abbilgonzàre , vrb: abbirgonzare Definizione
giare una briga a unu faendhodhu a bregúngia, pigare a befa, fàere a bregúngia /(nadu de ómine) abbirgonzare una fémina = ofèndhere in s'onore, aprofitaresindhe
Sinonimi e contrari
abbàtere,
abbatire,
abbefiare,
abbirgonzire,
afachilare,
atzantarare,
ibregungire,
ilvilgonzare,
rividire
Frasi
pro los iscadhare aiat pessatu de los abbirgontzare dainnantis de totucantos ◊ deo so ómine de campagna e sas féminas bidharesas mi che abbirgonzant, ca narant chi mi leant su fiagu de s'areste! (A.Canalis)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
couvrir de honte
Inglese
to shame
Spagnolo
avergonzar,
abochornar
Italiano
svergognare
Tedesco
beschämen.
abbómbinu , nm Sinonimi e contrari
bergugna,
deleu
Frasi
sas cadenas sunt s'abbómbinu de Sardinna e de su Mundhu: andhare no podimus a cara arta!
Traduzioni
Francese
honte
Inglese
shame
Spagnolo
deshonra
Italiano
ónta
Tedesco
Schande.
atzantaràre , vrb: atzarantare Definizione
pigare a tzàntara, a befa, bogare o pònnere in bregúngia
Sinonimi e contrari
abbefare,
abbilgonzare,
ibregungire,
isbirgonzare
Frasi
istaiat atzarantendhe sos àteros e isparghendhe lumenadas malas ◊ ti devo atzantarare in dogni festa si a cantare ti atrivis in logu! (Pirastru)◊ un'úrulu betesit de dolore, atzantaradu bidíndhesi in s'onore
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
couvrir de honte,
se moquer
Inglese
to shame,
to laugh at
Spagnolo
mofarse,
ridiculizar
Italiano
svergognare,
derìdere
Tedesco
beschämen,
auslachen.
bergúgna , nf: bergúngia,
berigúngia,
bilgonza,
birgontza,
birgonza,
birigonza,
bregugna,
bregúngia,
bregunza,
brigòngia,
brigonza,
brigúngia,
brigunza,
frigonza,
irigonza,
vilgonza Definizione
genia de sentidu chi si provat mescamente ananti de àtere candho si faet (o si timet de fàere) figura lègia o fintzes solu ca si dhue tenet pagu cunfidàntzia o ca no si tenet atza: est una genia de duritu; css. cosa de ndhe dèpere àere bregúngia; su ndhe pàrrere male de una cosa, de unu fàere, cunsiderau segundhu una cusciéntzia límpia e dilicada; figura lègia chi si faet o chi si faet fàere a un'àteru
Sinonimi e contrari
befa,
belea,
rigonza
/
abbàtida,
abbómbinu
| ctr.
àcia
Modi di dire
csn:
àere, tènnere, sentire birgonza b., rúere, bènniri in b.; fàgheresi a birgonza = imbrutaisí meda, istrupiaisí; torrai bregúngia a unu = tènnere birgonza de unu; fai bregúngias a unu = fàgherelu a birgonza, fàgherelu essire in birgonza (es. iscandhulizindhe, brighendhe in dainanti de zente e gai); fàgheresi birgonza de ccn. = rieresindhe a birgonza, a befe; pònniri a ccn. in sa perda de sa bregúngia = bogare in birgonza, fàghereli birgonzas
Frasi
si est abberu chi times sa birgonza no essis mancu dae domo tua! (Còntene)◊ cussu no sentit birgonza peruna! ◊ birgonza est distrúere sa bellesa de sa Terra ◊ tènendhe birgonza a nàrrere machines gai! ◊ solu a lu nàrrere, cussu, est bregunza! ◊ sa bregúngia si depet tènnere po cosas male fatas o fatas po su male!
2.
a cussu bogaminci, lah, filla mia, ca ti fatzu bregúngias! ◊ maca, no ti ndhe faghes mancu sa birgonza de faedhare gai?! ◊ lebit ca mi fait essí in bregúngia! ◊ cussu imbriagoni de maridu miu mi at postu in sa perda de sa bregúngia!
3.
chie ti at a bídere bestidu gai za si ndhe at a fàghere de birgonza!…
Cognomi e Proverbi
prb:
mélgius dolu in coru chi no bregúngia in cara
Etimo
itl.
virgogna
Traduzioni
Francese
honte,
gêne
Inglese
shame,
decency,
shyness
Spagnolo
vergüenza
Italiano
vergógna,
pudóre,
timidézza
Tedesco
Scham,
Scheu.
deléu , nm Definizione
cosa de ndhe dèpere àere bregúngia / fàgheresi deleu = èssiri o essiri in brigúngia, o fintzas brutus
Sinonimi e contrari
abbómbinu,
allera,
arréula,
atrecu,
befa,
bisera,
ciacota,
cionfra,
dellezu,
dríngula,
iscàranu,
iséria,
mofa,
siera
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
honte
Inglese
shame
Spagnolo
deshonra,
vergüenza
Italiano
vergógna,
ónta
Tedesco
Schande.
duténtzia , nf Sinonimi e contrari
duritu,
dutantza
Frasi
bis ca tenit duténtzia, sciadau!
Etimo
itl.
dottanza
Traduzioni
Francese
timidité,
honte
Inglese
subjection,
shame
Spagnolo
subjeción,
vergüenza
Italiano
soggezióne,
vergógna
Tedesco
Scheu,
Schüchternheit.
ibregungíre , vrb: ibrigonzire,
ibrigungiri,
irbirgonzire,
irbregungiri,
irbregunzire,
irbrigonzire,
sbregungiri Definizione
bogare in bregúngia, brigare a unu faendhodhu a bregúngia, de ndhe tènnere bregúngia
Sinonimi e contrari
abbilgonzare,
abbirgonzire,
afachilare,
atzantarare,
ilvilgonzare,
rividire
Frasi
ses andhau a irbregunzire sa bidha!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
couvrir de honte
Inglese
to shame
Spagnolo
avergonzar,
abochornar
Italiano
svergognare
Tedesco
beschämen.
ilvilgonzàre , vrb: irbirgonzare,
irvirgonzare,
isbirgonzare,
isvirgonzare Definizione
bogare in bregúngia, brigare, fàere una bregúngia a unu
Sinonimi e contrari
abbefiare,
abbilgonzare,
abbirgonzire,
afachilare,
ibregungire
2.
pischi mi ponza in vestaglina de terità e fatendhe a bídere bratzos e ancas, ilvilgonzadas?!
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
couvrir de honte
Inglese
to shame
Spagnolo
avergonzar
Italiano
svergognare
Tedesco
beschämen.
napíle , nm Definizione
pígiu de napa, ma nau pruschetotu in cobertantza po bregúngia manna, iscàranu, cosa chi annapat s'onore de unu
Sinonimi e contrari
aggràviu,
bergugna,
cavanile,
desdoru,
gutipéria,
navra
/
cdh. napili
| ctr.
bàntidu,
unore
Frasi
su mastru de ferru in mesu de ischintzidhas e napile colat sa bida ammasedandhe ferru ◊ bellu napile pítzigas a nois si pro sorte cun frútures anzenas ti che truvant in àbbidu a presone! (G.Raga)
2.
est istadu unu napile mannu a ti agatare in cussas cundisciones!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
horreur,
honte
Inglese
shame
Spagnolo
vergüenza,
oprobio
Italiano
obbròbrio,
scòrno
Tedesco
Scham,
Schande,
Schmach.