atafài, atafàre , vrb: atafiare Definition
afundhare, pònnere in mesu, aintru de calecuna cosa; fintzes passare in calecunu logu (nau fintzes in su sensu de arrennèscere a cumprèndhere, o arrennèscere e bastat), bènnere o lòmpere po cumbinatzione
Synonyms e antonyms
aciufae,
atapai,
intafae,
pònnere
Sentences
innòi nci at una mina: a logu bellu nci apu atafau su pei! ◊ nci at atafau is peis a su ludu ◊ su marxani atafat sa farruncada po aggafai su pegus ◊ inue che dh'as atafada cussa cosa? ◊ che so atafadu in d-una mola e dhue aiat cosa cuada (Z.Porcu)
2.
non che atafaiat a cumprèndhere comente aiat fatu su babbu a dhi zare sas crupas de su chi fuit capitadu ◊ cussa note non che fuo atafadu a mi drumire ◊ in bella famíllia ch'est atafadu cricanne fémina!…◊ is sordaus nci atafant in crésia e forrogant in dónnia logu!
Etymon
itl.
taffiare
Translations
French
fourrer
English
to drive in
Spanish
meter
Italian
cacciar déntro
German
hineinwerfen.
incalancàre , vrb Definition
pònnere in calecuna calanca; foedhandho de animales (sórighes, margianes, bobbois), cuare in sa cala, in sa calanca
Synonyms e antonyms
impelciare,
imprecolare,
incalare,
incolonconare,
ingarghilare,
intergare
/
abbuare,
atanai
| ctr.
essire,
bocare
2.
in catza at bidu pegos incalancados
Etymon
srd.
Translations
French
mettre quelque chose dans une fissure
English
to slip in
Spanish
meter algo en un agujero,
encavarse
Italian
métter qlcs. déntro una fessura
German
etw. in einen Spalt stecken.
ingangulissài , vrb: ingangulitzae,
ingrangullitzai,
ingrunguitzai,
ingrungullitzai Definition
batire sa gana, pònnere in bona mota po fàere calecuna cosa
Synonyms e antonyms
abbozare,
arrengolitzai,
imbozare,
imbozitare,
imbrebigliare,
inganatzire,
ingolosinare,
ingrangugliare,
ingrillietare,
ingringhillitai
| ctr.
dirganare,
irbozare
Sentences
a trabballai cun sa computera, a is piciochedhus, dhus ingrangullitzat! ◊ si no dhus ingrangullitzas no faint nudha ◊ sa cosa bella mi at ingrungullitzau a ndi fai atra ◊ oi is pipius me in iscola bint cosas praxibis chi ingrunguitzant a istudiai ◊ dh'at ingangulissau su chi dhi at contau su cumpàngiu
Etymon
srd.
Translations
French
donner envie
English
to tempt
Spanish
meter ganas,
animar
Italian
invogliare
German
anregen.
ingolosinàre , vrb: ingulosinai,
ingulosinare Definition
pigare s'àteru a gulosinas, cun cosas chi praghent meda, fàere bènnere sa gana de calecuna cosa giaendhodhi o faendhodhi cosas chi praghent
Synonyms e antonyms
imbozare,
inganare,
ingangulissai,
ingrangugliare,
ingregai,
ingulai
| ctr.
dirganare,
irbozare
Etymon
spn.
engolisinar
Translations
French
donner envie,
allécher
English
to tempt
Spanish
meter ganas,
engolosinar
Italian
invogliare,
allettare
German
anregen,
anlocken.
míntere , vrb: míntiri Definition
totu is significaos de pònnere, imbarare, imbarrugare, lassare in d-unu logu, in d-unu tretu, apitzu de calecuna cosa, aintru; si narat fintzes in su sensu de fàere bènnere o intrare in corpus o in s'ànimu una fortza o unu sentidu / pps. míntidu, missu
Synonyms e antonyms
mintire,
míssiri,
pònnere
| ctr.
bocare,
leai,
picare
Idioms
csn:
m. avriu = fàghere a timire meda; m. atropógliu = pesare burdellu, buluzu; m. briu, fortza = intrare brios, fortza; m. (laore) in ranu = fàghere ingranire
Sentences
cherzo chi mi mintas in parte de sos méritos tuos ◊ at fatu errore a che míntere tantos santos in d-una chéjia minore ◊ mintèndheche sa lana in su cannitu tesset aratzos ◊ míntemi in parte de sos milliones! ◊ míntere a modhe su linu in s'abba ◊ paret chi proat gustu a míntere su didu in sa ferida ◊ mentidí is carciones! ◊ mintimus manu a su tema de cantare
2.
donzi forma de vita apunta a naschire li mintiat un'ispantu, unu ghiliore chi li fortzicaiat sos sentitos (A.Pau)◊ li at ammustradu su letu mintèndhelu in s'aposentu ◊ vinu bi cheret a bos míntere fortza! ◊ li aiat missu intro de su coro unu calore novu chi l'aiat prenata de isetos
3.
Deus meu, mintidemilu in ranu custu laore!
Etymon
ltn.
mittere
Translations
French
mettre
English
to put
Spanish
poner,
meter
Italian
méttere
German
stellen (in piedi,
verticale),
legen ( orizzontale),
stecken (infilare),