Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

afrísciu , nm Definition su si adatare a su bisóngiu, a un'apretu / po afrísciu = pro netzessidade, pro su bisonzu Sentences cussa est zente de pagu afrísciu ◊ allà un'afrísciu, ita bregúngia, a isterri totu asusu de su letu po papai! Etymon srd. Translations French faculté d'adaptation English spirit of adaptability Spanish capacidad de adaptación Italian spìrito di adattaménto German Anpassungsfähigkeit.

búndhu , nm: búniu Definition ànima o fortza mala chi unu podet portare in corpus, dimóniu; genia de idea, de pentzamentu malu, de gana forte Synonyms e antonyms brusore, bundhone, codiedhu, coedhu, diàbulu, mentzitissu Idioms csn: pònnere b. in conca = fàghere irbariare, dilliriare; nighedhu che b. = niedhu deretu, píghidu; ponner bundhu a ccn. = fintzas pònnere imprastu, cuntentare, ponner fatu Sentences cussa fémina faghiat sa majarza, ca nachi zughiat bundhos ◊ che bardófula si zirat in tundhu che puntu de un'irribiu o chi in corpus aeret zutu bundhu ◊ fúilas sas profertas de su bundhu! ◊ su preigadore fit nighedhu chi pariat unu bundhu ◊ ih, chi t'intrighint is búnius: tui ses?! 2. sa chi li mintet bundhu in su crevedhu est su cadone chin sa ligadorza ◊ presumidos che tue in custu mundhu mai ndh'apo connotu sentza bundhu! 3. e no lu contes su chi as fatu a proa: s'istadu fit a ponner bundhu a tie t'aia dadu una proendha noa! (A.Frau) Etymon ltn. ("immundus" paret menzus de "vagabundus": in srd. "munnedha, bunnedha" che àteras peràula) Translations French esprit malin English evil spirit Spanish diablo Italian spìrito maligno, demònio German Unhold.

ciàsca , nf, nm: ciascu, sciascu, tzascu Definition cosa chi si faet o si narat tanti po erríere, a giogu, o fintzes po pigare a befa, fàere a bregúngia Synonyms e antonyms badalocu, befa, bischíglia, brúglia, ciacota, ciàschidu, ciascaria, cistu, tzigota Idioms csn: ite ciascu!… = arratza de divertimentu, ita spàssiu!…; (nadu de fémina) donai ciascus a unu = lassare s'ammoradu Sentences no l'ant cumpresa sa ciasca: solu tue, mala pasca, ti ndhe ses riendhe arreu! ◊ giughiat a inghíriu persones afiotadas a gridos de ciascu e befe ◊ no cretais chi est ciascu su chi seu nendi! ◊ cardampuleri, giogulanu, ti cumbidat po ti contai ciascus o po cantai a mutetus 2. sa limba sighit su destinu sou a ciascu de chie l'est istropiendhe ◊ como su trenu, a ciascu de su progressu, invece de acelerare si est arressu (L.Ilieschi) Etymon spn. chasco Translations French blague, plaisanterie English joke Spanish chiste, chasco Italian barzellétta, cèlia, battuta di spìrito German Witz, Scherz.

ispíridu , nm: ispíritu, spíritu Definition un'èssere immateriale pentzau coment'e is méngius capacidades; sa parte trans materiale de su cristianu: pl. si narat fintzes in su sensu de ànimas malas, bundhos; si narat de s'àrculu; in calecunu logu est su calagasu o mariposa / Ispíridu Santu = sa de tres Personas de sa Divinidade segundhu sa fide cristiana; ispírit'e ou = ovu abbatatu, s'oidedhu abbatadu cun túcaru fintzas a lu sòrbere Synonyms e antonyms ànima / àrculu Sentences s'ispíritu chi a totu lughe dada est pro sos Sardos guida sigura che faru luminosu in sa notada ◊ custu fit unu preíderu chi teniat su podere de che bogare sos ispíritos 2. su cristianu est batiau in nòmini de su Babbu, de su Fillu e de s’Ispíridu Santu 3. li dabat sa parte de cada disizu, fintzas azicu de ispíritu de obu chi fachiat pro s'irmurzare Translations French esprit, âme English spirit Spanish espíritu Italian spìrito German Geist.

trullío , nm: turrio Definition ànima mala, dimóniu; bentu muimui, bentu chi si movet a molinadas: dhu narant fintzes po nàrrere nisciunus / anca ti cíciat trullio! = frastimu: chi su dimóniu ti setzat a cuadhu!, chi ti ndhe pighent is dimónios! Synonyms e antonyms bulione Sentences in sas costeras su sole brincaiat che trullio imbreacu dae un'ala a s'àtera (M.Dui)◊ est gherranne a chitu partitu chin trullios minutos malos a ammasetare 2. andhet innorommala s'iscuru, su sole che imbergat sas nues chin su trulliu de sa morte! (G.Piga)◊ lis fit parada in dainantis sa pupa de unu carru, che pantarma issiu dae su trulliu de abba e bentu in cussu bortaidie Translations French esprit malin English evil spirit Spanish espíritu maligno Italian spìrito maligno German böse Geister.