atafài, atafàre , vrb: atafiare Definizione
afundhare, pònnere in mesu, aintru de calecuna cosa; fintzes passare in calecunu logu (nau fintzes in su sensu de arrennèscere a cumprèndhere, o arrennèscere e bastat), bènnere o lòmpere po cumbinatzione
Sinonimi e contrari
aciufae,
atapai,
intafae,
pònnere
Frasi
innòi nci at una mina: a logu bellu nci apu atafau su pei! ◊ nci at atafau is peis a su ludu ◊ su marxani atafat sa farruncada po aggafai su pegus ◊ inue che dh'as atafada cussa cosa? ◊ che so atafadu in d-una mola e dhue aiat cosa cuada (Z.Porcu)
2.
non che atafaiat a cumprèndhere comente aiat fatu su babbu a dhi zare sas crupas de su chi fuit capitadu ◊ cussa note non che fuo atafadu a mi drumire ◊ in bella famíllia ch'est atafadu cricanne fémina!…◊ is sordaus nci atafant in crésia e forrogant in dónnia logu!
Etimo
itl.
taffiare
Traduzioni
Francese
fourrer
Inglese
to drive in
Spagnolo
meter
Italiano
cacciar déntro
Tedesco
hineinwerfen.
incalancàre , vrb Definizione
pònnere in calecuna calanca; foedhandho de animales (sórighes, margianes, bobbois), cuare in sa cala, in sa calanca
Sinonimi e contrari
impelciare,
imprecolare,
incalare,
incolonconare,
ingarghilare,
intergare
/
abbuare,
atanai
| ctr.
essire,
bocare
2.
in catza at bidu pegos incalancados
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
mettre quelque chose dans une fissure
Inglese
to slip in
Spagnolo
meter algo en un agujero,
encavarse
Italiano
métter qlcs. déntro una fessura
Tedesco
etw. in einen Spalt stecken.
ingangulissài , vrb: ingangulitzae,
ingrangullitzai,
ingrunguitzai,
ingrungullitzai Definizione
batire sa gana, pònnere in bona mota po fàere calecuna cosa
Sinonimi e contrari
abbozare,
arrengolitzai,
imbozare,
imbozitare,
imbrebigliare,
inganatzire,
ingolosinare,
ingrangugliare,
ingrillietare,
ingringhillitai
| ctr.
dirganare,
irbozare
Frasi
a trabballai cun sa computera, a is piciochedhus, dhus ingrangullitzat! ◊ si no dhus ingrangullitzas no faint nudha ◊ sa cosa bella mi at ingrungullitzau a ndi fai atra ◊ oi is pipius me in iscola bint cosas praxibis chi ingrunguitzant a istudiai ◊ dh'at ingangulissau su chi dhi at contau su cumpàngiu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
donner envie
Inglese
to tempt
Spagnolo
meter ganas,
animar
Italiano
invogliare
Tedesco
anregen.
ingolosinàre , vrb: ingulosinai,
ingulosinare Definizione
pigare s'àteru a gulosinas, cun cosas chi praghent meda, fàere bènnere sa gana de calecuna cosa giaendhodhi o faendhodhi cosas chi praghent
Sinonimi e contrari
imbozare,
inganare,
ingangulissai,
ingrangugliare,
ingregai,
ingulai
| ctr.
dirganare,
irbozare
Etimo
spn.
engolisinar
Traduzioni
Francese
donner envie,
allécher
Inglese
to tempt
Spagnolo
meter ganas,
engolosinar
Italiano
invogliare,
allettare
Tedesco
anregen,
anlocken.
míntere , vrb: míntiri Definizione
totu is significaos de pònnere, imbarare, imbarrugare, lassare in d-unu logu, in d-unu tretu, apitzu de calecuna cosa, aintru; si narat fintzes in su sensu de fàere bènnere o intrare in corpus o in s'ànimu una fortza o unu sentidu / pps. míntidu, missu
Sinonimi e contrari
mintire,
míssiri,
pònnere
| ctr.
bocare,
leai,
picare
Modi di dire
csn:
m. avriu = fàghere a timire meda; m. atropógliu = pesare burdellu, buluzu; m. briu, fortza = intrare brios, fortza; m. (laore) in ranu = fàghere ingranire
Frasi
cherzo chi mi mintas in parte de sos méritos tuos ◊ at fatu errore a che míntere tantos santos in d-una chéjia minore ◊ mintèndheche sa lana in su cannitu tesset aratzos ◊ míntemi in parte de sos milliones! ◊ míntere a modhe su linu in s'abba ◊ paret chi proat gustu a míntere su didu in sa ferida ◊ mentidí is carciones! ◊ mintimus manu a su tema de cantare
2.
donzi forma de vita apunta a naschire li mintiat un'ispantu, unu ghiliore chi li fortzicaiat sos sentitos (A.Pau)◊ li at ammustradu su letu mintèndhelu in s'aposentu ◊ vinu bi cheret a bos míntere fortza! ◊ li aiat missu intro de su coro unu calore novu chi l'aiat prenata de isetos
3.
Deus meu, mintidemilu in ranu custu laore!
Etimo
ltn.
mittere
Traduzioni
Francese
mettre
Inglese
to put
Spagnolo
poner,
meter
Italiano
méttere
Tedesco
stellen (in piedi,
verticale),
legen ( orizzontale),
stecken (infilare),