boiràtzu , nm, agt: boreatzu Definition
népide a meda / ari boiratza = aera cun pagas nues artas
Synonyms e antonyms
abboeru,
bòrona,
nébida,
néula
Scientific Terminology
tpm
Etymon
ctl.
boyrassa
Translations
French
brouillard épais
English
thick fog
Spanish
niebla
Italian
nebbióne
German
dichter Nebel.
incalcàre , vrb: incarcare,
incascare,
inchircare,
incracai,
incracare Definition
ispínghere de parte de pitzu una cosa, fàere pesu in pitzu, ma fintzes istrínghere, fàere fortza; fàere cracu o fintzes bufare (o papare) meda, coment'e a istichidura, faendho prus cracu, tibbiu
Synonyms e antonyms
abbarrigare,
abbaticare,
apretigare,
calcai,
crichiri,
istibbire,
pretare
Sentences
s'at incalcadu sa berrita in conca ◊ si abbutonat su capoto e s'incascat su bonete in conca ◊ su gatu mi pigat su didu in buca, mússiat ma no incracat
2.
comente at torradu a pròere, sos cunzados, sos pasciales, sos mandriolos si sunt torrados a incarcare d'erva ◊ chijinatas umbras s'incascant subra de sos nódidos montes (G.Fiori)
3.
de binu si ndh'incarcat cantu piús podet ◊ candho sunt tirendhe gàrriga manna, sos boes incascant in tuju
Etymon
srd.
Translations
French
presser,
s'épaissir
English
to press,
to thicken
Spanish
apretar
Italian
prèmere,
addensarsi,
infittire
German
drucken,
sich verdichten,
dichter werden.
incrispàe, incrispài, incrispàre , vrb: incrispiai,
incrispiare Definition
fàere crispu, cràdiu, pigare fortza, fàere prus lestru, de prus, prus istrintu; primmare, ofèndhere arrennegare; in cobertantza, fintzes annuare nau de s'aera
Synonyms e antonyms
acadriare,
afortiai,
apretai,
incribidai,
infruscare,
scrispiari
/
acristai,
inchigiare,
incilliri,
increstare
| ctr.
abbacai,
abblandai
Idioms
csn:
incrispiai su passu = caminare prus impresse; aeras incrispadas = chelu annuadu; incrispiare su guresi = fàgherelu essire prus afissu, intipiu
Sentences
sempre piús incríspiat su bentu cun bírridos de abba e nie frita (N.Cucureddu)◊ un'ispuntorzada a sos boitos lis faghet incrispiare su passu ◊ su bentu, s'àcua, su fogu funt incrispiendi ◊ est malu su bentu candu incríspiat: trocit truncu e isperdit su cinixu de dónnia fogu (P.Alcioni)◊ incrispat is passus e ponit sa fua
Etymon
srd.
Translations
French
épaissir,
intensifier
English
to intesify,
to thicken
Spanish
intensificar
Italian
raffittire,
intensificare
German
dichter machen,
verstärken.
infolcàre , vrb: infulcare Definition
fàere o essire de prus, prus crispu; atzitzare, pònnere is unos contra a is àteros
Synonyms e antonyms
acadriare,
incrispai
/
ifurconare,
impuntzonare
Sentences
est pioindhe e bi at perígulu chi s'infolchet s'abba ◊ in custa chida infolcat su basolu
2.
istat semper infulchendhe sos àteros a si vindicare
Translations
French
épaissir
English
to thicken
Spanish
espesar,
azuzar
Italian
raffittire
German
dichter machen.
intibbíri , vrb: intipie,
intipire,
intipiri Definition
essire o fàere cracu, istrintu, prènnere a isticu, tzatzare puru; fintzes tupare, a logos serrare (ma no deunudotu) un'apertura, o apèrrere unu pagu
Synonyms e antonyms
istibbire,
stibbai
/
apabaglionare,
impipai,
tapire,
tipiri
/
tupai
| ctr.
illascare
Sentences
su logu est intibbendudedhu de bellesa ◊ su tziu si at intipiu sa bértula de ebra ◊ is nuis s'intipint e calat s'iscuriu ◊ su sacu de sa palla cica de dhu intipiri
2.
est unu boscu intipiu ◊ unu chelu est intipiu de istedhos
3.
intipiri un'istampu me in su muru
Etymon
srd.
Translations
French
épaissir,
devenir touffu,
taller
English
to thicken,
to tiller
Spanish
entupir
Italian
infittire,
infoltire,
tallire
German
dichter machen,
dicht werden.
líta , nf, nm: litu 1,
litzu 1 Definition
logu de linna meda, de tupas e matas
Synonyms e antonyms
crachi,
linnari,
mateda,
padente,
tuparzu,
tupedu
Idioms
csn:
litu pedrosu = padente de àteras eras geológicas furriadu a pedra; una lita de ruo, de letítera = donnaghe de rú, unu ruarzu, unu logu totu carrarzadu de letítera
Sentences
forsis sonniaias chelu craru, càntigos, frinas tébias e litos già fozidos (M.S.Cocco)◊ disdiciada, cun dolore torresit a su litu atupadu ue pechesit tzega de amore ◊ sos litos sunt a carvone, cun totu custos fogos
Etymon
srdn.
Translations
French
bois épais
English
thick forest
Spanish
bosque espeso
Italian
bòsco fitto
German
dichter Wald.
poèta , nm: poete Definition
chie tenet su donu de sa poesia e si pentzat, iscriet o cantat a poesia / min. poetedhu, poetighedhu (mescamente a disprétziu)
Synonyms e antonyms
cantadore
Sentences
isse est poeta e bi at cantadu in isposos, batiares, tundhinzos e in tzilleris ◊ su poeta est sempri una persona de grandu coru ◊ su andhare a cantare no est richesa, ma su chi cantat za cheret poeta! (Piras)
Surnames and Proverbs
smb:
Poeta, Poete
Translations
French
poète
English
poet
Spanish
poeta
Italian
poèta
German
Dichter.