allúta , nf Definition
su allúere (de su fogu, de una lughe o àteru, fintzes de su pentzamentu); dificurtade manna, su si agatare in apretu o arriscu malu
Synonyms e antonyms
acispada,
aframata,
alluchetada,
allumada,
tenta
/
apretu,
arriscu
Sentences
s'alluta chi at fatu su fogu, za at coitadu a budhire, s'abba! ◊ in tzertos momentos si at coment'e un’alluta de atuamentu (N.Falconi)
2.
si ndhe aiat bidu, de allutas, in sa vida sua: a candho at bidu bochindhe zente, a candho s'est agatadu in gherra, a candho che lu fit trazendhe su riu! ◊ si ndhe at bidu, de allutas, Pontetzu: pessa chi l'apo connotu deo a che li colare s'abba fintzas subra!
Etymon
srd.
Translations
French
flambée
English
serious danger,
burst of flame
Spanish
llamarada,
peligro
Italian
fiammata,
grave perìcolo
German
Flamme,
große Gefahr.
búra , nf Definition
s'ària budhia chi dhu'est aintru de su forru allutu; sa buca de su forru (su mesu arcu fatu a matones), su forru etotu
Synonyms e antonyms
afrachesa,
cardana,
fache 1
/
forru
Sentences
in su furru bi at tropu bura
2.
bubbullancas, tzoedhos, tzurumbones si únfiant che pane intro de sa bura
Etymon
srd.
Translations
French
flamme
English
blaze
Spanish
llama,
llamarada
Italian
vampa
German
Lohe.
cadharída, cadharíga , nf Definition
cosa chi si pesat in artu e coment'e a brínchidu (fogu, abba)
Synonyms e antonyms
fiamarida,
fracarida,
pampada
Idioms
csn:
cadharidas de risu = risu a meda; pesàresi a cadharidas (nau de ccn.)= tzerriai cun arrennegu
Sentences
su chi no distruent sos bentos lu distruent sas cadharigas de su fogu ◊ si bidiant sas cadharidas e medas no si sunt acurtziados timindhe de che abbarrare brujados
Etymon
srd.
Translations
French
saut démesuré,
flot,
flambée
English
excessive jump
Spanish
llamarada,
chorro
Italian
salto sperticato,
flutto,
fiammata vorticósa
German
hochaufgeschossener Sprung,
Woge,
Stichflamme.
fiamarída , nf: fiammarida,
framarida,
frammarida Definition
fogu tenendho a meda chi faet unu sonu a tzacurradas mescamente candho abbruxat matedu friscu, cun fràmula arta meda; in calecunu logu frammarida dhu narant a su panarighe
Synonyms e antonyms
cadharida,
fracarida,
pampada
/
panarighe
Sentences
framaridas de fogu mi essint dae pes! ◊ sas framaridas si ndhe intendhiant a bidha, de cantu fit andhendhe su fogu in logu de malesa ◊ bidiaimus sas framaridas a dedie dae tesu: conta tue ca ndhe fit brusiendhe de bene de cosa, cussu fogu!…
Etymon
ctl.
flamarida
Translations
French
flambée,
jet de flammes
English
burst of flame
Spanish
llamarada
Italian
fiammata,
vampata
German
Aufflammen.
framiàda , nf Definition
pampada de fogu tenendho, fràmula
Synonyms e antonyms
aframmarjada,
cadharida,
fiamarida,
gliamada,
iframiada,
pampada
Sentences
sas framiadas de sa bomba ant brusiadu bidhas e tzitades
Translations
French
flambée
English
burst of flame
Spanish
llamarada
Italian
fiammata
German
Aufflammen.
pàmpa , nf Definition
fogu tenendho, sa fràmmula chi faet su fogu allutu; in cobertantza, genia de sentidu forte chi si provat / iscapai p. = tènnere (nau de su fogu)
Synonyms e antonyms
fiaca 1,
fiamarida,
fiamma,
fiara,
gliama,
vampa
Sentences
truncus e àstuas boghint pampas de fogu biu! ◊ unu chi est intregau a is tiaus bogat de buca pampas de fogu ◊ a candu s’est inténdiu unu frúsiu de bentu e una pampixedha de fogu ndi est calada asuba de ognunu ◊ cussus cambus funt tenendi a pampa manna ◊ comente bient sas pampas de su fogu fuiu, ndhe iscossant duas naes e current po azuare sos massajos a dh'istudare
2.
in coro cun s'issoro finivini bi at pampas dolorosas (A.Serra)
Etymon
itl.
Translations
French
flamme,
ardeur
English
flush
Spanish
llamarada
Italian
vampa
German
Lohe,
Glut,
Hitze.
pampàda , nf: pampara Definition
fogu tenendho meda, abbruxandho a fràmmula manna, fintzes lughe chi si alluet a bisura de lampu
Synonyms e antonyms
aframata,
aframmarjada,
fiamarida,
frachetada,
iframiada,
lamada 1,
lametada,
pampasada
/
lampada
Sentences
allueus una pampadedha de fogu
2.
seu in s'abetu de una pampara de prexeri ◊ is fuedhus dhi essiant de buca che pampadas de fogu
3.
a sa pampada de is lampus, Anselmu iat connotu unas cantus giòvunas de bidha (I.Lecca)
Etymon
srd.
Translations
French
hautes flammes
English
blaze
Spanish
llamarada
Italian
vampata
German
Aufflammen.