Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

intràgna , nf: intragnas, intràngias, intrànias, intranna, intrànnia Definition sa carena, pentzada mescamente coment'e parte de aintru e prus che àteru de sa fémina (po su prus si narat su pl.): podet significare fintzes sentidu / ómine, fémina de malas intragnas = matzibbrutu, chi pentzat a fai mali Synonyms e antonyms bentre, carena, fríschias Sentences leges chi no bochint su delincuente bochint in sas intragnas s'innotzente, cun s'istruminzu! ◊ Cristos si est ingeneradu de sas intragnas de Maria ◊ in s'íntimu de su coro as penetradu, Rosa chi mi as furadu sas intragnas! 2. sa terra in sas intragnas suas tenet frantas richesas mannas ◊ utos de brunzu essint de petorras licucadas e de intragnas abrinadas 3. diàulu de s'intranna chi ti at fatu, francu Deus e nostra Segnora! Scientific Terminology crn Etymon spn. Translations French sein, entrailles English breast, internal organ Spanish entrañas Italian séno, vìscere German Brust, Innere.

petòrra , nf, nm: petorru, peturru, peturra, piciurra, pitorra, pitorru, piturra Definition sa parte de ananti de su dossu de su cristianu, su tretu de is costas prus in artu de su chintzu e tra tzugu e codhos, nau prus che àteru pl. (ca est in duas partes) e sèmpere po sa parte de fora; sa parte de ananti de unu bestimentu, sa chi bestia arresurtat in petorras / a/c.: petorru dhu narant prus che àteru foedhandho de animale pangau po sa petza, parte de is costas prus acanta a su tzugu; petorru e piciurra fintzes po pesada, logu chi faet andhandho e inartandho Synonyms e antonyms petus, teporra Idioms csn: s'arcu de sa petorra = sa crae de su codhu; sere banca a petorra = in mesa pro manigare; dare a chie petorru e a chie carrone = fai unu fillu e unu fillastu; sa punta de sa petorra = ispíciu, ossu neuladori Sentences bae a masellu e sa peta faghedila segare dae su petorru! ◊ apo leadu fritu meda chi mi dolent fintzas sas petorras ◊ padritu totu petorru cun sas nàstulas de bulu ◊ manighendhe pònedi cosa imbia, no ti che ruat in petorras! 3. in s'apusentu b'istaiat una barantina de persones aparitzadas banca a petorra ◊ cuss'amministratzione daet a chie petorru e a chie carrone Surnames and Proverbs smb: Petorru, Pettorra, Pettorru, Pitorra, Pitorru, Pittorra, Pittorru, Pitturra, [Pitzurra] Scientific Terminology crn Translations French thorax, poitrine English chest, breast Spanish tórax, pecho, pechera Italian torace, pètto German Brust.

pétus , nm Definition sa parte de ananti de su corporzale de su cristianu, nau siat de sa parte de fora e siat de sa parte de aintru, fintzes in su sensu de sinu, coro, ànimu (e de titas foedhandho de fémina); sa parte de ananti de unu bestimentu, sa chi calat in petorras Synonyms e antonyms petorra Idioms csn: sborciaisí su p. = irbutonàresi sas petorras de sa bestimenta, istare a petus nudu; late de p. = late de fémina; leare una cosa de p. = in prenu, cun totu sas fortzas, faghindhe totu su chi si podet; bènnere in petus de unu = tènniri abbisóngiu de s'agiudu de ccn., èssiri bàsciu su poderi de ccn., in pozos de ccn.; istare, istai a petus cun ccn. = rispòndhere chentza abbaidare in cara a neune, cun atza, chentza timire; a p. de… = aparagonau cun…, afaci a… Sentences candho deo t'istringo a petus meu mi sento subra 'e nues sullevare (P.Sulis)◊ si mi abberint su petus mi agatant in su coro s'afetzione tua! ◊ portu su coru stumbendi contras a su petus, timendi 2. sos petos de sa camijola sunt orizados de veta biaita 3. currendhe a tota fua at leadu de petus unu truncu e s'est bisestradu ◊ canta zente morit leada de petus dai sas màchinas!…◊ a petus insoro tue ses ancora che un'astru, che istella luminosa ◊ a petus de àteras istellas su Sole est minore ◊ cussu est malu che a su pudidinosu, ma si benit in petus de su tiu za lu addórdigat bene! ◊ no bi andho in petus de nessunu! Scientific Terminology crn Etymon ltn. pectus Translations French poitrine English chest Spanish pecho Italian pètto German Brust.

speturriài , vrb: ispetorrare*, spiturriai Definition bogare is petorras fora ibbutonandho su bestimentu, ispogiare is petorras, istare a petorras nuas Synonyms e antonyms sborciai Sentences si spitúrriat sa camisa e nci fait arrui a terra su chi iat cuau in piturras Translations French découvrir sa poitrine English to throw off one's breast clothes Spanish despechugarse, descubrir el pecho Italian scoprirsi il pètto German die Brust entblößen.

títa , nf Definition genia de gràndhula manna esócrina chi sèberat e bogat su late, isvilupada meda in sa fémina e mescamente in animales chi si pesant po su late coment'e alimentu: est a bisura de cumossu tundhu (a mola, pane de tita) chi acabbat a punta, su tzimingione o crabigu, inue essit su late, e si agatat in petorras in sa fémina (chi ndhe portat duas, a unu crabigu); is animales de late dha portant in mesu de is cambas de asegus a cara a bentre, in ímbenas, e ndhe portant una a duos o fintzes a prus de duos tzimingiones (es. brebè, craba, baca), àteros (es. màdria, gatu, cane) fintzes in totu sa bentre de longu cun tzimingiones a duas fileras; candho sa tita no est faendho late si sicat e torrat meda fintzes de mannària; in s'ómine is titas apena si parent, funt aortitzas e solu si podet bíere su marcu de is tzimingiones apena distintos / min. titedha, titichedha, titixedha; titighedha = casizolu de late berbeghinu, bàchinu; t. de monza = creze de pane russu, modhe Synonyms e antonyms pisturra Idioms csn: mola, pane de t. = sa tita etotu, bida coment'e cosa tundha, a mola, a zisa de fundhu; unu giogu de titas = sas duas titas (de sa fémina) cussideradas paris, che una sola; t. mala = malàida, chi tenet neghe; titas de fodhe = mannas meda, titimanna, tituda, titiódhina (nadu de fémina); titas de bértula = chi funti pendi pendi, frunzias; titas limonincas = minores e crispas; titas bundharosas = mannas; titas ispitias = sicas, chi no bogant prus late; dare sa tita a sa criadura = fai súiri su pipiu; èssiri in sa t. (nadu de sa criadura) = èssere ancora suindhe; rúpere in titas = ammadurare in titas, nadu de pitzoca faghindhe a fémina; betare in t. = (nau de s'animali fémina), apaneditai, atrufudhai sa tita po angiai, candu sa tita cumentzat a si preni de lati; late de t. = lati callenti coment'e candu dhu mullint; mama de t. = dida, tadàgia; fiza de t. = criadura allatada de àtera fémina; t. de baca = creze de ua a pipiones maduros meda; filu de tita = piaritu Sentences candho su pipiu pranghet meda, sa mama po dh'apaghiare dhi giaet sa tita ◊ pòbera animaledha, est crebendhe in titas ca est ora meda chentza suta ◊ sos pastores trúpiant sa tita de sas arveghes e su late falat ◊ sas berbeghes sunt betendhe in tita: lis cheret pagu pro anzare ◊ a issu dh'apu connotu pitichedhedhu ancora in sa tita 2. Caderina fit comintzandhe a rúpere in titas e si assentavat su zipone pro las fàchere víere ◊ tia Tzitza fit piús manna de mamma e li aiat fatu de mama de tita Scientific Terminology crn Etymon srd. Translations French glande mammaire, mamelle, pis English tit Spanish mama Italian ghiàndola mammària, mammèlla, tétta German Brustdrüse, Brust.