addojadítu , agt Definitzione
nau de su cuadhu, chi si assicat po nudha, chi est assicósigu
Sinònimos e contràrios
addrojadu,
addrojanu,
apupaditu,
assumbraditu,
assumbrósigu,
aumbraditu,
subidhosu
Frases
sunt cadhos solàsticos, addojaditos e iscunfiantzosos
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
ombrageux
Ingresu
touchy
Ispagnolu
asustadizo
Italianu
ombróso,
fàcile a spaventarsi
Tedescu
scheu,
schreckhaft.
bergúgna , nf: bergúngia,
berigúngia,
bilgonza,
birgontza,
birgonza,
birigonza,
bregugna,
bregúngia,
bregunza,
brigòngia,
brigonza,
brigúngia,
brigunza,
frigonza,
irigonza,
vilgonza Definitzione
genia de sentidu chi si provat mescamente ananti de àtere candho si faet (o si timet de fàere) figura lègia o fintzes solu ca si dhue tenet pagu cunfidàntzia o ca no si tenet atza: est una genia de duritu; css. cosa de ndhe dèpere àere bregúngia; su ndhe pàrrere male de una cosa, de unu fàere, cunsiderau segundhu una cusciéntzia límpia e dilicada; figura lègia chi si faet o chi si faet fàere a un'àteru
Sinònimos e contràrios
befa,
belea,
rigonza
/
abbàtida,
abbómbinu
| ctr.
àcia
Maneras de nàrrere
csn:
àere, tènnere, sentire birgonza b., rúere, bènniri in b.; fàgheresi a birgonza = imbrutaisí meda, istrupiaisí; torrai bregúngia a unu = tènnere birgonza de unu; fai bregúngias a unu = fàgherelu a birgonza, fàgherelu essire in birgonza (es. iscandhulizindhe, brighendhe in dainanti de zente e gai); fàgheresi birgonza de ccn. = rieresindhe a birgonza, a befe; pònniri a ccn. in sa perda de sa bregúngia = bogare in birgonza, fàghereli birgonzas
Frases
si est abberu chi times sa birgonza no essis mancu dae domo tua! (Còntene)◊ cussu no sentit birgonza peruna! ◊ birgonza est distrúere sa bellesa de sa Terra ◊ tènendhe birgonza a nàrrere machines gai! ◊ solu a lu nàrrere, cussu, est bregunza! ◊ sa bregúngia si depet tènnere po cosas male fatas o fatas po su male!
2.
a cussu bogaminci, lah, filla mia, ca ti fatzu bregúngias! ◊ maca, no ti ndhe faghes mancu sa birgonza de faedhare gai?! ◊ lebit ca mi fait essí in bregúngia! ◊ cussu imbriagoni de maridu miu mi at postu in sa perda de sa bregúngia!
3.
chie ti at a bídere bestidu gai za si ndhe at a fàghere de birgonza!…
Sambenados e Provèrbios
prb:
mélgius dolu in coru chi no bregúngia in cara
Ètimu
itl.
virgogna
Tradutziones
Frantzesu
honte,
gêne
Ingresu
shame,
decency,
shyness
Ispagnolu
vergüenza
Italianu
vergógna,
pudóre,
timidézza
Tedescu
Scham,
Scheu.
bergungiósu , agt: berigungiosu,
bilgonzosu,
birgonzosu,
birgunzosu,
birigonzosu,
bregugnosu,
bregungiosu,
brigonzosu,
brigungiosu,
ergunzosu,
irigonzosu,
rigonzosu,
virgonzosu Definitzione
chi o chie tenet bregúngia; chi faet o est a bregúngia o de ndhe dèpere àere bregúngia
Sinònimos e contràrios
atapaditu,
bregungianti,
chixinedhu,
cocode,
dobbidosu,
frigonzosu,
gosilànimu,
timiditu
/
amagaditu,
cobardu
| ctr.
assudu,
discaradu,
ifaciu
Frases
birgonzosu, s'istranzu mi at tochedhau sa zanna ◊ est bregungiosu che una pirigúngia ◊ no iscít narri duus fuedhus paris de cantu est brigungiosa! ◊ custu fit unu pitzinnu birigonzosu ma bravu ◊ fut bergungiosa e si faiat orrúbia in faci candu is bagadius dha pompiànt
2.
custa est cosa bilgonzosa
Ètimu
itl.
vergognoso
Tradutziones
Frantzesu
timide
Ingresu
shy
Ispagnolu
tímido
Italianu
tìmido,
oscèno
Tedescu
scheu schamlos,
obszön.
duténtzia , nf Sinònimos e contràrios
duritu,
dutantza
Frases
bis ca tenit duténtzia, sciadau!
Ètimu
itl.
dottanza
Tradutziones
Frantzesu
timidité,
honte
Ingresu
subjection,
shame
Ispagnolu
subjeción,
vergüenza
Italianu
soggezióne,
vergógna
Tedescu
Scheu,
Schüchternheit.
lunàtzu , agt Definitzione
nau de unu, chi no si ponet in ammostu, chi est unu pagu coment'e bregungiosu
Sinònimos e contràrios
duritadu,
duritosu
| ctr.
carietadu,
ibbregungiau
Frases
iscommitis - narat unu passirillanti - a unu lunatzu fundu de sermentu - chini est prus atentu?
Tradutziones
Frantzesu
qui se dérobe,
discret,
modeste
Ingresu
shy
Ispagnolu
esquivo,
huraño
Italianu
schivo
Tedescu
spröd,
scheu.