bergúgna , nf: bergúngia,
berigúngia,
bilgonza,
birgontza,
birgonza,
birigonza,
bregugna,
bregúngia,
bregunza,
brigòngia,
brigonza,
brigúngia,
brigunza,
frigonza,
irigonza,
vilgonza Definition
genia de sentidu chi si provat mescamente ananti de àtere candho si faet (o si timet de fàere) figura lègia o fintzes solu ca si dhue tenet pagu cunfidàntzia o ca no si tenet atza: est una genia de duritu; css. cosa de ndhe dèpere àere bregúngia; su ndhe pàrrere male de una cosa, de unu fàere, cunsiderau segundhu una cusciéntzia límpia e dilicada; figura lègia chi si faet o chi si faet fàere a un'àteru
Synonyms e antonyms
befa,
belea,
rigonza
/
abbàtida,
abbómbinu
| ctr.
àcia
Idioms
csn:
àere, tènnere, sentire birgonza b., rúere, bènniri in b.; fàgheresi a birgonza = imbrutaisí meda, istrupiaisí; torrai bregúngia a unu = tènnere birgonza de unu; fai bregúngias a unu = fàgherelu a birgonza, fàgherelu essire in birgonza (es. iscandhulizindhe, brighendhe in dainanti de zente e gai); fàgheresi birgonza de ccn. = rieresindhe a birgonza, a befe; pònniri a ccn. in sa perda de sa bregúngia = bogare in birgonza, fàghereli birgonzas
Sentences
si est abberu chi times sa birgonza no essis mancu dae domo tua! (Còntene)◊ cussu no sentit birgonza peruna! ◊ birgonza est distrúere sa bellesa de sa Terra ◊ tènendhe birgonza a nàrrere machines gai! ◊ solu a lu nàrrere, cussu, est bregunza! ◊ sa bregúngia si depet tènnere po cosas male fatas o fatas po su male!
2.
a cussu bogaminci, lah, filla mia, ca ti fatzu bregúngias! ◊ maca, no ti ndhe faghes mancu sa birgonza de faedhare gai?! ◊ lebit ca mi fait essí in bregúngia! ◊ cussu imbriagoni de maridu miu mi at postu in sa perda de sa bregúngia!
3.
chie ti at a bídere bestidu gai za si ndhe at a fàghere de birgonza!…
Surnames and Proverbs
prb:
mélgius dolu in coru chi no bregúngia in cara
Etymon
itl.
virgogna
Translations
French
honte,
gêne
English
shame,
decency,
shyness
Spanish
vergüenza
Italian
vergógna,
pudóre,
timidézza
German
Scham,
Scheu.
bergungiàe , vrb: birgonzare,
bregugnare,
bregungiai,
bregunzai,
brigonzare,
brigungiai,
ergunzare,
virgonzare Definition
tènnere o sentire bregúngia / malu a bregugnare (nadu de ccn.)= chi no tenit o no sentit bregúngia
Synonyms e antonyms
frigonzare,
imbregungiai,
rigonzare
Sentences
Maria, mancari birgonzandhe, li at istrintu sa manu prus forte, a Portolu ◊ bos ponides a assuconare unu malevadadu… birgonzadebbondhe!◊ mi seu bregunzau de àiri iscritu adiasi!
Etymon
srd.
Translations
French
avoir honte
English
to be ashamed
Spanish
avergonzarse
Italian
avére,
sentire vergógna
German
sich schämen.
deléu , nm Definition
cosa de ndhe dèpere àere bregúngia / fàgheresi deleu = èssiri o essiri in brigúngia, o fintzas brutus
Synonyms e antonyms
abbómbinu,
allera,
arréula,
atrecu,
befa,
bisera,
ciacota,
cionfra,
dellezu,
dríngula,
iscàranu,
iséria,
mofa,
siera
Etymon
srd.
Translations
French
honte
English
shame
Spanish
deshonra,
vergüenza
Italian
vergógna,
ónta
German
Schande.
duténtzia , nf Synonyms e antonyms
duritu,
dutantza
Sentences
bis ca tenit duténtzia, sciadau!
Etymon
itl.
dottanza
Translations
French
timidité,
honte
English
subjection,
shame
Spanish
subjeción,
vergüenza
Italian
soggezióne,
vergógna
German
Scheu,
Schüchternheit.