letítera 1 , nf Definitzione
genia de erba chi faet a cambu longu e una teghighedha pitichedha a sèmene niedhu, frore meda agiummai a gurdone, bona po bestiàmene (est cosa frisca ca faet meda in mesu de is tupas in tempus de istade)
Sinònimos e contràrios
íntzula,
írtzera,
ítera,
viduledha
Terminologia iscientìfica
rba, Vicia cracca
Tradutziones
Frantzesu
jarosse,
jarousse,
vesceron
Ingresu
vetching
Ispagnolu
algarrobilla de monte
Italianu
veccióne
Tedescu
Vogelwicke.
montarésu , agt, nm Definitzione
de montes, chi istat in o benit de montes
Sinònimos e contràrios
montalzu
| ctr.
bidharesu
Frases
bentu montaresu, chi falat dae s'ala de montes
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
de montagne,
des montagnes
Ingresu
mountain (dweller)
Ispagnolu
de monte,
montano
Italianu
montano
Tedescu
gebirglich.
mònte , nm: monti Definitzione
su logu, sa terra a bisura de muntone a un'artària de prus de seschentos metros de su paris de su mare: su monte est fintzes totu sa parte de montes de unu sartu, e no unu monte síngulu (comente a bortas si distinghet fintzes coment'e síngula punta cun topónimu)/ in su monte si podet distínghere: sa punta, sa serra, bucas (o gúturos), badhes, badhigros o canales, costas e trempas, is atzas, is peales, is sedhas (a/c. in d-unas cantu nadas si faet pl.: che so pigadu in montes, ch'est in montes, andhare a montes)
Sinònimos e contràrios
| ctr.
campu
Maneras de nàrrere
csn:
andhare o leare monte monte = passai, andai me is montis de una serra, de monti in monti andendi a logu; intro ’e monte = me is partis o tretus de mesu, prus atesu de is orus; andai a malu monti a fai linna = comporare casu dae sos sórighes; fai de unu nudha unu monti = fàghere una chistione manna chentza bi àere ite
Frases
custu monte si che àlciat a 780 metres subra de su mare ◊ sos montes ebbia no si addóbiant, ma sos ómines benint apare si no oje cras ◊ in montes est frochendhe ◊ su monte de bidha est prenu de linna
2.
is Domunosesus, passendi monti monti, andànt a su témpiu de Antas ◊ a fillu tú dh'apu biu andendi monti monti
Sambenados e Provèrbios
smb:
(De)monte, (De)montis, (E)monte, (E)monti, Monte, Montes, Monti, Montis
/
prb:
Deus non iscudit a is montis
Terminologia iscientìfica
slg
Ètimu
ltn.
monte(m)
Tradutziones
Frantzesu
montagne
Ingresu
mountain
Ispagnolu
montaña,
monte
Italianu
mónte
Tedescu
Berg.
mortídhus , nm pl Definitzione
erba, frore de Santa Maria o de Santu Zuvanne, genia de erba linnosa, fragosa meda, fine, bona po allúere fogu, auscare porcos, e fintzes coment'e meighina po prus de unu male
Sinònimos e contràrios
abbruschiadinu,
alchemissa,
alluevogu,
calecasu,
muntedhos,
murgueus,
simu,
usciadina
Terminologia iscientìfica
rbl, rbc, Helichrysum italicum
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
éternelle
Ingresu
everlasting flower,
live-ever
Ispagnolu
perpetua de monte,
sol de oro
Italianu
canapìcchia
Tedescu
Sonnengoldblume.
stovína , nf: istruvina*,
struvina Definitzione
padenei de matighedhas, de tupas; logu de malesa, de struvu
Sinònimos e contràrios
bedutzu,
crachi,
strovilla
Frases
fiat terra de struvina, sicorrada chi no torràt a contu a dha trabballai ◊ montis e struvinas e frúminis ◊ andant lassendi arrogus de pedhi in dogna struvina ◊ est unu logu de terras arestis, stovina de mudregu, pramma, gureu, cadilloni
Terminologia iscientìfica
slg
Tradutziones
Frantzesu
lande,
maquis
Ingresu
moor
Ispagnolu
páramo,
monte,
espesura
Italianu
landa,
boscàglia
Tedescu
Heide,
Gehölz.