agrestàre , vrb: arestai,
arestare Definizione
essire areste, si narat de animales e de erbas chi, unu tempus contivigiaos cun su trebballu, dhos ant lassaos a sirba issoro, abbandhonaos, e ant pérdiu in calidade; si narat fintzes de is terrenos lassaos chentza trebballaos chi si prennent de totu su chi dhue naschit; nau de gente, istare aillargu de is àteros agiummai coment'e tenendho bregúngia o ifadu de sa cumpangia, fàere che a s'animale areste chi no si lassat tocare nudha nudha
Sinonimi e contrari
abriare,
aferare,
arestire,
arruarzare,
eremire,
imbragadinai,
imburdiri,
irratzare
/
ammugronare,
assirbonae,
azanare
| ctr.
ammasedare
Frasi
custu frenugu si ch'est arestadu ◊ nos fit mancadu su batu: apustis de meda za l'amus àpidu ma si che fit arestadu e a lu cramare no beniat prus
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rendre sauvage
Inglese
to make wild
Spagnolo
volver silvestre (plantas),
salvaje (animales),
huraño (personas)
Italiano
inselvatichire
Tedesco
verwildern.
agrèste , agt: areste 1,
aresti,
arestu Definizione
nau de erbas o de matas (e fintzes de terras), chi faent a solas, chentza contivígiu de sa gente, chentza chi nemos ndhe prantet; nau de animales, chi no funt pesaos apostadamente, ne domaos o abbituaos a sa manu de sa gente, chi no si lassant acostire o tocare, pagu o nudha abbituaos a bíere gente; nau de ccn., chi est iscontriosu, chi no bolet istare cun àtere, pagu amedhosu / lassai su masedu po s'aresti = lassare su bonu pro su malu, su menzus pro su peus
Sinonimi e contrari
arrui 2,
buldu,
faràstigu
/
agrestosu,
aréstigu
| ctr.
coltivau
/
domadu,
masedu
/
ammedhósicu
Frasi
fustinaga, frúture areste ◊ bi at erbas arestes bonas a manigare ◊ est una terra agreste chi in beranu si cucutzat de ervas e fiores ◊ sas erbas fuint tropu cracas: si bidiat ca fuit logu areste, terra chena triballiare ◊ su pisellu de àinos nostru est areste ◊ Bustianu fit perricau imbucandhe in su gúturu agreste a s'intrada de sa bidha
2.
apo chircatu de tènnere sa gatu pro la curare, ma si est fughita che gatu agreste ◊ as a curri de crabetura in crabetura coment'e unu gatu aresti ◊ immoi dhas podiat sètzi comenti bolliat issu is tres purdedhas arestis ◊ Giuanni papàt pibitziris e meli aresti
3.
cussu est areste che fera ◊ si podet nàrrere chi dogni bidha at àpidu sos bandhidos suos, bonos e malos, masedos o arestes, umanos o sambeneris
Cognomi e Proverbi
smb:
Areste, Aresti
Etimo
ltn.
agrestis
Traduzioni
Francese
sauvage
Inglese
wild
Spagnolo
silvestre (plantas),
montés (animales),
bravo,
huraño (pers.)
Italiano
selvàtico,
insociévole
Tedesco
wild,
ungesellig.
agrestósu , agt: arestosu Definizione
chi est unu pagu areste, chi no si agatat tanti bene in cumpangia, nau de gente
Sinonimi e contrari
agreste,
aréstigu,
arestolu,
assirbonau,
cravosu,
murvonassu,
spiolu
| ctr.
ammedhósicu
Terminologia scientifica
ntl
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
scorbutique
Inglese
cantankerous
Spagnolo
hosco,
huraño
Italiano
scorbùtico
Tedesco
mürrisch.
ammusciagiólu , agt Definizione
chi costumat a si ammutriai, a fàere murros grussos, chi si ofendhet po dónnia cosa
Sinonimi e contrari
assumbrosu,
aumbraditu,
maleteri,
primmagiolu,
primmósigu,
primóstigu,
strugnu
Terminologia scientifica
ntl
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
grognon
Inglese
misery?? (o sulker?)
Spagnolo
huraño
Italiano
musóne
Tedesco
Sauertopf.
arritzonídu , pps, agt Definizione
de arritzonire; nau de cosa, chi a dha tocare est arrasposa; nau de unu, chi est crispudu, arrennegosu in sa manera de fàere
2.
su padronu, arritzonidu, peseit sa boghe: - O catzadores, benide, in sa cussorza apo bidu porcrabos!
Traduzioni
Francese
bourru
Inglese
grumpy
Spagnolo
áspero,
huraño
Italiano
increspato,
bùrbero
Tedesco
gekräuselt,
mürrisch.
crispúdu , agt Definizione
nau de orrobba, de pedhe, chi est a tzirbisas, a pinnigas; nau de unu, chi est arrennegau, arrennegosu, físchidu
Sinonimi e contrari
arritzonidu,
grisposu,
ingruciupidu,
strugnu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ridé,
bourru
Inglese
grumpy,
wrinkled
Spagnolo
arrugado,
rugoso,
huraño
Italiano
grinzóso,
bùrbero
Tedesco
runzelig,
mürrisch.
iscontriósu , agt Definizione
chi est de naturale malu, chi si dha pigat deretu, chi si ofendhet po nudha
Sinonimi e contrari
assumbrosu,
aumbraditu,
ingorrosu,
maleteri,
primmósigu,
strugnu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
revêche
Inglese
surly
Spagnolo
adusto,
huraño
Italiano
scontróso
Tedesco
störrisch.
istrúgnu , nm, agt: istrúngiu,
strugnu Definizione
su istare primmaos po calecuna cosa chi no est pràchia; nau de unu po sa manera de fàere, chi est iscontriosu, chi si dha pigat luego, chi si che artzat
Sinonimi e contrari
abbródhiu,
annógiu,
atrafudhu,
bischiza,
bústica,
labbrione,
pussàgiu
/
arritzonidu,
crispudu
Traduzioni
Francese
bouderie,
bourru
Inglese
pout,
rough
Spagnolo
morro,
arisco,
huraño
Italiano
bróncio,
bùrbero
Tedesco
finsteres Gesicht,
mürrisch.
lunàtzu , agt Definizione
nau de unu, chi no si ponet in ammostu, chi est unu pagu coment'e bregungiosu
Sinonimi e contrari
duritadu,
duritosu
| ctr.
carietadu,
ibbregungiau
Frasi
iscommitis - narat unu passirillanti - a unu lunatzu fundu de sermentu - chini est prus atentu?
Traduzioni
Francese
qui se dérobe,
discret,
modeste
Inglese
shy
Spagnolo
esquivo,
huraño
Italiano
schivo
Tedesco
spröd,
scheu.
scanceriósu , agt: iscanceriosu,
schenceriosu,
schinceriosu Sinonimi e contrari
dengheri,
dengosu,
melindrosu,
minghenghi,
mirringhengu,
scanceriau,
schincedhosu
/
mendhecosu
Frasi
si ndi benit a domu a iscrucullai, si acostat schenceriosa a s'acajolu e bufat a intullu ◊ a nàrriri diddinu est prus scanceriosu de nàrriri nonnu
2.
mairu miu est scanceriosu: pani matzosu no ndi papat! ◊ sa pipia dh'intendu scanceriosa, no est prangendi ma si chèsciat: si depit intendi mali
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
minaudier,
timide
Inglese
mawkish,
reluctant
Spagnolo
dengoso,
melindroso,
huraño
Italiano
smanceróso,
smorfióso,
ritróso
Tedesco
geziert,
zimperlich,
spröde.
strúgnu , agt: istrugnu*,
strúnniu Definizione
nau de unu po sa manera de fàere, chi est iscontriosu, chi si dha pigat luego, si ofendhet, no est modhedhu in su fàere
Sinonimi e contrari
asciosu,
assumbrosu,
aumbraditu,
maleteri,
primmósigu,
primóstigu
Traduzioni
Francese
bourru,
ombrageux
Inglese
irritable
Spagnolo
arisco,
huraño
Italiano
bùrbero,
permalóso
Tedesco
mürrisch,
übelnehmerisch.
tzirriósu , agt Definizione
chi faet tzinchírriu, coment'e de cosa chi girat arrasigandho, sidhia, chentza unta; nau de unu, chi no est modhe in su arrespòndhere e in su fàere, chi est porosu, severu
Sinonimi e contrari
tzichirriagiolu,
tzichirriosu
/
arritzonidu,
crispudu,
strugnu
Frasi
cancellus arruinaus e tzirriosus si ant a obèrriri
2.
ómine tzirriosu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
grinçant,
bourru
Inglese
squeaking,
grumpy
Spagnolo
chirriante,
arisco,
huraño
Italiano
cigolante,
bùrbero
Tedesco
knirschend,
mürrisch.