acabàdu , agt Definizione
nau de unu, chi teneìet capia, abbistesa; chi est fatu cun cabu
Sinonimi e contrari
benatinau,
cabosu
| ctr.
irzudissiadu
Frasi
fàghedi bella, sàbia e acabada! ◊ sa vida tua est in manos tuas, si istas abbista e acabada
2.
proite sighint a andhare contras a un'órdine dediai bene acabadu e bonu?
Terminologia scientifica
ntl
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
sensé
Inglese
sensible
Spagnolo
sensato
Italiano
assennato
Tedesco
klug.
achistiàdu , agt Definizione
chi arrexonat, chi cunsiderat is cosas
Sinonimi e contrari
atinadu,
giudisciosu,
pesadore,
resonile,
rexoníulu,
seidosu
Frasi
tue puru ses achistiadu…: in chirca de santos e de crésias sunt, sos pisedhos de como!…
Terminologia scientifica
ntl
Traduzioni
Francese
raisonnable
Inglese
reasonable
Spagnolo
razonable,
sensato
Italiano
ragionévole
Tedesco
vernünftig.
acristianàdu , agt Definizione
chi tenet calidades de cristianu
Sinonimi e contrari
bonu,
sàbiu
2.
acristianadu già ses, e bene, mih!…
Etimo
spn.
acristianado
Traduzioni
Francese
sage
Inglese
wise
Spagnolo
sensato,
cuerdo
Italiano
sàvio
Tedesco
weise.
acuntzentàu, acuntzentuàu, acuntzetuàu , agt: cuntzetuadu Sinonimi e contrari
acabadu,
benatinau,
sàbiu
| ctr.
irzudissiadu
Frasi
fut un'ómini acuntzentuau ◊ fiat fémina portada a nòmini po massaja acuntzetuada ◊ est unu piciochedhu maleducau e pagu acuntzentuau
Traduzioni
Francese
sensé,
sage
Inglese
sensible
Spagnolo
sensato
Italiano
assennato
Tedesco
vernünftig.
arrejonàdu , pps, agt, nm: arrejonatu Definizione
de arrejonare; nau de ccn., chi is cosas dhas cunsiderat, chi arrexonat, chi cricat de bíere ite andhat bene e ite andhat male; cosa arrexonada, giai decídia
Sinonimi e contrari
arresionadore,
arrexoniu,
resonile,
seidosu
| ctr.
rebessu
Modi di dire
csn:
èssere in s'a. = èssere in sa régula de su fàghere, in s'acordu; no èssere piús in s'a. = irbortàresi, istorraisí, cambiare idea; èssere bene, male a. = èssiri unu chi fuedhat bèni, mali
2.
est ómine bene arrejonadu ◊ est una bella picioca, modosa e bene arrejonada
3.
Mariànzela no est piús in s'arrejonadu: est tropu giòvana e su chi narat como no afirmat poi (B.Truddaju)◊ sos duos frades si cheriant bene e fit in s'arrejonadu chi, si una família fit in bisonzu, s'àtera deviat agiuare
Terminologia scientifica
ntl
Traduzioni
Francese
raisonnable
Inglese
reasonable
Spagnolo
razonable,
sensato
Italiano
ragionévole,
raziocinante
Tedesco
vernünftig.
asciensciàre , vrb: assiensciare Definizione
andhare abbellu, fàere su sàbiu, crèschere de sabiore
2.
est ómine asciensciadu e no che ispeldísciat su dinari
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
sage
Inglese
to be wise
Spagnolo
ser sensato
Italiano
èssere sàvio
Tedesco
weise sein.
atinàdu , pps, agt: atinau Definizione
de atinare; chi atinat, chi dhue pentzat bene a is cosas, innanti de dhas fàere, chi dhas faet cun cabu
Sinonimi e contrari
acabadu,
achistiadu,
acuntzentuau,
atoadu,
benatinau,
fundoriau,
giudisciosu
| ctr.
disatinau,
ilvariadu,
iscussideradu
Terminologia scientifica
ntl
Traduzioni
Francese
sensé
Inglese
sensible
Spagnolo
atinado,
sensato
Italiano
assennato
Tedesco
klug.
atoàdu , pps, agt: atuadu,
atuau Definizione
de atoare; nau de ccn., chi atuat a is cosas, chi dhue pentzat, si ndhe serat o acatat / ómine a., fémina atuada, pessone a.
Sinonimi e contrari
abbistu,
achistiadu,
atinadu,
giudisciosu
Frasi
che fis cue: no bi as atuadu a colare a butega a leare su túcaru? ◊ za l'ischia chi depia fàghere cussu puru, ma tandho no bi apo atuadu, fia pessendhe in àteru!
2.
tiat èssere prus atoadu meda a avertire sos parentes! ◊ tenet bíndhighi annos, ma est atuada, no istat ispetendhe a bi lu nàrrere sa mama su de fàghere! ◊ e atuadu, mih, chi no ses… cantu s'àinu: depo pessare a totu deo!
Traduzioni
Francese
avisé
Inglese
discerning
Spagnolo
sensato,
consciente
Italiano
accòrto,
consapévole
Tedesco
klug.
insabiài, insabiàre , vrb: issabiare Definizione
callai a ciorbedhu, fàere o essire sàbios, lassare de fàere machines
Sinonimi e contrari
| ctr.
ammachiae,
dessessire
Frasi
una cosa aici de issu no mi dha iap’èssi mai aspetada: ma ci pentzu dèu a dhu fai insabiai! ◊ a bois cust'abba bos at issabiadu
Traduzioni
Francese
devenir raisonnable
Inglese
to become sensible
Spagnolo
hacerse sensato
Italiano
métter giudìzio,
rinsavire
Tedesco
vernünftig werden.