Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

intràgna , nf: intragnas, intràngias, intrànias, intranna, intrànnia Definitzione sa carena, pentzada mescamente coment'e parte de aintru e prus che àteru de sa fémina (po su prus si narat su pl.): podet significare fintzes sentidu / ómine, fémina de malas intragnas = matzibbrutu, chi pentzat a fai mali Sinònimos e contràrios bentre, carena, fríschias Frases leges chi no bochint su delincuente bochint in sas intragnas s'innotzente, cun s'istruminzu! ◊ Cristos si est ingeneradu de sas intragnas de Maria ◊ in s'íntimu de su coro as penetradu, Rosa chi mi as furadu sas intragnas! 2. sa terra in sas intragnas suas tenet frantas richesas mannas ◊ utos de brunzu essint de petorras licucadas e de intragnas abrinadas 3. diàulu de s'intranna chi ti at fatu, francu Deus e nostra Segnora! Terminologia iscientìfica crn Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu sein, entrailles Ingresu breast, internal organ Ispagnolu entrañas Italianu séno, vìscere Tedescu Brust, Innere.

petòrra , nf, nm: petorru, peturru, peturra, piciurra, pitorra, pitorru, piturra Definitzione sa parte de ananti de su dossu de su cristianu, su tretu de is costas prus in artu de su chintzu e tra tzugu e codhos, nau prus che àteru pl. (ca est in duas partes) e sèmpere po sa parte de fora; sa parte de ananti de unu bestimentu, sa chi bestia arresurtat in petorras / a/c.: petorru dhu narant prus che àteru foedhandho de animale pangau po sa petza, parte de is costas prus acanta a su tzugu; petorru e piciurra fintzes po pesada, logu chi faet andhandho e inartandho Sinònimos e contràrios petus, teporra Maneras de nàrrere csn: s'arcu de sa petorra = sa crae de su codhu; sere banca a petorra = in mesa pro manigare; dare a chie petorru e a chie carrone = fai unu fillu e unu fillastu; sa punta de sa petorra = ispíciu, ossu neuladori Frases bae a masellu e sa peta faghedila segare dae su petorru! ◊ apo leadu fritu meda chi mi dolent fintzas sas petorras ◊ padritu totu petorru cun sas nàstulas de bulu ◊ manighendhe pònedi cosa imbia, no ti che ruat in petorras! 3. in s'apusentu b'istaiat una barantina de persones aparitzadas banca a petorra ◊ cuss'amministratzione daet a chie petorru e a chie carrone Sambenados e Provèrbios smb: Petorru, Pettorra, Pettorru, Pitorra, Pitorru, Pittorra, Pittorru, Pitturra, [Pitzurra] Terminologia iscientìfica crn Tradutziones Frantzesu thorax, poitrine Ingresu chest, breast Ispagnolu tórax, pecho, pechera Italianu torace, pètto Tedescu Brust.

pétus , nm Definitzione sa parte de ananti de su corporzale de su cristianu, nau siat de sa parte de fora e siat de sa parte de aintru, fintzes in su sensu de sinu, coro, ànimu (e de titas foedhandho de fémina); sa parte de ananti de unu bestimentu, sa chi calat in petorras Sinònimos e contràrios petorra Maneras de nàrrere csn: sborciaisí su p. = irbutonàresi sas petorras de sa bestimenta, istare a petus nudu; late de p. = late de fémina; leare una cosa de p. = in prenu, cun totu sas fortzas, faghindhe totu su chi si podet; bènnere in petus de unu = tènniri abbisóngiu de s'agiudu de ccn., èssiri bàsciu su poderi de ccn., in pozos de ccn.; istare, istai a petus cun ccn. = rispòndhere chentza abbaidare in cara a neune, cun atza, chentza timire; a p. de… = aparagonau cun…, afaci a… Frases candho deo t'istringo a petus meu mi sento subra 'e nues sullevare (P.Sulis)◊ si mi abberint su petus mi agatant in su coro s'afetzione tua! ◊ portu su coru stumbendi contras a su petus, timendi 2. sos petos de sa camijola sunt orizados de veta biaita 3. currendhe a tota fua at leadu de petus unu truncu e s'est bisestradu ◊ canta zente morit leada de petus dai sas màchinas!…◊ a petus insoro tue ses ancora che un'astru, che istella luminosa ◊ a petus de àteras istellas su Sole est minore ◊ cussu est malu che a su pudidinosu, ma si benit in petus de su tiu za lu addórdigat bene! ◊ no bi andho in petus de nessunu! Terminologia iscientìfica crn Ètimu ltn. pectus Tradutziones Frantzesu poitrine Ingresu chest Ispagnolu pecho Italianu pètto Tedescu Brust.

speturriài , vrb: ispetorrare*, spiturriai Definitzione bogare is petorras fora ibbutonandho su bestimentu, ispogiare is petorras, istare a petorras nuas Sinònimos e contràrios sborciai Frases si spitúrriat sa camisa e nci fait arrui a terra su chi iat cuau in piturras Tradutziones Frantzesu découvrir sa poitrine Ingresu to throw off one's breast clothes Ispagnolu despechugarse, descubrir el pecho Italianu scoprirsi il pètto Tedescu die Brust entblößen.

títa , nf Definitzione genia de gràndhula manna esócrina chi sèberat e bogat su late, isvilupada meda in sa fémina e mescamente in animales chi si pesant po su late coment'e alimentu: est a bisura de cumossu tundhu (a mola, pane de tita) chi acabbat a punta, su tzimingione o crabigu, inue essit su late, e si agatat in petorras in sa fémina (chi ndhe portat duas, a unu crabigu); is animales de late dha portant in mesu de is cambas de asegus a cara a bentre, in ímbenas, e ndhe portant una a duos o fintzes a prus de duos tzimingiones (es. brebè, craba, baca), àteros (es. màdria, gatu, cane) fintzes in totu sa bentre de longu cun tzimingiones a duas fileras; candho sa tita no est faendho late si sicat e torrat meda fintzes de mannària; in s'ómine is titas apena si parent, funt aortitzas e solu si podet bíere su marcu de is tzimingiones apena distintos / min. titedha, titichedha, titixedha; titighedha = casizolu de late berbeghinu, bàchinu; t. de monza = creze de pane russu, modhe Sinònimos e contràrios pisturra Maneras de nàrrere csn: mola, pane de t. = sa tita etotu, bida coment'e cosa tundha, a mola, a zisa de fundhu; unu giogu de titas = sas duas titas (de sa fémina) cussideradas paris, che una sola; t. mala = malàida, chi tenet neghe; titas de fodhe = mannas meda, titimanna, tituda, titiódhina (nadu de fémina); titas de bértula = chi funti pendi pendi, frunzias; titas limonincas = minores e crispas; titas bundharosas = mannas; titas ispitias = sicas, chi no bogant prus late; dare sa tita a sa criadura = fai súiri su pipiu; èssiri in sa t. (nadu de sa criadura) = èssere ancora suindhe; rúpere in titas = ammadurare in titas, nadu de pitzoca faghindhe a fémina; betare in t. = (nau de s'animali fémina), apaneditai, atrufudhai sa tita po angiai, candu sa tita cumentzat a si preni de lati; late de t. = lati callenti coment'e candu dhu mullint; mama de t. = dida, tadàgia; fiza de t. = criadura allatada de àtera fémina; t. de baca = creze de ua a pipiones maduros meda; filu de tita = piaritu Frases candho su pipiu pranghet meda, sa mama po dh'apaghiare dhi giaet sa tita ◊ pòbera animaledha, est crebendhe in titas ca est ora meda chentza suta ◊ sos pastores trúpiant sa tita de sas arveghes e su late falat ◊ sas berbeghes sunt betendhe in tita: lis cheret pagu pro anzare ◊ a issu dh'apu connotu pitichedhedhu ancora in sa tita 2. Caderina fit comintzandhe a rúpere in titas e si assentavat su zipone pro las fàchere víere ◊ tia Tzitza fit piús manna de mamma e li aiat fatu de mama de tita Terminologia iscientìfica crn Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu glande mammaire, mamelle, pis Ingresu tit Ispagnolu mama Italianu ghiàndola mammària, mammèlla, tétta Tedescu Brustdrüse, Brust.

«« Torra a chircare