Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

abbucaciài , vrb: abbucagiare Definitzione nàrrere cosa a unu coment'e a briga, faendhodhi iscàndhalu ananti de gente, fàere callare o istare mudu, citiu Sinònimos e contràrios abbucai, abbufiare, certai, irmurrare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu reprocher Ingresu to reprove, to rebuke Ispagnolu reprender, regañar Italianu rimproverare Tedescu vorwerfen.

abburruntàre , vrb Definitzione nàrrere cosa a unu coment'e brigandhodhu Sinònimos e contràrios abbucaciai, afachilare, afrontai, agiostrare, atzuridare, cadojare, iscamurriare, rumbicare Tradutziones Frantzesu reprocher Ingresu to upbraid Ispagnolu reprochar Italianu rimproverare Tedescu vorwerfen.

agiostràre , vrb: azostrare Definitzione giare ifadu, matana, múngia; nàrrere cosa coment'e a briga Sinònimos e contràrios abburruntare, afrontai, atzuridare, cadojare, iscamurriare, rumbicare Frases solu as a èssere finas chi durat su sonnu e si azostrat sa vida ◊ mi at azostradu donzi bolu, betendhemiche amargadu in bratzu a donzi turmentu Ètimu itl. aggiostrare Tradutziones Frantzesu agacer, énerver, tourmenter, reprocher Ingresu to torment, to fling in s. o.'s face to annoy Ispagnolu molestar Italianu infastidire, tormentare Tedescu belästigen.

atzuridàre , vrb Definitzione pigare a atzúrridos Sinònimos e contràrios afrontai, agiostrare, atzurrire, cadojare, iscamurriare, rumbicare, sfacidhiri Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu reprocher Ingresu to grudge Ispagnolu regañar Italianu rimproverare, rinfacciare Tedescu vorwerfen, tadeln.

ifachilàre , vrb: ifachilliare Definitzione betare in cara, nàrrere in cara a unu su male chi at fatu coment’e brigandhodhu e faendhodhu a bregúngia, lígere sa vida, bogare in bregúngia a ccn. Sinònimos e contràrios abbirgonzire, afachilare, refaciai Frases su maridu a boches artas candho ghirabat l'ifachilliabat totu su chi fachiat, ca nanchi fit male fatu ◊ criticabant e ifachilliabant sa miséria a chie la zuchiat pitzicada a costas Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu reprocher, jeter à la figure Ingresu to fling in s.o's face (stg) Ispagnolu reprochar Italianu rinfacciare Tedescu vorhalten.

impoberàre 1 , vrb: improverare Definitzione brigare, nàrrere cosa a unu brigandhodhu, betandhosidhu coment'e male fatu, a curpa, betare in fatze Sinònimos e contràrios atzuridare, ingiugliare, trilliare / refaciai Frases no aiat istentadu a l'impoberare chi issa no aiat nudha, etzetu sa bonidade de su coro ◊ e t’impròverant puru chi peoras ca muda ses e frimma e no mezoras! Tradutziones Frantzesu reprocher, gronder Ingresu to upbraid Ispagnolu reprochar Italianu rimproverare Tedescu Vorwürfe machen.

ingiugliàre , vrb: ingiuliare, ingiurzare, ingiurxai, intzugliare, intzuliare, inzulzare, inzurjare, inzurzare Definitzione nàrrere cosa coment'e giaendho una briga; fintzes pigare a befa, nàrrere cosas chi ofendhent, chi faent crepu, fele, tzacu; pònnere o nàrrere s'ingiúliu a unu coment'e númene a befa (o po àteru) Sinònimos e contràrios argumentare / abbenzare, aciociai, ignuliare, ilzenzare, indulzare, intzurtai, isvenzare / allomingiai, aparalumenare, aproegliare, imparanigiai Frases a Cristos li ant porriu sa cannita ingiugliàndheli "Ecce Homo"◊ m'ingiurgiavat chi avio dolu de su mortore de frade meu ◊ si est arrabbiatu contr'a su babbu intzugliànneli chi no fit gai vetzu e chi potiat travagliare ◊ Mialinu a sos políticos sardos lis intzugliaiat de àere trascuratu sa campagna ◊ mi aiat intzugliatu chi Zacu istaiat chin mecus ca li fachia sos cómpitos 2. sos pitzinnedhos l'inzurjaiant ridendhe e li dispiachiat meta ◊ bi ndh'at chi a sa sotzietate nostra l'inzurzat ◊ totus m'inzulzant sa povertade ◊ mi ant intzugliatu chi so burdu ◊ cussas contularzas sunt intzulienne a totus nenne fàulas! 3. si funt ingiuliaos de pare a pare Tradutziones Frantzesu reprocher, injurier, insulter Ingresu to upbraid, to insult Ispagnolu reprender, insultar Italianu rimproverare, ingiuriare, insultare Tedescu vorwerfen, beschimpfen.

irvapiàre , vrb: isvapiare Definitzione pigare a foedhos malos, nàrrere cosas chi no funt, giare una briga Sinònimos e contràrios apilucare, briare, certai, irbrunchiare, irmurrare Frases no bi at bisonzu de l'irvapiare, ca mi servit cun su pessamentu! (G.Ruju)◊ est amore chi dadu ti at sa vida chi tue isvàpias cun s'istichida ◊ innanti de apuntzare o de irvapiare sa zente, lea s'abba dai sa vena! Tradutziones Frantzesu reprocher, outrager Ingresu to outrage, to reprove Ispagnolu reprender, injuriar Italianu rimproverare, oltraggiare Tedescu vorwerfen, beschimpfen.

refaciài, refaciàre , vrb: arrefaciare, refatzare, rifatzare, rinfaciai, rinfaciare Definitzione nàrrere in cara a unu su male chi at fatu, betare in face una cosa a unu coment'e brigandhodhu, giaendhodhi curpas Sinònimos e contràrios acarai, agiostrare, atzuridare, cadojare, iscamurriare, rumbicare, sfacidhai, sfacidhiri Frases zughiat un'incristada coment'e unu chi teniat cosa meda de li rifatzare ◊ semus fradile e sorrastra: pro chi sies póveru, si cojuamus, a su nessi no amus de nos rifaciare sas ratzas Tradutziones Frantzesu reprocher, jeter à la figure (fam.) Ingresu to throwin s.o.'s face (sthg.) Ispagnolu reprochar, echar en cara Italianu rinfacciare Tedescu vorhalten.

refàciu , nm: refatzu, rifatzu, rinfàciu, rinfatzu Definitzione su rifatzare, cosa chi si narat a unu betandhosidha a curpa, coment'e a briga Sinònimos e contràrios afetuada, apoboretada, atzúrridu, ripitimenta, rimbicu, sfacidhamentu Frases mai unu refatzu de neune at tentu, cussa! ◊ si no fit ca ses antzianu ti tias meritare unu rifatzu: curpa de su cuidu o de su bratzu, raru sa die a ti agatare sanu! ◊ sas peràulas suas sunt ammunimentu e rinfatzu pro un'ammentu eternu ◊ cosa mala a dèpiri arriciri refàcius pustis de ai trabballau cun cunsiéntzia! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu action de reprocher Ingresu reproach Ispagnolu el echar en cara Italianu rinfacciaménto Tedescu Vorwurf.

sfacidhài , vrb: isfatzidhare* Definitzione ghetai in faci, nàrrere in cara a unu su male chi at fatu coment'e brigandhodhu Sinònimos e contràrios acarai, agiostrare, atzuridare, cadojare, iscamurriare, rumbicare, sfacidhiri Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu reprocher Ingresu to fling in s.o.'s face Ispagnolu reprochar Italianu rinfacciare Tedescu vorhalten.

trilliàre , vrb Definitzione giare una briga, pigare a tzérrios Sinònimos e contràrios briare, certai, stronciai Frases prestu, recui a sa faina, imbainajola: già torrat mamma tua a ti trilliare bene! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu reprocher, réprimander sévèrement Ingresu to scold Ispagnolu reprochar, echar una bronca Italianu rimproverare, sgridare aspraménte Tedescu schelten.