojos a su tzegu, su divórtziu bi cheret! ◊ sa musca si est betendhe tzega tzega ◊ sas puzones a trumas si sunt betendhe tzegas tzegas, famidas ◊ si che colat tzegu tzegu imbuchendhe in mesu de totu cudhas màchinas!
3.
babbai est torrendisí a cojai… cancuna bella tzega depit èssiri! ◊ su pipiu est nàsciu tzeghixedhu e a dhu malustriai no bollu ◊ furiat su prus tzegu de is fillus ma su prus abbistu
Surnames and Proverbs
prb:
chie no ischit est cumpanzu de su tzegu
Etymon
itl.
Translations
French
aveugle
English
blind (man)
Spanish
ciego
Italian
cièco
German
blind.
tzúlpu , agt, nm: ciurpu,
surpu,
trupu*,
tzurpu Definition
chi o chie no biet, chi dhi mancat o faet farta manna sa vista, a bortas fintzes nau in su sensu chi no cumprendhet, no biet su male chi faet
Synonyms e antonyms
cegu,
insurpu,
ispereladu
Idioms
csn:
fai una cosa a sa tzurpa = a sa tzega, sentza de castiai, sentza de biri, sentza de isciri; tzurpu límpiu = chi no bidet própiu nudha; tzurpixedhu!… = tzegu própiu, tzegu deretu; èssiri cumenti a unu tzurpu chi iat agatau un'iscala de carru… = arratza de meraviza!… (za est cosa madura!)
Sentences
fai chi su tzurpu apubit e s'istrupiau camminit! ◊ toca, ita mi bogas a papai, chi seu tzurpu de su fàmini?
2.
est surda e tzurpa límpia sa meri mia
Surnames and Proverbs
prb:
bit mellus unu tzurpu in domu sua chi no chini nci bit in domu allena
Translations
French
aveugle
English
blind (man)
Spanish
ciego
Italian
cièco
German
blind.