alluscàu , pps, agt Definizione
de alluscare; chi est coment'e tzurpu, chi no biet prus nudha de sa gana o disígiu, chi dhu praghet sa fémina (o s'ómine), chi est imbriagu / alluscau de su sídiu = cassidu, tzegu de su sidi
Sinonimi e contrari
alluscorau
Frasi
Mallena fit débbile e alluscada de natura
Terminologia scientifica
ntl
Traduzioni
Francese
rêveur,
sensuel
Inglese
dreamer,
sensual
Spagnolo
ciego de pasión
Italiano
sognatóre,
sensuale
Tedesco
träumend,
sinnlich.
bisogài , vrb Definizione
coment'e intzurpare, ma prus che àteru po isfortzu abbaidandho
Sinonimi e contrari
incegai,
isogritedhare,
isoxitare,
sbisogai
Frasi
alluimí sa luxi ca seu bisoghendimí! ◊ seu bisoghendumí cun custa cosa iscrita pitichedhedha
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
aveugler
Inglese
to blind
Spagnolo
quedarse ciego
Italiano
accecare
Tedesco
erblinden,
blenden.
cégu , agt, nm: tzecu* Definizione
chi no biet, chi at pérdiu sa vista
Sinonimi e contrari
ciurpu
Frasi
ingultinno fumu e ferinno che cegu apo ocitu su fogu
Traduzioni
Francese
aveugle
Inglese
blind
Spagnolo
ciego
Italiano
cièco
Tedesco
blind,
Blinde.
ciúrpu , agt, nm: surpu,
trupu*,
tzulpu Definizione
chi o chie no biet, chi dhi mancat o dhi fartat meda sa vista
Sinonimi e contrari
cegu,
insurpu,
ispereladu
Modi di dire
csn:
c. límpiu = tzegu ’eretu; pértia ciurpa = casidhada, canna de bide interrada a betare raighinas chentza ndhe la segare dae su fundhu; fai che a su c. chi at agatau un'iscala ’e carru = fàghere una cosa chi andhat sola, fàtzile, cosa chi ischit fàghere fintzas s'àinu meu (arratza de balentia!…); a sa ciurpa = tegos tzegos, chentza fàghere contu de nudha, fidèndhesi tropu
Frasi
ciurpixedhu est cussu cristianu… no bit aundi passat!
2.
est andendi a tontonus e a sa ciurpa (S.D'Arco)◊ sa piciochedha est tropu bregungiosa, no ti connoscit… e non est chi si nci ghetit a sa ciurpa!
Traduzioni
Francese
aveugle
Inglese
blind
Spagnolo
ciego
Italiano
cièco
Tedesco
blind,
Blinde.
curcúdhu 1 , nm: cuscudhu Definizione
su primu tretu de s'istentina prus grussa, comente acabbat sa fine (e ue dhu'est s'incoldu, itl. appendice)
Terminologia scientifica
crn
Traduzioni
Francese
cæcum
Inglese
caecum (intestine)
Spagnolo
intestino ciego
Italiano
intestino cièco
Tedesco
Blinddarm.
tzécu , agt, nm: cegu,
tzegu Definizione
chi no biet, chi at pérdiu sa vista; chi no cumprendhet prus su chi est faendho coment'e intzurpau po calecunu sentimentu forte (amore, ódiu, àteru); tzegu si narat fintzes in su sensu de légiu meda (mescamente de fémina, a disprétziu) e fintzes de malàidu, istrupiau, chentz'abbilidade, bambu
Sinonimi e contrari
ciurpu,
tzorbu
/
légiu
Modi di dire
csn:
tzecu pàparu = ciurpu límpiu, tzegu deretu; èssere tzegu de su fàmine, de su sidi = morendi de fàmini, de sidi, famiu, sidiu meda meda; trigu tzegu = aurtidu, chi no at fatu ispiga; corpare che tzegu, a sa tzega = chentza dolu perunu, a meda, chentza cussideru perunu ne de méritu e ne de misura; fàghere una cosa tzegu tzegu = chentza timire nudha, in arriscos de fàghere dannu, chentza dare tentu, a poderiu; ndhe bogat s'ogru a su tzegu = est gai ladinu chi de prus no si podet, si bit sentza de abbisóngiu mancu de dhu nàrriri; a sa tzeca = sentza de castiai, sentza de arrexonai, sentza de cumprèndiri; musca tzeca = zenia de zogu; cumandhare che ufissiale tzecu = cumandai e bastat, chentza cussideru perunu, a prepoténtzia
Frasi
soe tzeca, mi nch'est intrada un'ispina a s'ocru! ◊ cussos sunt tzegos bidindhe: zughent ogros sanos ma no bident sa cosa!
2.
torresit a su litu ue pechesit tzega de amore ◊ so tzegu de su fàmine, tota die chentza manigare ◊ a sa tzega ti fúrrias a mossu che cane arrajoladu ◊ si seus móvius a sa tzega ◊ s'orroda de sa fortuna girat a sa tzega ◊ in situatziones chi ndhe bogant sos ojos a su tzegu, su divórtziu bi cheret! ◊ sa musca si est betendhe tzega tzega ◊ sas puzones a trumas si sunt betendhe tzegas tzegas, famidas ◊ si che colat tzegu tzegu imbuchendhe in mesu de totu cudhas màchinas!
3.
babbai est torrendisí a cojai… cancuna bella tzega depit èssiri! ◊ su pipiu est nàsciu tzeghixedhu e a dhu malustriai no bollu ◊ furiat su prus tzegu de is fillus ma su prus abbistu
Cognomi e Proverbi
prb:
chie no ischit est cumpanzu de su tzegu
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
aveugle
Inglese
blind (man)
Spagnolo
ciego
Italiano
cièco
Tedesco
blind.
tzúlpu , agt, nm: ciurpu,
surpu,
trupu*,
tzurpu Definizione
chi o chie no biet, chi dhi mancat o faet farta manna sa vista, a bortas fintzes nau in su sensu chi no cumprendhet, no biet su male chi faet
Sinonimi e contrari
cegu,
insurpu,
ispereladu
Modi di dire
csn:
fai una cosa a sa tzurpa = a sa tzega, sentza de castiai, sentza de biri, sentza de isciri; tzurpu límpiu = chi no bidet própiu nudha; tzurpixedhu!… = tzegu própiu, tzegu deretu; èssiri cumenti a unu tzurpu chi iat agatau un'iscala de carru… = arratza de meraviza!… (za est cosa madura!)
Frasi
fai chi su tzurpu apubit e s'istrupiau camminit! ◊ toca, ita mi bogas a papai, chi seu tzurpu de su fàmini?
2.
est surda e tzurpa límpia sa meri mia
Cognomi e Proverbi
prb:
bit mellus unu tzurpu in domu sua chi no chini nci bit in domu allena
Traduzioni
Francese
aveugle
Inglese
blind (man)
Spagnolo
ciego
Italiano
cièco
Tedesco
blind.