boiràtzu , nm, agt: boreatzu Definition népide a meda / ari boiratza = aera cun pagas nues artas Synonyms e antonyms abboeru, bòrona, nébida, néula Scientific Terminology tpm Etymon ctl. boyrassa Translations French brouillard épais English thick fog Spanish niebla Italian nebbióne German dichter Nebel.
incalcàre , vrb: incarcare, incascare, inchircare, incracai, incracare Definition ispínghere de parte de pitzu una cosa, fàere pesu in pitzu, ma fintzes istrínghere, fàere fortza; fàere cracu o fintzes bufare (o papare) meda, coment'e a istichidura, faendho prus cracu, tibbiu Synonyms e antonyms abbarrigare, abbaticare, apretigare, calcai, crichiri, istibbire, pretare Sentences s'at incalcadu sa berrita in conca ◊ si abbutonat su capoto e s'incascat su bonete in conca ◊ su gatu mi pigat su didu in buca, mússiat ma no incracat 2. comente at torradu a pròere, sos cunzados, sos pasciales, sos mandriolos si sunt torrados a incarcare d'erva ◊ chijinatas umbras s'incascant subra de sos nódidos montes (G.Fiori) 3. de binu si ndh'incarcat cantu piús podet ◊ candho sunt tirendhe gàrriga manna, sos boes incascant in tuju Etymon srd. Translations French presser, s'épaissir English to press, to thicken Spanish apretar Italian prèmere, addensarsi, infittire German drucken, sich verdichten, dichter werden.
incrispàe, incrispài, incrispàre , vrb: incrispiai, incrispiare Definition fàere crispu, cràdiu, pigare fortza, fàere prus lestru, de prus, prus istrintu; primmare, ofèndhere arrennegare; in cobertantza, fintzes annuare nau de s'aera Synonyms e antonyms acadriare, afortiai, apretai, incribidai, infruscare, scrispiari / acristai, inchigiare, incilliri, increstare | ctr. abbacai, abblandai Idioms csn: incrispiai su passu = caminare prus impresse; aeras incrispadas = chelu annuadu; incrispiare su guresi = fàgherelu essire prus afissu, intipiu Sentences sempre piús incríspiat su bentu cun bírridos de abba e nie frita (N.Cucureddu)◊ un'ispuntorzada a sos boitos lis faghet incrispiare su passu ◊ su bentu, s'àcua, su fogu funt incrispiendi ◊ est malu su bentu candu incríspiat: trocit truncu e isperdit su cinixu de dónnia fogu (P.Alcioni)◊ incrispat is passus e ponit sa fua Etymon srd. Translations French épaissir, intensifier English to intesify, to thicken Spanish intensificar Italian raffittire, intensificare German dichter machen, verstärken.
infolcàre , vrb: infulcare Definition fàere o essire de prus, prus crispu; atzitzare, pònnere is unos contra a is àteros Synonyms e antonyms acadriare, incrispai / ifurconare, impuntzonare Sentences est pioindhe e bi at perígulu chi s'infolchet s'abba ◊ in custa chida infolcat su basolu 2. istat semper infulchendhe sos àteros a si vindicare Translations French épaissir English to thicken Spanish espesar, azuzar Italian raffittire German dichter machen.
intibbíri , vrb: intipie, intipire, intipiri Definition essire o fàere cracu, istrintu, prènnere a isticu, tzatzare puru; fintzes tupare, a logos serrare (ma no deunudotu) un'apertura, o apèrrere unu pagu Synonyms e antonyms istibbire, stibbai / apabaglionare, impipai, tapire, tipiri / tupai | ctr. illascare Sentences su logu est intibbendudedhu de bellesa ◊ su tziu si at intipiu sa bértula de ebra ◊ is nuis s'intipint e calat s'iscuriu ◊ su sacu de sa palla cica de dhu intipiri 2. est unu boscu intipiu ◊ unu chelu est intipiu de istedhos 3. intipiri un'istampu me in su muru Etymon srd. Translations French épaissir, devenir touffu, taller English to thicken, to tiller Spanish entupir Italian infittire, infoltire, tallire German dichter machen, dicht werden.
líta , nf, nm: litu 1, litzu 1 Definition logu de linna meda, de tupas e matas Synonyms e antonyms crachi, linnari, mateda, padente, tuparzu, tupedu Idioms csn: litu pedrosu = padente de àteras eras geológicas furriadu a pedra; una lita de ruo, de letítera = donnaghe de rú, unu ruarzu, unu logu totu carrarzadu de letítera Sentences forsis sonniaias chelu craru, càntigos, frinas tébias e litos già fozidos (M.S.Cocco)◊ disdiciada, cun dolore torresit a su litu atupadu ue pechesit tzega de amore ◊ sos litos sunt a carvone, cun totu custos fogos Etymon srdn. Translations French bois épais English thick forest Spanish bosque espeso Italian bòsco fitto German dichter Wald.
poèta , nm: poete Definition chie tenet su donu de sa poesia e si pentzat, iscriet o cantat a poesia / min. poetedhu, poetighedhu (mescamente a disprétziu) Synonyms e antonyms cantadore Sentences isse est poeta e bi at cantadu in isposos, batiares, tundhinzos e in tzilleris ◊ su poeta est sempri una persona de grandu coru ◊ su andhare a cantare no est richesa, ma su chi cantat za cheret poeta! (Piras) Surnames and Proverbs smb: Poeta, Poete Translations French poète English poet Spanish poeta Italian poèta German Dichter.