corrói , nm Definitzione unu de is tantos númenes de su dimóniu Sinònimos e contràrios demóniu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu diable Ingresu devil Ispagnolu diablo Italianu diàvolo Tedescu Teufel.
demóniu , nm: dimmóniu, dimóniu, dimóntziu Definitzione su male in persona, su cane mannu (o cane púdidu), èssere o ispíridu (ma si narat fintzes de persona mala meda) chi si ponet contra a Deus e a dónnia bene: sa gente po no dhu numenare, mancu, dhi narat unu muntone de númenes chi tenent totugantos valore de male o malu o chi s’impreant a disprétziu; foedhandho, mescamente candho unu est impressiu e mesu arrennegau, est unu foedhu chi si narat tanti po s'isfogare, comente si narat lampu, istocada e àteru: deosi si narat fintzes de genia fémina Sinònimos e contràrios anemigu, antzipirri, arremínciu, béstiu, coedhu, corroi, diàbulu, dillóriu, foradenosu, mentzitissu, pudidinosu Maneras de nàrrere csn: mannu, forti, mau chi mancu is dimónius = meda; pònnere su pè a su d. = lassai a pèrdiri, perdonai, passainci apitzus de una curpa, de unu motivu de certu, de un'ofesa Frases bi at dimónios chi s'incòrporant in sirbones ◊ andai in cartas de dimóniu! ◊ e bai in sa furca, si funt trebessaus in mesu is dimónius! ◊ cussu nd'isciriat una prus de su dimóniu 2. est unu dimóniu cussu pisedhu: no faghet a lu muntènnere ◊ est una dimónia custa pipia, no fait a dha ghetai in pinta! 3. de ubi dimóniu ndi as bogau cussa bestimenta?! ◊ innui dimóniu est cussa cosa?! Tradutziones Frantzesu démon Ingresu devil Ispagnolu demonio Italianu demònio Tedescu Teufel.
diàbulu , nm: diàulu, diàvulu, tiau Definitzione iat a èssere su male in persona, su cane mannu, èssere chi si ponet contras a Deus e a dónnia bene: sa gente, po mancu dhu numenare, dhi narat unu muntone de númenes chi tenent totugantos valore de male o malu o chi s'imperant a disprétziu; foedhu chi si narat frastimandho, o fintzes a css. cosa cun arrennegu Sinònimos e contràrios demóniu / anemigu, antzipirri, arremínciu, béstiu, coedhu, corroi, dincendu, foradenosu, maliche, mentzitissu, pudidinosu Maneras de nàrrere csn: intregadu dae sos diàulos = abbundhoradu, chi zughet bundhos; intregau a su diàulu = chi est dadu a fàghere male; basai matonis e cagai tiàulus = fàghere duas cosas chi sunt s'una contrària a s'àtera; pònnere su pede a su diàulu = perdonare, lassare andhare, no fàghere contu de un'ofesa o dannu Frases a su tàmbula tàmbula, a su rue rue, faghiat unu trechetu de totu sos diàulos ◊ nachi fit malu che chentu diàulos ◊ in s'iferru no bi at boja ne bundhu: sos diàvulos sunt in custu mundhu! (T.Ziranu) 2. diàulu de ispiju e chie l'at inventadu! ◊ ísci s'ebba, su diàulu chi ti at fata! ◊ diàulu de brullas, torràdemi su chi mi azis cuadu! ◊ diàulu de s'intranna chi ti at fatu, francu Deus e nostra Segnora! Sambenados e Provèrbios prb: su diàulu faghet padedhas e no sèmpere cobertores Ètimu ltne. diabolus Tradutziones Frantzesu diable Ingresu devil Ispagnolu diablo Italianu diàvolo Tedescu Teufel.
doènna , nf, nm: duena, duenda, duendu, duengu, duèngia, duenna Definitzione un'èssere de sa fantasia, pentzau a bortas coment'e malu, a bortas coment'e bonu; fintzes pantuma, persona làngia meda Sinònimos e contràrios dinghellu, fogliete, mascatzu, matzamurredhu, mauredhu, surtora / fada Frases Castedhu de Susu est acabbau a logu de cogas e duendas ◊ is umbras si avolotant coment'e duendas malas ◊ mannai cantat che doenna ◊ no agatant sa zanna pro intrare e pregant sos duengos a lis dare azudu ◊ innòi no nci at fantàsimas e mancu duendas ◊ duenna malarita, tui mi bollis bociri! 2. mi ndhe at furau su sentidu una duenda… Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu gnome, lutin Ingresu gnome, elf, devil Ispagnolu gnomo, duende Italianu gnòmo, follétto, diàvolo Tedescu Kobold.
foraldómine , agt, nm: forasdómine Definitzione chi giughet dimónios; su dimóniu etotu; fintzes unu chi faet a tímere, chi giaet ifadu, chi si ponet sèmpere in mesu in totu Sinònimos e contràrios abbundhoradu, incóglidu, indemoniadu, spiridau / antzipirri, bundhone, codiedhu, corroi, demóniu, dinghellu, foradenosu, mentzitissu, pascivera, pudidinosu 3. fit gai feu chi pariat unu forasdómine Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu endiablé, diable Ingresu possessed, devil Ispagnolu endemoniado, demonio Italianu indemoniato, demònio Tedescu besessen, verteufelt, Teufel.
gagliótu , agt, nm: (ga-gli-o-tu) galiote, galiotu, galliotu Definitzione nau de unu prus che àteru a disprétziu, chi est orrobba de galera, furca, malu Sinònimos e contràrios ibbrichi, malu, pistelcu Frases bandulleri ischivu, galliotu e innui fiast?! ◊ galliotu, totu sa dí est iscicutendimí sa butega! ◊ gagliotu, chi ti aferru gei ti dhas callentu is nàdias! ◊ galiotos a préides unidos sunt tessendhe tírrias e brigas (P.Mereu) Terminologia iscientìfica ntl Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu vaurien, bagnard, fripon Ingresu scoundrel, sly devil Ispagnolu bribón, galeote Italianu furfante, galeòtto Tedescu schurkisch.