Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

agruòe , nm: oguoe Definition genia de pigionedhu, topi de mata Scientific Terminology pzn, sylvia sarda Translations French fauvette sarde English dartford warbler Spanish curruca sarda Italian magnanina sarda German Sardengrasmücke.

cassí , nm: cassibi, cassile, cassili, cassívile Definition genia de animaledhu, gatagreste o cane de serra, pagu prus mannu de s'annaemele o bíurru, a pilu in colore de castàngia, in colore de aràngiu in su gúturu e in petorras, coa longa e grussa, pilosa: unu tempus in Sardigna si ndhe agataiat medas e como ch'est agiummai ispérdiu; papat sórighes, pigiones, bobbois, conillos: est amparau cun lei po no dh'ispèrdere deunudotu Synonyms e antonyms ansile*, assíbile, bassili, grassíbile, ibbirru, ischirru, màrcia 3, vrassívile Surnames and Proverbs smb: Cassili, Cascili Scientific Terminology anra, martes martes latinorum Translations French martre des pins, martre sarde English pine marten, sardinian marten Spanish marta Italian màrtora comune, màrtora sarda German Baummarder, Edelmarder.

craculèu , nm: crucueu, cruculeu, cruculleu, crunculleu, curculeu, curculleo Definition s'arratza sarda de su pigione trinu, de turra o de palatu, pigione múrinu o murinatzu: una calidade (passer montanus) faet abbitu mescamente in sa parte prus a mesudie; persona pitichedha / min. crucuelledhu, cruculededhu; fémina crucullea = conchilébia Synonyms e antonyms afuràrgiu, brufulàgiu, crucúciu, fruferarzu, frufurinu, mamegherisi, muntonarjari, murinàgiu, pibischirra, poforinu, trinedha, tziria Sentences is crucuelledhus si funt papendi sa farra chi mi est arruta foras ◊ ndhe at bistu de crunculleos e de isturros cuss'úmbulu!…◊ is crucueus pesendisindi de terra ant fatu una frusialla cun is alas 2. no mi fiat partu berus chi unu curculeuedhu diaici comenti e giaja portàt in corpus totu cuss'aragoni! Scientific Terminology pzn, passer hispaniolensis Translations French moineau English sparrow Spanish gorrión Italian pàssera sarda German Weidensperling.

crucúciu , nm Definition s'arratza sarda de su puzone trinu, de turra, de palatu, pigione múrinu o murinatzu Synonyms e antonyms afuràrgiu, brufulàgiu, craculeu, frufurinu, muntonarjari, pibischirra, poforinu, trinedha, tziria Sentences dhoi fiat unu gherrígiu de crucúcius acujendisí ◊ chi dhu cassat, su crucúciu, ndi dhi segat sa conca a límpiu Scientific Terminology pzn, passer hispaniolensis Translations French moineau English sparrow Spanish gorrión Italian pàssera sarda German Weidensperling.

frégua, freguèdha, frégula , nf: frélua, freuledha, frígula Definition ispétzia de fianda po usu de minestra: macarrones a farinedhos chi si faent istidhigandho abba a sa símbula e girandho a lébiu sa punta de is pódhighes apitzu, aintru de su tianu: sa símbula essit totu aranedhada, a farinedhos minudos che gràndhine e si faet sicare po durare / a./c. a logos narant freguledha a su frutu de su samucu / f. incasada = cundhida cun bagna e casu ratadu; frégula istufada, istuvada = sucu cotu a budhidu, cundhidu che a sos macarrones, postu in lama cun ozu budhidu betadu subra e postu in su furru fintzas a fàghere sa crosta cun casu ratadu subra puru Synonyms e antonyms ambu, pistizone, sucu Sentences beniat a bidha a portai sa frégua manna de incasai ◊ custu botixedhu est prenu de freguedha ◊ sa frégula si fait de símbula, a pibionedhus Surnames and Proverbs smb: Fregula Etymon itl. frégolo Translations French pâtes alimentaires granulées pour soupe English typical sardinian pasta for soups Spanish pastas sardas para sopas Italian tipo di pasta sarda per minèstre German sardische Suppennudeln (Pl.).

frufurínu , nm: fulferinu, fulfurinu, furfurinu Definition s’arratza sarda de su puzone trinu, de turra, de palatu, pigione múrinu o murinatzu; in cobertantza nau de ccn., feminari (furfurinu, paga vida!) Synonyms e antonyms afuràrgiu, brufulàgiu, craculeu, crucúciu, fruferarzu, mamegherisi, muntonarjari, murinàgiu, pibischirra, poforinu, trinedha, tziria Sentences sos furfurinos pienant un'àrvere manna de alas e de càntigos ◊ sos furfurinos si mànigant su laorzu ◊ e finidemindhela, o fulfurinos, custu ciulamentu! ◊ sos fulferinos chirchendhe asséliu punnant a trumadas a sa solzaga Scientific Terminology pzn, passer hispaniolensis, p. montanus Etymon srd. Translations French moineau English sparrow Spanish gorrión moruno, gorrión molinero Italian pàssera sarda German eine Sperlingssorte, Feldsperling, Feldspatz.

gianchèto, gianchètu , nm Definition genia de anciova (upm), de no prus de bíndhighi centímetros de longària; su pischighedhu minudu de naschidórgiu de sa sardina e de s'anciova Sentences est totu ogus coment'e unu gianchetu ◊ cóciula e buconis tengu a lavamanus e duus tianus de gianchetu Scientific Terminology psc, sprattus sprattus Etymon itl.l gianchetti Translations French sprat, harenguet English sprat Spanish espadín Italian sarda German Sprotte, Breitling.

grassíbile, grassíle, grassímene, grassímile , nm Definition genia de animaledhu, gatagreste o cane de serra, pagu prus mannu de s'annaemele (o can’e linna), a pilu in colore de castàngia, in colore de aràngiu in su gúturu e in petorras, coa longa e grussa, pilosa: unu tempus in Sardigna si ndhe agataiat medas e como ch'est agiummai ispérdiu; papat sórighes, pigiones, arresias, conillos: sa lei dhu badrat po no che dh'ispèrdere deunudotu Synonyms e antonyms ansile, assíbile, bassili, cassí, ibbirru, ischirru, màrcia 3 Sentences naschint crapitos, grassiles e mela de lidone ◊ bae, tue, cara de grassímile!◊ sont parandhe cropos po lèpores, marzanes e grassiles Scientific Terminology anra, martes martes, m. m. latinorum Etymon srd. Translations French martre des pins English pine marten Spanish marta Italian màrtora comune, m. sarda German Baummarder, Edelmarder, eine Edelmardersorte.

ibbírru , nm: ibirru, ilbirru, irbirru, isbirru, sbirru Definition genia de animaledhu, gatagreste o cane de serra, pagu prus mannu de s’annaemele o bíurru, a pilu in colore de castàngia, in colore de aràngiu in su gúturu e in petorras, coa longa e grussa, pilosa: unu tempus in Sardigna si ndhe agataiat medas e como ch'est belle e ispérdiu; papat sórighes, pigiones, bobbois, conillos: po sa lei est amparau po chi no si che isperdat Synonyms e antonyms ansile, assíbile, bassili, birru, cassí, grassíbile, ischirru*, màrcia 3 Sentences is pedhes de irbirru unu tempus fiant cricadas Scientific Terminology anar, martes martes latinorum Translations French martre commune English pine marten Spanish marta Italian màrtora comune, m. sarda German Baummarder, Edelmarder.

istrúmpa , nf: strumpa Definition genia de gherra chi si faet in duos, prus che àteru a giogu o balentia, aferrandhosi s'unu cun s'àteru a chintzu a bratzos fadhios e cricandho de fàere orrúere s'àteru a terra iscutulandhodhu, parandhodhi sa camba o àteru: binchet chie, po fortza o abbilesa, betat a terra s’àteru ponendhodhu asuta / genias de i. segundhu comente si leat s'àteru: i. a totu chitu, i. a chitu partidu Synonyms e antonyms chintada, istrampada Sentences sunt zocandhe un'istrumpa trissinada, a chitu partidu ◊ in Ollolai faghent su campionadu de s'istrumpa ◊ a pitzocu, zogandhe a s'istrumpa no ch'est arrennéssiu mai nessunu a dhi pònnere s'ischina in terra Scientific Terminology ggs Etymon srd. Translations French lutte sarde libre English sardinian catch-as catch can Spanish lucha libre sarda Italian lòtta lìbera sarda German sardisches Freistilringen.

launèdhas , nf pl: leonedhas, leunedhas, lionedhas, liunedhas Definition genia de aina antiga meda a tres cannas po sonare a suladura; in cobertantza, genia de idea mala, cosa chi si timet, mémula / partes de is l.: tumbu, mancosa, mancosedha, cabitzinu (croba, loba: tumbu + mancosa); cuntzertu (su c.) = unu giogu, totu is tres cannas; launedha de forrani = pipiriolu de fenu Synonyms e antonyms bísonas, bisones, bísosas, cannas, trubedhas / grima Sentences sos pitzinnos andhabant a fàchere leonedhas a una tanca de trídicu ◊ su danesu Bentzon at fatu istúdiu abberu mannu subra de sas launedhas! ◊ tiu Frori fut su mellus sonadori de launedhas 2. zeo fia contrària po cudha leonedha chi mi aiat intrau in conca sa biada Scientific Terminology sjl Etymon ltn. ligulella Translations French instrument de musique à vent sard, à trois tuyau en roseau et la bouche comme réservoir d’air English launedhas (typical reed-pipe of Sardinia) Spanish instrumento músico de trés tubos típico de Cerdeña Italian spècie di zampógna tìpica sarda German sardische Hirtenflöte.

saldína , nf: sardina Definition genia de pischighedhu in colore asulu in totu s'ischina, biancu in bentre, a iscata matuca, fragosu meda orrostiu po s'ógiu chi portat: una calidade prus pitica, sardinedha = sprattus sprattus; in cobertantza, frincu, segadedha chi capitat de si fàere segandho sa braba Sentences eus arrustiu una cardigada de sardina a prandi ◊ sa sardina dha piscant in mari artu Scientific Terminology psc, clupea pilchardus Etymon ltn. sardina Translations French sardine English sardine Spanish sardina Italian sarda, sardina German Sardine.