Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

búndhu , nm: búniu Definitzione ànima o fortza mala chi unu podet portare in corpus, dimóniu; genia de idea, de pentzamentu malu, de gana forte Sinònimos e contràrios brusore, bundhone, codiedhu, coedhu, diàbulu, mentzitissu Maneras de nàrrere csn: pònnere b. in conca = fàghere irbariare, dilliriare; nighedhu che b. = niedhu deretu, píghidu; ponner bundhu a ccn. = fintzas pònnere imprastu, cuntentare, ponner fatu Frases cussa fémina faghiat sa majarza, ca nachi zughiat bundhos ◊ che bardófula si zirat in tundhu che puntu de un'irribiu o chi in corpus aeret zutu bundhu ◊ fúilas sas profertas de su bundhu! ◊ su preigadore fit nighedhu chi pariat unu bundhu ◊ ih, chi t'intrighint is búnius: tui ses?! 2. sa chi li mintet bundhu in su crevedhu est su cadone chin sa ligadorza ◊ presumidos che tue in custu mundhu mai ndh'apo connotu sentza bundhu! 3. e no lu contes su chi as fatu a proa: s'istadu fit a ponner bundhu a tie t'aia dadu una proendha noa! (A.Frau) Ètimu ltn. ("immundus" paret menzus de "vagabundus": in srd. "munnedha, bunnedha" che àteras peràula) Tradutziones Frantzesu esprit malin Ingresu evil spirit Ispagnolu diablo Italianu spìrito maligno, demònio Tedescu Unhold.

corrói , nm Definitzione unu de is tantos númenes de su dimóniu Sinònimos e contràrios demóniu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu diable Ingresu devil Ispagnolu diablo Italianu diàvolo Tedescu Teufel.

diàbulu , nm: diàulu, diàvulu, tiau Definitzione iat a èssere su male in persona, su cane mannu, èssere chi si ponet contras a Deus e a dónnia bene: sa gente, po mancu dhu numenare, dhi narat unu muntone de númenes chi tenent totugantos valore de male o malu o chi s'imperant a disprétziu; foedhu chi si narat frastimandho, o fintzes a css. cosa cun arrennegu Sinònimos e contràrios demóniu / anemigu, antzipirri, arremínciu, béstiu, coedhu, corroi, dincendu, foradenosu, maliche, mentzitissu, pudidinosu Maneras de nàrrere csn: intregadu dae sos diàulos = abbundhoradu, chi zughet bundhos; intregau a su diàulu = chi est dadu a fàghere male; basai matonis e cagai tiàulus = fàghere duas cosas chi sunt s'una contrària a s'àtera; pònnere su pede a su diàulu = perdonare, lassare andhare, no fàghere contu de un'ofesa o dannu Frases a su tàmbula tàmbula, a su rue rue, faghiat unu trechetu de totu sos diàulos ◊ nachi fit malu che chentu diàulos ◊ in s'iferru no bi at boja ne bundhu: sos diàvulos sunt in custu mundhu! (T.Ziranu) 2. diàulu de ispiju e chie l'at inventadu! ◊ ísci s'ebba, su diàulu chi ti at fata! ◊ diàulu de brullas, torràdemi su chi mi azis cuadu! ◊ diàulu de s'intranna chi ti at fatu, francu Deus e nostra Segnora! Sambenados e Provèrbios prb: su diàulu faghet padedhas e no sèmpere cobertores Ètimu ltne. diabolus Tradutziones Frantzesu diable Ingresu devil Ispagnolu diablo Italianu diàvolo Tedescu Teufel.

lauguadhínu , nm Definitzione erba sardónia o àpiu burdu de arriu o fenugu de àcua, genia de erba mala chi assimbígiat a s'àpiu areste ma chi faet mòrrere animales e gente Sinònimos e contràrios apiuareste, apiubburdu 1, lauadhini, pàrdinu, turgusone 1 Terminologia iscientìfica rba, Oenanthe crocata Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu renoncule de Sardaigne Ingresu blister buttercup Ispagnolu nabo del diablo Italianu èrba sardònica Tedescu Wasserfenchel (giftig).

piardèdha , nf: pibardedha, piladredha, pilardedha Definitzione tomata de toscu, de margiani, de cuadhus, tumata areste o mela de velenu, genia de tamatedha burda, ispinosa, nada deosi po su frutu velenosu chi faet (coment'e una superba matuca meda, groga, unu pagu ingespiada); cosa a papare avelenada chi ponent po su margiane, po canes dannàrgios Sinònimos e contràrios bucone, buconete, pilórica 2. is bardaneris ant avelenau is canes a piladredha Terminologia iscientìfica rba, Solanum linnaeanum Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu morelle de Linné Ingresu Devil’s apple Ispagnolu manzanillas, pelotillas, tomateras del diablo Italianu pómo di Sodoma Tedescu Teufelskirsche, Sodomsapfel.

turgusòne 1 , nm Definitzione erba sardónia o apiu burdu de arriu o fenugu de àcua, genia de erba mala chi assimbígiat a s'àpiu areste, ma toscosu chi faet mòrrere animales e gente Sinònimos e contràrios apiuareste, apiubburdu 1, lauguadhinu, pàrdinu Terminologia iscientìfica rba, Oenanthe crocata Tradutziones Frantzesu renoncule de Sardaigne Ingresu blisterbuttercup Ispagnolu nabo del diablo Italianu èrba sardònica Tedescu Froschkraut.

«« Torra a chircare