Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

abbilgonzàre , vrb: abbirgonzare Definitzione giare una briga a unu faendhodhu a bregúngia, pigare a befa, fàere a bregúngia /(nadu de ómine) abbirgonzare una fémina = ofèndhere in s'onore, aprofitaresindhe Sinònimos e contràrios abbàtere, abbatire, abbefiare, abbirgonzire, afachilare, atzantarare, ibregungire, ilvilgonzare, rividire Frases pro los iscadhare aiat pessatu de los abbirgontzare dainnantis de totucantos ◊ deo so ómine de campagna e sas féminas bidharesas mi che abbirgonzant, ca narant chi mi leant su fiagu de s'areste! (A.Canalis) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu couvrir de honte Ingresu to shame Ispagnolu avergonzar, abochornar Italianu svergognare Tedescu beschämen.

abbómbinu , nm Sinònimos e contràrios bergugna, deleu Frases sas cadenas sunt s'abbómbinu de Sardinna e de su Mundhu: andhare no podimus a cara arta! Tradutziones Frantzesu honte Ingresu shame Ispagnolu deshonra Italianu ónta Tedescu Schande.

atzantaràre , vrb: atzarantare Definitzione pigare a tzàntara, a befa, bogare o pònnere in bregúngia Sinònimos e contràrios abbefare, abbilgonzare, ibregungire, isbirgonzare Frases istaiat atzarantendhe sos àteros e isparghendhe lumenadas malas ◊ ti devo atzantarare in dogni festa si a cantare ti atrivis in logu! (Pirastru)◊ un'úrulu betesit de dolore, atzantaradu bidíndhesi in s'onore Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu couvrir de honte, se moquer Ingresu to shame, to laugh at Ispagnolu mofarse, ridiculizar Italianu svergognare, derìdere Tedescu beschämen, auslachen.

bergúgna , nf: bergúngia, berigúngia, bilgonza, birgontza, birgonza, birigonza, bregugna, bregúngia, bregunza, brigòngia, brigonza, brigúngia, brigunza, frigonza, irigonza, vilgonza Definitzione genia de sentidu chi si provat mescamente ananti de àtere candho si faet (o si timet de fàere) figura lègia o fintzes solu ca si dhue tenet pagu cunfidàntzia o ca no si tenet atza: est una genia de duritu; css. cosa de ndhe dèpere àere bregúngia; su ndhe pàrrere male de una cosa, de unu fàere, cunsiderau segundhu una cusciéntzia límpia e dilicada; figura lègia chi si faet o chi si faet fàere a un'àteru Sinònimos e contràrios befa, belea, rigonza / abbàtida, abbómbinu | ctr. àcia Maneras de nàrrere csn: àere, tènnere, sentire birgonza b., rúere, bènniri in b.; fàgheresi a birgonza = imbrutaisí meda, istrupiaisí; torrai bregúngia a unu = tènnere birgonza de unu; fai bregúngias a unu = fàgherelu a birgonza, fàgherelu essire in birgonza (es. iscandhulizindhe, brighendhe in dainanti de zente e gai); fàgheresi birgonza de ccn. = rieresindhe a birgonza, a befe; pònniri a ccn. in sa perda de sa bregúngia = bogare in birgonza, fàghereli birgonzas Frases si est abberu chi times sa birgonza no essis mancu dae domo tua! (Còntene)◊ cussu no sentit birgonza peruna! ◊ birgonza est distrúere sa bellesa de sa Terra ◊ tènendhe birgonza a nàrrere machines gai! ◊ solu a lu nàrrere, cussu, est bregunza! ◊ sa bregúngia si depet tènnere po cosas male fatas o fatas po su male! 2. a cussu bogaminci, lah, filla mia, ca ti fatzu bregúngias! ◊ maca, no ti ndhe faghes mancu sa birgonza de faedhare gai?! ◊ lebit ca mi fait essí in bregúngia! ◊ cussu imbriagoni de maridu miu mi at postu in sa perda de sa bregúngia! 3. chie ti at a bídere bestidu gai za si ndhe at a fàghere de birgonza!… Sambenados e Provèrbios prb: mélgius dolu in coru chi no bregúngia in cara Ètimu itl. virgogna Tradutziones Frantzesu honte, gêne Ingresu shame, decency, shyness Ispagnolu vergüenza Italianu vergógna, pudóre, timidézza Tedescu Scham, Scheu.

bergungiàe , vrb: birgonzare, bregugnare, bregungiai, bregunzai, brigonzare, brigungiai, ergunzare, virgonzare Definitzione tènnere o sentire bregúngia / malu a bregugnare (nadu de ccn.)= chi no tenit o no sentit bregúngia Sinònimos e contràrios frigonzare, imbregungiai, rigonzare Frases Maria, mancari birgonzandhe, li at istrintu sa manu prus forte, a Portolu ◊ bos ponides a assuconare unu malevadadu… birgonzadebbondhe!◊ mi seu bregunzau de àiri iscritu adiasi! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu avoir honte Ingresu to be ashamed Ispagnolu avergonzarse Italianu avére, sentire vergógna Tedescu sich schämen.

deléu , nm Definitzione cosa de ndhe dèpere àere bregúngia / fàgheresi deleu = èssiri o essiri in brigúngia, o fintzas brutus Sinònimos e contràrios abbómbinu, allera, arréula, atrecu, befa, bisera, ciacota, cionfra, dellezu, dríngula, iscàranu, iséria, mofa, siera Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu honte Ingresu shame Ispagnolu deshonra, vergüenza Italianu vergógna, ónta Tedescu Schande.

duténtzia , nf Sinònimos e contràrios duritu, dutantza Frases bis ca tenit duténtzia, sciadau! Ètimu itl. dottanza Tradutziones Frantzesu timidité, honte Ingresu subjection, shame Ispagnolu subjeción, vergüenza Italianu soggezióne, vergógna Tedescu Scheu, Schüchternheit.

ibregungíre , vrb: ibrigonzire, ibrigungiri, irbirgonzire, irbregungiri, irbregunzire, irbrigonzire, sbregungiri Definitzione bogare in bregúngia, brigare a unu faendhodhu a bregúngia, de ndhe tènnere bregúngia Sinònimos e contràrios abbilgonzare, abbirgonzire, afachilare, atzantarare, ilvilgonzare, rividire Frases ses andhau a irbregunzire sa bidha! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu couvrir de honte Ingresu to shame Ispagnolu avergonzar, abochornar Italianu svergognare Tedescu beschämen.

ilvilgonzàre , vrb: irbirgonzare, irvirgonzare, isbirgonzare, isvirgonzare Definitzione bogare in bregúngia, brigare, fàere una bregúngia a unu Sinònimos e contràrios abbefiare, abbilgonzare, abbirgonzire, afachilare, ibregungire 2. pischi mi ponza in vestaglina de terità e fatendhe a bídere bratzos e ancas, ilvilgonzadas?! Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu couvrir de honte Ingresu to shame Ispagnolu avergonzar Italianu svergognare Tedescu beschämen.

irbregungidúra , nf Definitzione su chi si narat e su nàrrere cosa a unu a briga bogandhodhu in bregúngia Sinònimos e contràrios ifachilliadura, ifachílliu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu honte Ingresu shaming Ispagnolu avergonzamiento Italianu svergognaménto Tedescu Beschämung.

iscàranu , nm: iscàrenu, scarnu Definitzione una bregúngia, una befa manna Sinònimos e contràrios allera, arréula, befa, ciacota, cionfra, deleu, dellezu, gutipéria, iséria, mofa, napile, siera Frases cussu bestire est un'iscàranu Ètimu ctl. escarn Tradutziones Frantzesu honte, affront, injure Ingresu humiliation, insult Ispagnolu vergüenza, afrenta Italianu scòrno, vitupèrio Tedescu Schimpf, Beschimpfung.

iscónniu , nm: iscrónniu, iscronnu Definitzione genia de bregúngia manna, de befa chi si faet o chi unu faet a s'àteru; fintzes dannu, istrúpiu, iscónciu, difetu Sinònimos e contràrios bergugna, cavanile, discoronu, innóriu, iscàranu / dannu, iscónciu, peca 1 Frases su vetzu non la tzelaiat de contare a totus su disàbiu meu a iscrónniu ◊ nche l'ant catzatu dae créjia pro ovitare un’iscrónniu ◊ si fint atzufatos, abbranchiatos, mossicratos e fatos a un’iscrónniu ◊ cussa sí chi est birgonza e mannu iscónniu! 2. canno s'iscussertat su rellotzu l'iscropecat pro vídere comente est fatu s'iscónniu ◊ cust'anzone est bonu, chene iscrónniu perunu Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu honte Ingresu ignominy Ispagnolu vergüenza Italianu scòrno Tedescu Schimpf.

napíle , nm Definitzione pígiu de napa, ma nau pruschetotu in cobertantza po bregúngia manna, iscàranu, cosa chi annapat s'onore de unu Sinònimos e contràrios aggràviu, bergugna, cavanile, desdoru, gutipéria, navra / cdh. napili | ctr. bàntidu, unore Frases su mastru de ferru in mesu de ischintzidhas e napile colat sa bida ammasedandhe ferru ◊ bellu napile pítzigas a nois si pro sorte cun frútures anzenas ti che truvant in àbbidu a presone! (G.Raga) 2. est istadu unu napile mannu a ti agatare in cussas cundisciones! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu horreur, honte Ingresu shame Ispagnolu vergüenza, oprobio Italianu obbròbrio, scòrno Tedescu Scham, Schande, Schmach.

«« Torra a chircare