addojadítu , agt Definizione
nau de su cuadhu, chi si assicat po nudha, chi est assicósigu
Sinonimi e contrari
addrojadu,
addrojanu,
apupaditu,
assumbraditu,
assumbrósigu,
aumbraditu,
subidhosu
Frasi
sunt cadhos solàsticos, addojaditos e iscunfiantzosos
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ombrageux
Inglese
touchy
Spagnolo
asustadizo
Italiano
ombróso,
fàcile a spaventarsi
Tedesco
scheu,
schreckhaft.
bergúgna , nf: bergúngia,
berigúngia,
bilgonza,
birgontza,
birgonza,
birigonza,
bregugna,
bregúngia,
bregunza,
brigòngia,
brigonza,
brigúngia,
brigunza,
frigonza,
irigonza,
vilgonza Definizione
genia de sentidu chi si provat mescamente ananti de àtere candho si faet (o si timet de fàere) figura lègia o fintzes solu ca si dhue tenet pagu cunfidàntzia o ca no si tenet atza: est una genia de duritu; css. cosa de ndhe dèpere àere bregúngia; su ndhe pàrrere male de una cosa, de unu fàere, cunsiderau segundhu una cusciéntzia límpia e dilicada; figura lègia chi si faet o chi si faet fàere a un'àteru
Sinonimi e contrari
befa,
belea,
rigonza
/
abbàtida,
abbómbinu
| ctr.
àcia
Modi di dire
csn:
àere, tènnere, sentire birgonza b., rúere, bènniri in b.; fàgheresi a birgonza = imbrutaisí meda, istrupiaisí; torrai bregúngia a unu = tènnere birgonza de unu; fai bregúngias a unu = fàgherelu a birgonza, fàgherelu essire in birgonza (es. iscandhulizindhe, brighendhe in dainanti de zente e gai); fàgheresi birgonza de ccn. = rieresindhe a birgonza, a befe; pònniri a ccn. in sa perda de sa bregúngia = bogare in birgonza, fàghereli birgonzas
Frasi
si est abberu chi times sa birgonza no essis mancu dae domo tua! (Còntene)◊ cussu no sentit birgonza peruna! ◊ birgonza est distrúere sa bellesa de sa Terra ◊ tènendhe birgonza a nàrrere machines gai! ◊ solu a lu nàrrere, cussu, est bregunza! ◊ sa bregúngia si depet tènnere po cosas male fatas o fatas po su male!
2.
a cussu bogaminci, lah, filla mia, ca ti fatzu bregúngias! ◊ maca, no ti ndhe faghes mancu sa birgonza de faedhare gai?! ◊ lebit ca mi fait essí in bregúngia! ◊ cussu imbriagoni de maridu miu mi at postu in sa perda de sa bregúngia!
3.
chie ti at a bídere bestidu gai za si ndhe at a fàghere de birgonza!…
Cognomi e Proverbi
prb:
mélgius dolu in coru chi no bregúngia in cara
Etimo
itl.
virgogna
Traduzioni
Francese
honte,
gêne
Inglese
shame,
decency,
shyness
Spagnolo
vergüenza
Italiano
vergógna,
pudóre,
timidézza
Tedesco
Scham,
Scheu.
bergungiósu , agt: berigungiosu,
bilgonzosu,
birgonzosu,
birgunzosu,
birigonzosu,
bregugnosu,
bregungiosu,
brigonzosu,
brigungiosu,
ergunzosu,
irigonzosu,
rigonzosu,
virgonzosu Definizione
chi o chie tenet bregúngia; chi faet o est a bregúngia o de ndhe dèpere àere bregúngia
Sinonimi e contrari
atapaditu,
bregungianti,
chixinedhu,
cocode,
dobbidosu,
frigonzosu,
gosilànimu,
timiditu
/
amagaditu,
cobardu
| ctr.
assudu,
discaradu,
ifaciu
Frasi
birgonzosu, s'istranzu mi at tochedhau sa zanna ◊ est bregungiosu che una pirigúngia ◊ no iscít narri duus fuedhus paris de cantu est brigungiosa! ◊ custu fit unu pitzinnu birigonzosu ma bravu ◊ fut bergungiosa e si faiat orrúbia in faci candu is bagadius dha pompiànt
2.
custa est cosa bilgonzosa
Etimo
itl.
vergognoso
Traduzioni
Francese
timide
Inglese
shy
Spagnolo
tímido
Italiano
tìmido,
oscèno
Tedesco
scheu schamlos,
obszön.
duténtzia , nf Sinonimi e contrari
duritu,
dutantza
Frasi
bis ca tenit duténtzia, sciadau!
Etimo
itl.
dottanza
Traduzioni
Francese
timidité,
honte
Inglese
subjection,
shame
Spagnolo
subjeción,
vergüenza
Italiano
soggezióne,
vergógna
Tedesco
Scheu,
Schüchternheit.
lunàtzu , agt Definizione
nau de unu, chi no si ponet in ammostu, chi est unu pagu coment'e bregungiosu
Sinonimi e contrari
duritadu,
duritosu
| ctr.
carietadu,
ibbregungiau
Frasi
iscommitis - narat unu passirillanti - a unu lunatzu fundu de sermentu - chini est prus atentu?
Traduzioni
Francese
qui se dérobe,
discret,
modeste
Inglese
shy
Spagnolo
esquivo,
huraño
Italiano
schivo
Tedesco
spröd,
scheu.