Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

aciociài , vrb Definitzione atripare, pigare a cropos, ma mescamente fàere a bregúngia, pigare a ccn. a briga cun malos foedhos Sinònimos e contràrios abbanzare, addobbai, arropai, assurrare, atripai, carrubbare, briare, isciúdere, magiare, sussare / afrentai, aggraviai, ilzenzare, innorare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu insulter, outrager Ingresu to insult Ispagnolu insultar, maltratar Italianu svillaneggiare Tedescu anpöbeln.

afróntu , nm Definitzione cosa chi si narat o chi si faet a disprétziu, a bregúngia de s'àteru, ofendhendho, ofesa manna fata a s'àteru ananti de gente; fintzes solu su parare coràgiu po fàere cosa difícile Sinònimos e contràrios afeu, afrenta, aggràbiu, aggrau, innóriu, inzenza Frases si mi traighet muzere mia non poto cuss'afrontu subbacare! (B.Longu) 2. cumportadi de ómine educau, poite si faes su male trassau ti fatzo afrontu mancari sia piciochedha! Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu affront Ingresu insult Ispagnolu afrenta Italianu affrónto Tedescu Schimpf.

aggràu , nm Definitzione genia de ofesa manna Sinònimos e contràrios afrenta, afrontu, aggràbiu, innóriu, inzenza Tradutziones Frantzesu tort, injure Ingresu wrong, insult Ispagnolu agravio Italianu tòrto, ingiùria Tedescu Unrecht, Beleidigung.

aggraviài, aggraviàre , vrb Definitzione nàrrere o fàere prus de su chi si depet, cosas chi no funt, acusandho, ofendhendho, po ofèndhere / aggraviare in sas possessiones = fàghere dannu a unu possessu Sinònimos e contràrios abbituperare, aciociai, afrentai, arrochizare, desdorai, disprejare, ilzenzare, ingraviare, innorare, ispresciare, ofèndhere, taschilare Frases est a Bosu chi apu aggraviau cun is pecaus mius! ◊ si acasu in su cantare apo faltadu no si tenzat nisciunu aggraviadu (F.A.Mannu)◊ si no poto cojuvare cun tegus no mi ndhe impudo: tue l'as fatu pro mi aggraviare, ma a mene mi est serviu de favore ◊ tue pentzas chi mi as aggraviau, ma mi est serviu de cumbeniéntzia! ◊ suta de sa rughe tantas vias est rutu aggraviadu de su male anzenu Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu outrager, injurier Ingresu to insult, to outrage Ispagnolu agraviar Italianu oltraggiare, ingiuriare Tedescu beleidigen.

arrochizàre , vrb Definitzione impeltinare, giare infestu, ifadu, nàrrere cosa de fàere arrennegare, ofèndhere Sinònimos e contràrios abbituperare, aciociai, afrentai, aggravae, desdorai, disprejare, ilzenzare, innorare, ispresciare, ofèndhere Frases làssala in pasu: proite l'arrochizas?! Tradutziones Frantzesu insulter Ingresu to insult Ispagnolu insultar, escarnecer Italianu insultare Tedescu beleidigen.

disaèra, disaéru , nf Definitzione dannu mannu, male, bregúngia Sinònimos e contràrios desàire, digràtzia Frases siscuru, si li lompet a bentre li faghet disaera! ◊ solu duos si ndhe at sarbau dae cussu disaeru 2. ti at fatu su giardinu a disaera Tradutziones Frantzesu malheur, affront Ingresu disfavour, insult Ispagnolu desaire Italianu disgràzia, affrónto Tedescu Schicksalsschlag, Schimpf.

gutipéria, gutipériu, gutipéru , nf, nm Definitzione cosa chi si narat o chi si faet po fàere a bregúngia a unu, ofendhendhodhu, foedhandhodhu male: nf. fintzes frastimu malu contr'a Deus o a santos / ghetare gutiperu a unu = intzurtaidhu, fuedhai mali, faidhu a bregúngia Sinònimos e contràrios cavanile, innóriu, iscàranu / frastima Frases badhu candho, poeta chi cantas sos dolores de cust'abrada terra in gutiperu, as a poder rimare innos de libbertade! (G.Piga)◊ no so fizu de sorte ma de una mama in gutiperu ◊ sos ricos ant mantesu in gutiperu sos pastoredhos pòveros ◊ maridu e muzere si fint ghetandhe àteros gutipérios Tradutziones Frantzesu injure Ingresu insult Ispagnolu vituperio Italianu vitupèrio Tedescu Schmähung.

impropériu , nm Definitzione cosa chi si narat a s'àteru po dh'ofèndhere Sinònimos e contràrios afrenta, afrontu, aggràbiu, aggrau, innóriu, inzenza Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu injure Ingresu insult Ispagnolu injuria Italianu ingiùria, impropèrio Tedescu Schimpfwort.

ingiugliàre , vrb: ingiuliare, ingiurzare, ingiurxai, intzugliare, intzuliare, inzulzare, inzurjare, inzurzare Definitzione nàrrere cosa coment'e giaendho una briga; fintzes pigare a befa, nàrrere cosas chi ofendhent, chi faent crepu, fele, tzacu; pònnere o nàrrere s'ingiúliu a unu coment'e númene a befa (o po àteru) Sinònimos e contràrios argumentare / abbenzare, aciociai, ignuliare, ilzenzare, indulzare, intzurtai, isvenzare / allomingiai, aparalumenare, aproegliare, imparanigiai Frases a Cristos li ant porriu sa cannita ingiugliàndheli "Ecce Homo"◊ m'ingiurgiavat chi avio dolu de su mortore de frade meu ◊ si est arrabbiatu contr'a su babbu intzugliànneli chi no fit gai vetzu e chi potiat travagliare ◊ Mialinu a sos políticos sardos lis intzugliaiat de àere trascuratu sa campagna ◊ mi aiat intzugliatu chi Zacu istaiat chin mecus ca li fachia sos cómpitos 2. sos pitzinnedhos l'inzurjaiant ridendhe e li dispiachiat meta ◊ bi ndh'at chi a sa sotzietate nostra l'inzurzat ◊ totus m'inzulzant sa povertade ◊ mi ant intzugliatu chi so burdu ◊ cussas contularzas sunt intzulienne a totus nenne fàulas! 3. si funt ingiuliaos de pare a pare Tradutziones Frantzesu reprocher, injurier, insulter Ingresu to upbraid, to insult Ispagnolu reprender, insultar Italianu rimproverare, ingiuriare, insultare Tedescu vorwerfen, beschimpfen.

intzurtài , vrb Definitzione nàrrere a unu cosa chi faet pigare tzacu, a crepu, chi no est abberu, chi dispraxet meda, ofendhet Sinònimos e contràrios ingiugliare / intzidiare, suberiare Frases no dh'intzurtis, sa pipia, ca si ponit a prangi Tradutziones Frantzesu insulter Ingresu to insult Ispagnolu insultar Italianu insultare Tedescu beleidigen.

inzènza , nf, nm: inzunza, inzunzu Definitzione cosa chi si narat a disprétziu, ofendhendho o menguandho su valore de s'àteru; fintzes númene chi si ponet a ingiúliu Sinònimos e contràrios afrenta, afrontu, aggràbiu, aggrau, innóriu / agghégiu, incídiu, inzerru, tzítziu / annomíngiu 2. connoschiat sos truvadores a númene, a bortas a inzunzu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu injurie, raillerie, injurieux Ingresu insult, abusive, banter Ispagnolu injuria, broma injuriosa Italianu ingiùria, mottéggio ingiurióso Tedescu Schimpfwort.

iscàranu , nm: iscàrenu, scarnu Definitzione una bregúngia, una befa manna Sinònimos e contràrios allera, arréula, befa, ciacota, cionfra, deleu, dellezu, gutipéria, iséria, mofa, napile, siera Frases cussu bestire est un'iscàranu Ètimu ctl. escarn Tradutziones Frantzesu honte, affront, injure Ingresu humiliation, insult Ispagnolu vergüenza, afrenta Italianu scòrno, vitupèrio Tedescu Schimpf, Beschimpfung.