astragòre , nm: astraore Definition
fritu forte meda, fintzes s’abba cagiada de su fritu / candhelobbru de astraore = candheloto, astrau
Synonyms e antonyms
arragore,
astraghera,
àstragu,
astraura,
astrore,
belu
/
cdh. strimentu
Sentences
est falendhe s'astraore, custas notes ◊ zuchet sos pilos tèteros che brocu dae s'astragore ◊ cun s'astrore bi at perígulu de illiscigare ◊ su picapedreri in s'ierru fit sempre fresadu de s'astraore
Surnames and Proverbs
prb:
astrores e traschias, annúntziu de maladias
Scientific Terminology
tpm
Etymon
srd.
Translations
French
gel persistant
English
persistent cold
Spanish
frío intenso
Italian
gèlo insistènte
German
Frost.
astraúra , nf Definition
fritu a meda e a tempus longu
Synonyms e antonyms
arragore,
astra,
astragore,
bedhia,
celexia
| ctr.
caentu
Etymon
srd.
Translations
French
gel persistant
English
persistent cold
Spanish
frío intenso y durable
Italian
gèlo insistènte
German
Frost.
càdriu , agt: càrdiu,
càtriu,
cràdiu 1,
cràtiu Definition
si narat de una cosa ca est lisa; de una cosa o de unu chi ch’essit o tzucat in lestresa, airau, cun fortza (ma, segundhu ite, fintzes crispu, coment'e ufrau, es. tita prena de late)
Synonyms e antonyms
chídrinu,
crispu,
fruscu 1,
ghidhitu
| ctr.
selenu,
lenu
Idioms
csn:
conchi cràdiu = conchi ispilidu, ispinniau; dàrendhe una cràdia e una lena = donaindi una frida e una callenti (de fata, de nada e gai), lassendhe andhare o pretenindhe carchi cosa; tita càrdia = crispa, prena; travàgliu cràtiu = apretadu, meda, fatu impresse; sole cràtiu = forte, pitziosu
Sentences
a canno intenno unu dopiete cràdiu chi pariat unu vallu! ◊ sa balla ch'essit cràdia dae su fusile ◊ candho mi at bidu assupríndheli a fuste za ch'est essidu cràdiu! ◊ a s'ispronizada su cadhu ch'est essidu a passu cràdiu
Etymon
srd.
Translations
French
intense,
agile,
leste
English
quick,
intense
Spanish
intenso,
ágil
Italian
intènso,
scattante
German
stark,
flink.
críspu , agt: grispu Definition
nau de una cosa a su chi paret passandhodhi sa manu in pitzu, chi arreschet unu pagu, arrasigat, chi no est lisa o bene dereta; nau de su mòvere, o de su fàere, chi est lestru, cun fortza
Synonyms e antonyms
arraspinosu,
arraspiosu,
faratzosu,
rafiganzosu,
raspitzu
/
càdriu,
chíbbalu,
chídrinu,
intrusciadu,
lestru
| ctr.
lísiu
/
acalamau,
lenu
Idioms
csn:
dàrendhe una crispa una lena = donaindi una frida e una callenti, fai una cosa chi dispraxit e una chi praxit, una mala e una bona, una lègia e una bella; fai passu c. = cràdiu, lestru, andhare coitendhe; bentu crispu = forte; furru c. = budhiu, fogosu meda; isfrigatzare a crispu = a forte; boghe crispa = arta, forte; learesila a crispa = arrennegaisí, pigaisidha, ofendirisí, pigaisí disprexeri; leàrela crispa = leare carchi cosa in prenu; èssere a crispu (nadu de carchi cosa) = a meda, carcu
Sentences
sas manos distinghiant su modhe dae su tostu, su lutu dae sa preta, su crispu dae su lisu (M.Pira)◊ portas is manus crispas
2.
si su forru est crispu, po coi bèni su pani si ghetat linna frisca po abbrandai sa tèmpera ◊ su càule a upu faghet a botza crispa ◊ s'àinu si ghindheit crispu e che lu iscudeit a marcas in altu
3.
mi ndhe at dadu una crispa e una lena chirchendhe in rimas sa manera digna de mustrare satírica sa vena (P.Giudice Marras)
4.
no ti la lees a crispa pro cussa imputassione, tantu chie at pasta faghet pane! ◊ no ti la lees a crispa si su sótziu andhat male: cadhu de cumone, narat su ditzu, ne sedha e ne crabistu (G.Ruju)
5.
l'apo leada crispa, sa munza, chirchendhe unu fiadu! ◊ mi at leadu crispa sa frebba, no podia mancu ingullire
6.
sos montes sunt carrarzados de àrvures a crispu ◊ no si bidiat a duos prammos, gai crispu fuit frocandhe!
Surnames and Proverbs
smb:
Crispu
Etymon
ltn.
crispus
Translations
French
crêpé,
rêche,
hérissé,
accéléré,
intense
English
wrinkled,
intense,
bristly,
quick
Spanish
crespo,
intenso,
rápido
Italian
créspo,
rùvido,
ìspido,
accelerato,
intènso
German
kraus,
rauh,
schnell,
stark.