addojadítu , agt Definition
nau de su cuadhu, chi si assicat po nudha, chi est assicósigu
Synonyms e antonyms
addrojadu,
addrojanu,
apupaditu,
assumbraditu,
assumbrósigu,
aumbraditu,
subidhosu
Sentences
sunt cadhos solàsticos, addojaditos e iscunfiantzosos
Etymon
srd.
Translations
French
ombrageux
English
touchy
Spanish
asustadizo
Italian
ombróso,
fàcile a spaventarsi
German
scheu,
schreckhaft.
bergúgna , nf: bergúngia,
berigúngia,
bilgonza,
birgontza,
birgonza,
birigonza,
bregugna,
bregúngia,
bregunza,
brigòngia,
brigonza,
brigúngia,
brigunza,
frigonza,
irigonza,
vilgonza Definition
genia de sentidu chi si provat mescamente ananti de àtere candho si faet (o si timet de fàere) figura lègia o fintzes solu ca si dhue tenet pagu cunfidàntzia o ca no si tenet atza: est una genia de duritu; css. cosa de ndhe dèpere àere bregúngia; su ndhe pàrrere male de una cosa, de unu fàere, cunsiderau segundhu una cusciéntzia límpia e dilicada; figura lègia chi si faet o chi si faet fàere a un'àteru
Synonyms e antonyms
befa,
belea,
rigonza
/
abbàtida,
abbómbinu
| ctr.
àcia
Idioms
csn:
àere, tènnere, sentire birgonza b., rúere, bènniri in b.; fàgheresi a birgonza = imbrutaisí meda, istrupiaisí; torrai bregúngia a unu = tènnere birgonza de unu; fai bregúngias a unu = fàgherelu a birgonza, fàgherelu essire in birgonza (es. iscandhulizindhe, brighendhe in dainanti de zente e gai); fàgheresi birgonza de ccn. = rieresindhe a birgonza, a befe; pònniri a ccn. in sa perda de sa bregúngia = bogare in birgonza, fàghereli birgonzas
Sentences
si est abberu chi times sa birgonza no essis mancu dae domo tua! (Còntene)◊ cussu no sentit birgonza peruna! ◊ birgonza est distrúere sa bellesa de sa Terra ◊ tènendhe birgonza a nàrrere machines gai! ◊ solu a lu nàrrere, cussu, est bregunza! ◊ sa bregúngia si depet tènnere po cosas male fatas o fatas po su male!
2.
a cussu bogaminci, lah, filla mia, ca ti fatzu bregúngias! ◊ maca, no ti ndhe faghes mancu sa birgonza de faedhare gai?! ◊ lebit ca mi fait essí in bregúngia! ◊ cussu imbriagoni de maridu miu mi at postu in sa perda de sa bregúngia!
3.
chie ti at a bídere bestidu gai za si ndhe at a fàghere de birgonza!…
Surnames and Proverbs
prb:
mélgius dolu in coru chi no bregúngia in cara
Etymon
itl.
virgogna
Translations
French
honte,
gêne
English
shame,
decency,
shyness
Spanish
vergüenza
Italian
vergógna,
pudóre,
timidézza
German
Scham,
Scheu.
bergungiósu , agt: berigungiosu,
bilgonzosu,
birgonzosu,
birgunzosu,
birigonzosu,
bregugnosu,
bregungiosu,
brigonzosu,
brigungiosu,
ergunzosu,
irigonzosu,
rigonzosu,
virgonzosu Definition
chi o chie tenet bregúngia; chi faet o est a bregúngia o de ndhe dèpere àere bregúngia
Synonyms e antonyms
atapaditu,
bregungianti,
chixinedhu,
cocode,
dobbidosu,
frigonzosu,
gosilànimu,
timiditu
/
amagaditu,
cobardu
| ctr.
assudu,
discaradu,
ifaciu
Sentences
birgonzosu, s'istranzu mi at tochedhau sa zanna ◊ est bregungiosu che una pirigúngia ◊ no iscít narri duus fuedhus paris de cantu est brigungiosa! ◊ custu fit unu pitzinnu birigonzosu ma bravu ◊ fut bergungiosa e si faiat orrúbia in faci candu is bagadius dha pompiànt
2.
custa est cosa bilgonzosa
Etymon
itl.
vergognoso
Translations
French
timide
English
shy
Spanish
tímido
Italian
tìmido,
oscèno
German
scheu schamlos,
obszön.
duténtzia , nf Synonyms e antonyms
duritu,
dutantza
Sentences
bis ca tenit duténtzia, sciadau!
Etymon
itl.
dottanza
Translations
French
timidité,
honte
English
subjection,
shame
Spanish
subjeción,
vergüenza
Italian
soggezióne,
vergógna
German
Scheu,
Schüchternheit.
lunàtzu , agt Definition
nau de unu, chi no si ponet in ammostu, chi est unu pagu coment'e bregungiosu
Synonyms e antonyms
duritadu,
duritosu
| ctr.
carietadu,
ibbregungiau
Sentences
iscommitis - narat unu passirillanti - a unu lunatzu fundu de sermentu - chini est prus atentu?
Translations
French
qui se dérobe,
discret,
modeste
English
shy
Spanish
esquivo,
huraño
Italian
schivo
German
spröd,
scheu.