letítera 1 , nf Definition
genia de erba chi faet a cambu longu e una teghighedha pitichedha a sèmene niedhu, frore meda agiummai a gurdone, bona po bestiàmene (est cosa frisca ca faet meda in mesu de is tupas in tempus de istade)
Synonyms e antonyms
íntzula,
írtzera,
ítera,
viduledha
Scientific Terminology
rba, Vicia cracca
Translations
French
jarosse,
jarousse,
vesceron
English
vetching
Spanish
algarrobilla de monte
Italian
veccióne
German
Vogelwicke.
montarésu , agt, nm Definition
de montes, chi istat in o benit de montes
Synonyms e antonyms
montalzu
| ctr.
bidharesu
Sentences
bentu montaresu, chi falat dae s'ala de montes
Etymon
srd.
Translations
French
de montagne,
des montagnes
English
mountain (dweller)
Spanish
de monte,
montano
Italian
montano
German
gebirglich.
mònte , nm: monti Definition
su logu, sa terra a bisura de muntone a un'artària de prus de seschentos metros de su paris de su mare: su monte est fintzes totu sa parte de montes de unu sartu, e no unu monte síngulu (comente a bortas si distinghet fintzes coment'e síngula punta cun topónimu)/ in su monte si podet distínghere: sa punta, sa serra, bucas (o gúturos), badhes, badhigros o canales, costas e trempas, is atzas, is peales, is sedhas (a/c. in d-unas cantu nadas si faet pl.: che so pigadu in montes, ch'est in montes, andhare a montes)
Synonyms e antonyms
| ctr.
campu
Idioms
csn:
andhare o leare monte monte = passai, andai me is montis de una serra, de monti in monti andendi a logu; intro ’e monte = me is partis o tretus de mesu, prus atesu de is orus; andai a malu monti a fai linna = comporare casu dae sos sórighes; fai de unu nudha unu monti = fàghere una chistione manna chentza bi àere ite
Sentences
custu monte si che àlciat a 780 metres subra de su mare ◊ sos montes ebbia no si addóbiant, ma sos ómines benint apare si no oje cras ◊ in montes est frochendhe ◊ su monte de bidha est prenu de linna
2.
is Domunosesus, passendi monti monti, andànt a su témpiu de Antas ◊ a fillu tú dh'apu biu andendi monti monti
Surnames and Proverbs
smb:
(De)monte, (De)montis, (E)monte, (E)monti, Monte, Montes, Monti, Montis
/
prb:
Deus non iscudit a is montis
Scientific Terminology
slg
Etymon
ltn.
monte(m)
Translations
French
montagne
English
mountain
Spanish
montaña,
monte
Italian
mónte
German
Berg.
mortídhus , nm pl Definition
erba, frore de Santa Maria o de Santu Zuvanne, genia de erba linnosa, fragosa meda, fine, bona po allúere fogu, auscare porcos, e fintzes coment'e meighina po prus de unu male
Synonyms e antonyms
abbruschiadinu,
alchemissa,
alluevogu,
calecasu,
muntedhos,
murgueus,
simu,
usciadina
Scientific Terminology
rbl, rbc, Helichrysum italicum
Etymon
srd.
Translations
French
éternelle
English
everlasting flower,
live-ever
Spanish
perpetua de monte,
sol de oro
Italian
canapìcchia
German
Sonnengoldblume.
stovína , nf: istruvina*,
struvina Definition
padenei de matighedhas, de tupas; logu de malesa, de struvu
Synonyms e antonyms
bedutzu,
crachi,
strovilla
Sentences
fiat terra de struvina, sicorrada chi no torràt a contu a dha trabballai ◊ montis e struvinas e frúminis ◊ andant lassendi arrogus de pedhi in dogna struvina ◊ est unu logu de terras arestis, stovina de mudregu, pramma, gureu, cadilloni
Scientific Terminology
slg
Translations
French
lande,
maquis
English
moor
Spanish
páramo,
monte,
espesura
Italian
landa,
boscàglia
German
Heide,
Gehölz.