afrísciu , nm Definitzione
su si adatare a su bisóngiu, a un'apretu / po afrísciu = pro netzessidade, pro su bisonzu
Frases
cussa est zente de pagu afrísciu ◊ allà un'afrísciu, ita bregúngia, a isterri totu asusu de su letu po papai!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
faculté d'adaptation
Ingresu
spirit of adaptability
Ispagnolu
capacidad de adaptación
Italianu
spìrito di adattaménto
Tedescu
Anpassungsfähigkeit.
búndhu , nm: búniu Definitzione
ànima o fortza mala chi unu podet portare in corpus, dimóniu; genia de idea, de pentzamentu malu, de gana forte
Sinònimos e contràrios
brusore,
bundhone,
codiedhu,
coedhu,
diàbulu,
mentzitissu
Maneras de nàrrere
csn:
pònnere b. in conca = fàghere irbariare, dilliriare; nighedhu che b. = niedhu deretu, píghidu; ponner bundhu a ccn. = fintzas pònnere imprastu, cuntentare, ponner fatu
Frases
cussa fémina faghiat sa majarza, ca nachi zughiat bundhos ◊ che bardófula si zirat in tundhu che puntu de un'irribiu o chi in corpus aeret zutu bundhu ◊ fúilas sas profertas de su bundhu! ◊ su preigadore fit nighedhu chi pariat unu bundhu ◊ ih, chi t'intrighint is búnius: tui ses?!
2.
sa chi li mintet bundhu in su crevedhu est su cadone chin sa ligadorza ◊ presumidos che tue in custu mundhu mai ndh'apo connotu sentza bundhu!
3.
e no lu contes su chi as fatu a proa: s'istadu fit a ponner bundhu a tie t'aia dadu una proendha noa! (A.Frau)
Ètimu
ltn.
("immundus" paret menzus de "vagabundus": in srd. "munnedha, bunnedha" che àteras peràula)
Tradutziones
Frantzesu
esprit malin
Ingresu
evil spirit
Ispagnolu
diablo
Italianu
spìrito maligno,
demònio
Tedescu
Unhold.
ciàsca , nf, nm: ciascu,
sciascu,
tzascu Definitzione
cosa chi si faet o si narat tanti po erríere, a giogu, o fintzes po pigare a befa, fàere a bregúngia
Sinònimos e contràrios
badalocu,
befa,
bischíglia,
brúglia,
ciacota,
ciàschidu,
ciascaria,
cistu,
tzigota
Maneras de nàrrere
csn:
ite ciascu!… = arratza de divertimentu, ita spàssiu!…; (nadu de fémina) donai ciascus a unu = lassare s'ammoradu
Frases
no l'ant cumpresa sa ciasca: solu tue, mala pasca, ti ndhe ses riendhe arreu! ◊ giughiat a inghíriu persones afiotadas a gridos de ciascu e befe ◊ no cretais chi est ciascu su chi seu nendi! ◊ cardampuleri, giogulanu, ti cumbidat po ti contai ciascus o po cantai a mutetus
2.
sa limba sighit su destinu sou a ciascu de chie l'est istropiendhe ◊ como su trenu, a ciascu de su progressu, invece de acelerare si est arressu (L.Ilieschi)
Ètimu
spn.
chasco
Tradutziones
Frantzesu
blague,
plaisanterie
Ingresu
joke
Ispagnolu
chiste,
chasco
Italianu
barzellétta,
cèlia,
battuta di spìrito
Tedescu
Witz,
Scherz.
ispíridu , nm: ispíritu,
spíritu Definitzione
un'èssere immateriale pentzau coment'e is méngius capacidades; sa parte trans materiale de su cristianu: pl. si narat fintzes in su sensu de ànimas malas, bundhos; si narat de s'àrculu; in calecunu logu est su calagasu o mariposa / Ispíridu Santu = sa de tres Personas de sa Divinidade segundhu sa fide cristiana; ispírit'e ou = ovu abbatatu, s'oidedhu abbatadu cun túcaru fintzas a lu sòrbere
Sinònimos e contràrios
ànima
/
àrculu
Frases
s'ispíritu chi a totu lughe dada est pro sos Sardos guida sigura che faru luminosu in sa notada ◊ custu fit unu preíderu chi teniat su podere de che bogare sos ispíritos
2.
su cristianu est batiau in nòmini de su Babbu, de su Fillu e de s’Ispíridu Santu
3.
li dabat sa parte de cada disizu, fintzas azicu de ispíritu de obu chi fachiat pro s'irmurzare
Tradutziones
Frantzesu
esprit,
âme
Ingresu
spirit
Ispagnolu
espíritu
Italianu
spìrito
Tedescu
Geist.
trullío , nm: turrio Definitzione
ànima mala, dimóniu; bentu muimui, bentu chi si movet a molinadas: dhu narant fintzes po nàrrere nisciunus / anca ti cíciat trullio! = frastimu: chi su dimóniu ti setzat a cuadhu!, chi ti ndhe pighent is dimónios!
Sinònimos e contràrios
bulione
Frases
in sas costeras su sole brincaiat che trullio imbreacu dae un'ala a s'àtera (M.Dui)◊ est gherranne a chitu partitu chin trullios minutos malos a ammasetare
2.
andhet innorommala s'iscuru, su sole che imbergat sas nues chin su trulliu de sa morte! (G.Piga)◊ lis fit parada in dainantis sa pupa de unu carru, che pantarma issiu dae su trulliu de abba e bentu in cussu bortaidie
Tradutziones
Frantzesu
esprit malin
Ingresu
evil spirit
Ispagnolu
espíritu maligno
Italianu
spìrito maligno
Tedescu
böse Geister.