Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

acabàdu , agt Definition nau de unu, chi teneìet capia, abbistesa; chi est fatu cun cabu Synonyms e antonyms benatinau, cabosu | ctr. irzudissiadu Sentences fàghedi bella, sàbia e acabada! ◊ sa vida tua est in manos tuas, si istas abbista e acabada 2. proite sighint a andhare contras a un'órdine dediai bene acabadu e bonu? Scientific Terminology ntl Etymon srd. Translations French sensé English sensible Spanish sensato Italian assennato German klug.

achistiàdu , agt Definition chi arrexonat, chi cunsiderat is cosas Synonyms e antonyms atinadu, giudisciosu, pesadore, resonile, rexoníulu, seidosu Sentences tue puru ses achistiadu…: in chirca de santos e de crésias sunt, sos pisedhos de como!… Scientific Terminology ntl Translations French raisonnable English reasonable Spanish razonable, sensato Italian ragionévole German vernünftig.

acristianàdu , agt Definition chi tenet calidades de cristianu Synonyms e antonyms bonu, sàbiu 2. acristianadu già ses, e bene, mih!… Etymon spn. acristianado Translations French sage English wise Spanish sensato, cuerdo Italian sàvio German weise.

acuntzentàu, acuntzentuàu, acuntzetuàu , agt: cuntzetuadu Synonyms e antonyms acabadu, benatinau, sàbiu | ctr. irzudissiadu Sentences fut un'ómini acuntzentuau ◊ fiat fémina portada a nòmini po massaja acuntzetuada ◊ est unu piciochedhu maleducau e pagu acuntzentuau Translations French sensé, sage English sensible Spanish sensato Italian assennato German vernünftig.

arrejonàdu , pps, agt, nm: arrejonatu Definition de arrejonare; nau de ccn., chi is cosas dhas cunsiderat, chi arrexonat, chi cricat de bíere ite andhat bene e ite andhat male; cosa arrexonada, giai decídia Synonyms e antonyms arresionadore, arrexoniu, resonile, seidosu | ctr. rebessu Idioms csn: èssere in s'a. = èssere in sa régula de su fàghere, in s'acordu; no èssere piús in s'a. = irbortàresi, istorraisí, cambiare idea; èssere bene, male a. = èssiri unu chi fuedhat bèni, mali 2. est ómine bene arrejonadu ◊ est una bella picioca, modosa e bene arrejonada 3. Mariànzela no est piús in s'arrejonadu: est tropu giòvana e su chi narat como no afirmat poi (B.Truddaju)◊ sos duos frades si cheriant bene e fit in s'arrejonadu chi, si una família fit in bisonzu, s'àtera deviat agiuare Scientific Terminology ntl Translations French raisonnable English reasonable Spanish razonable, sensato Italian ragionévole, raziocinante German vernünftig.

asciensciàre , vrb: assiensciare Definition andhare abbellu, fàere su sàbiu, crèschere de sabiore 2. est ómine asciensciadu e no che ispeldísciat su dinari Etymon srd. Translations French sage English to be wise Spanish ser sensato Italian èssere sàvio German weise sein.

atinàdu , pps, agt: atinau Definition de atinare; chi atinat, chi dhue pentzat bene a is cosas, innanti de dhas fàere, chi dhas faet cun cabu Synonyms e antonyms acabadu, achistiadu, acuntzentuau, atoadu, benatinau, fundoriau, giudisciosu | ctr. disatinau, ilvariadu, iscussideradu Scientific Terminology ntl Translations French sensé English sensible Spanish atinado, sensato Italian assennato German klug.

atoàdu , pps, agt: atuadu, atuau Definition de atoare; nau de ccn., chi atuat a is cosas, chi dhue pentzat, si ndhe serat o acatat / ómine a., fémina atuada, pessone a. Synonyms e antonyms abbistu, achistiadu, atinadu, giudisciosu Sentences che fis cue: no bi as atuadu a colare a butega a leare su túcaru? ◊ za l'ischia chi depia fàghere cussu puru, ma tandho no bi apo atuadu, fia pessendhe in àteru! 2. tiat èssere prus atoadu meda a avertire sos parentes! ◊ tenet bíndhighi annos, ma est atuada, no istat ispetendhe a bi lu nàrrere sa mama su de fàghere! ◊ e atuadu, mih, chi no ses… cantu s'àinu: depo pessare a totu deo! Translations French avisé English discerning Spanish sensato, consciente Italian accòrto, consapévole German klug.

insabiài, insabiàre , vrb: issabiare Definition callai a ciorbedhu, fàere o essire sàbios, lassare de fàere machines Synonyms e antonyms | ctr. ammachiae, dessessire Sentences una cosa aici de issu no mi dha iap’èssi mai aspetada: ma ci pentzu dèu a dhu fai insabiai! ◊ a bois cust'abba bos at issabiadu Translations French devenir raisonnable English to become sensible Spanish hacerse sensato Italian métter giudìzio, rinsavire German vernünftig werden.