agrestàre , vrb: arestai, arestare Definitzione essire areste, si narat de animales e de erbas chi, unu tempus contivigiaos cun su trebballu, dhos ant lassaos a sirba issoro, abbandhonaos, e ant pérdiu in calidade; si narat fintzes de is terrenos lassaos chentza trebballaos chi si prennent de totu su chi dhue naschit; nau de gente, istare aillargu de is àteros agiummai coment'e tenendho bregúngia o ifadu de sa cumpangia, fàere che a s'animale areste chi no si lassat tocare nudha nudha Sinònimos e contràrios abriare, aferare, arestire, arruarzare, eremire, imbragadinai, imburdiri, irratzare / ammugronare, assirbonae, azanare | ctr. ammasedare Frases custu frenugu si ch'est arestadu ◊ nos fit mancadu su batu: apustis de meda za l'amus àpidu ma si che fit arestadu e a lu cramare no beniat prus Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu rendre sauvage Ingresu to make wild Ispagnolu volver silvestre (plantas), salvaje (animales), huraño (personas) Italianu inselvatichire Tedescu verwildern.

agrèste , agt: areste 1, aresti, arestu Definitzione nau de erbas o de matas (e fintzes de terras), chi faent a solas, chentza contivígiu de sa gente, chentza chi nemos ndhe prantet; nau de animales, chi no funt pesaos apostadamente, ne domaos o abbituaos a sa manu de sa gente, chi no si lassant acostire o tocare, pagu o nudha abbituaos a bíere gente; nau de ccn., chi est iscontriosu, chi no bolet istare cun àtere, pagu amedhosu / lassai su masedu po s'aresti = lassare su bonu pro su malu, su menzus pro su peus Sinònimos e contràrios arrui 2, buldu, faràstigu / agrestosu, aréstigu | ctr. coltivau / domadu, masedu / ammedhósicu Frases fustinaga, frúture areste ◊ bi at erbas arestes bonas a manigare ◊ est una terra agreste chi in beranu si cucutzat de ervas e fiores ◊ sas erbas fuint tropu cracas: si bidiat ca fuit logu areste, terra chena triballiare ◊ su pisellu de àinos nostru est areste ◊ Bustianu fit perricau imbucandhe in su gúturu agreste a s'intrada de sa bidha 2. apo chircatu de tènnere sa gatu pro la curare, ma si est fughita che gatu agreste ◊ as a curri de crabetura in crabetura coment'e unu gatu aresti ◊ immoi dhas podiat sètzi comenti bolliat issu is tres purdedhas arestis ◊ Giuanni papàt pibitziris e meli aresti 3. cussu est areste che fera ◊ si podet nàrrere chi dogni bidha at àpidu sos bandhidos suos, bonos e malos, masedos o arestes, umanos o sambeneris Sambenados e Provèrbios smb: Areste, Aresti Ètimu ltn. agrestis Tradutziones Frantzesu sauvage Ingresu wild Ispagnolu silvestre (plantas), montés (animales), bravo, huraño (pers.) Italianu selvàtico, insociévole Tedescu wild, ungesellig.

agrestósu , agt: arestosu Definitzione chi est unu pagu areste, chi no si agatat tanti bene in cumpangia, nau de gente Sinònimos e contràrios agreste, aréstigu, arestolu, assirbonau, cravosu, murvonassu, spiolu | ctr. ammedhósicu Terminologia iscientìfica ntl Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu scorbutique Ingresu cantankerous Ispagnolu hosco, huraño Italianu scorbùtico Tedescu mürrisch.

ammusciagiólu , agt Definitzione chi costumat a si ammutriai, a fàere murros grussos, chi si ofendhet po dónnia cosa Sinònimos e contràrios assumbrosu, aumbraditu, maleteri, primmagiolu, primmósigu, primóstigu, strugnu Terminologia iscientìfica ntl Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu grognon Ingresu misery?? (o sulker?) Ispagnolu huraño Italianu musóne Tedescu Sauertopf.

arritzonídu , pps, agt Definitzione de arritzonire; nau de cosa, chi a dha tocare est arrasposa; nau de unu, chi est crispudu, arrennegosu in sa manera de fàere 2. su padronu, arritzonidu, peseit sa boghe: - O catzadores, benide, in sa cussorza apo bidu porcrabos! Tradutziones Frantzesu bourru Ingresu grumpy Ispagnolu áspero, huraño Italianu increspato, bùrbero Tedescu gekräuselt, mürrisch.

crispúdu , agt Definitzione nau de orrobba, de pedhe, chi est a tzirbisas, a pinnigas; nau de unu, chi est arrennegau, arrennegosu, físchidu Sinònimos e contràrios arritzonidu, grisposu, ingruciupidu, strugnu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ridé, bourru Ingresu grumpy, wrinkled Ispagnolu arrugado, rugoso, huraño Italianu grinzóso, bùrbero Tedescu runzelig, mürrisch.

iscontriósu , agt Definitzione chi est de naturale malu, chi si dha pigat deretu, chi si ofendhet po nudha Sinònimos e contràrios assumbrosu, aumbraditu, ingorrosu, maleteri, primmósigu, strugnu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu revêche Ingresu surly Ispagnolu adusto, huraño Italianu scontróso Tedescu störrisch.

istrúgnu , nm, agt: istrúngiu, strugnu Definitzione su istare primmaos po calecuna cosa chi no est pràchia; nau de unu po sa manera de fàere, chi est iscontriosu, chi si dha pigat luego, chi si che artzat Sinònimos e contràrios abbródhiu, annógiu, atrafudhu, bischiza, bústica, labbrione, pussàgiu / arritzonidu, crispudu Tradutziones Frantzesu bouderie, bourru Ingresu pout, rough Ispagnolu morro, arisco, huraño Italianu bróncio, bùrbero Tedescu finsteres Gesicht, mürrisch.

lunàtzu , agt Definitzione nau de unu, chi no si ponet in ammostu, chi est unu pagu coment'e bregungiosu Sinònimos e contràrios duritadu, duritosu | ctr. carietadu, ibbregungiau Frases iscommitis - narat unu passirillanti - a unu lunatzu fundu de sermentu - chini est prus atentu? Tradutziones Frantzesu qui se dérobe, discret, modeste Ingresu shy Ispagnolu esquivo, huraño Italianu schivo Tedescu spröd, scheu.

scanceriósu , agt: iscanceriosu, schenceriosu, schinceriosu Sinònimos e contràrios dengheri, dengosu, melindrosu, minghenghi, mirringhengu, scanceriau, schincedhosu / mendhecosu Frases si ndi benit a domu a iscrucullai, si acostat schenceriosa a s'acajolu e bufat a intullu ◊ a nàrriri diddinu est prus scanceriosu de nàrriri nonnu 2. mairu miu est scanceriosu: pani matzosu no ndi papat! ◊ sa pipia dh'intendu scanceriosa, no est prangendi ma si chèsciat: si depit intendi mali Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu minaudier, timide Ingresu mawkish, reluctant Ispagnolu dengoso, melindroso, huraño Italianu smanceróso, smorfióso, ritróso Tedescu geziert, zimperlich, spröde.

strúgnu , agt: istrugnu*, strúnniu Definitzione nau de unu po sa manera de fàere, chi est iscontriosu, chi si dha pigat luego, si ofendhet, no est modhedhu in su fàere Sinònimos e contràrios asciosu, assumbrosu, aumbraditu, maleteri, primmósigu, primóstigu Tradutziones Frantzesu bourru, ombrageux Ingresu irritable Ispagnolu arisco, huraño Italianu bùrbero, permalóso Tedescu mürrisch, übelnehmerisch.

tzirriósu , agt Definitzione chi faet tzinchírriu, coment'e de cosa chi girat arrasigandho, sidhia, chentza unta; nau de unu, chi no est modhe in su arrespòndhere e in su fàere, chi est porosu, severu Sinònimos e contràrios tzichirriagiolu, tzichirriosu / arritzonidu, crispudu, strugnu Frases cancellus arruinaus e tzirriosus si ant a obèrriri 2. ómine tzirriosu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu grinçant, bourru Ingresu squeaking, grumpy Ispagnolu chirriante, arisco, huraño Italianu cigolante, bùrbero Tedescu knirschend, mürrisch.

«« Torra a chircare