Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

aggradàe, aggradài, aggradàre , vrb Definition su si alligrare de calecuna cosa, su ndhe tènnere praxere, pràghere o giare praxere Synonyms e antonyms acaressire, ingajare, aggradèscere, aggradèssere, aggradire, piàchere | ctr. disaggradare, dispiàchere Sentences pitzinna, bella pitzinna, cantu mi ses aggradada! ◊ pro contu meu pensada l'apo gai, chi su chi aggradat no istracat mai (Sotgiu)◊ nos at dadu avertéscia de l'aprontaremus berbeche a budhidu ca s'àtera vorta l'est aggradadu meda Translations French aimer English to like Spanish gustar Italian piacére German gefallen.

aggradíre , vrb Definition tènnere prexu, abbarrare cuntentos de ccn. cosa Synonyms e antonyms acaressire, aggradae, aggradèscere, aggradèssere, piàchere | ctr. disaggradai Sentences ti pessas chi no mi diat aggradire a bènnere cada die? ◊ nos semus aggradios e nos semus fatos ammoraos ◊ no chirches radichina si ti aggradit su frore Etymon itl. Translations French plaire, apprécier English to like Spanish agradar Italian piacére, gradire German gefallen, sich freuen über.

aggràdu , nm Definition su aggradire, su pràghere, su èssere o àere in simpatia Synonyms e antonyms aggradessimentu, aggradessu, piachere | ctr. disaggradu Sentences faghe s'aggradu tou! ◊ si mi cheres fàghere aggradu baediche luego! ◊ m’eis a recumpensai cust’atu tanti de aggradu bostu! Etymon srd. Translations French plaisir English pleasure Spanish gusto, placer Italian piacére German Gefallen.

géniu , nm: zéniu Definition coment'e istima, amore, su pràghere de una cosa, mescamente de una persona Synonyms e antonyms gustu 1 Idioms csn: rúere in géniu a unu = sètziri in callu; èssere, andhare, andai a géniu a unu = èssere o andhare comente piaghet a unu, a gustu de unu; betare, pònnere zéniu, parai géniu a ccn. = ghetai istima Sentences balet prus su zéniu chi no sa bellesa ◊ sos génios no sunt totu chepare ◊ apo incontrau unu piciocu de géniu miu ◊ de sas bajanas no ndhe li andhaiat una a géniu ◊ pommori de is atzionis ti apu pérdiu de géniu ◊ bi tenzo géniu a cussa fémina! ◊ mi cojo a su géniu meu! ◊ cun Lenedha s'istimaus, si teneus géniu apari e s'isposaus ◊ non mi ndhe olvido mai: su géniu meu est postu a tie! Surnames and Proverbs prb: su bestire a géniu de totu, su mandhigare a géniu tuo Etymon itl. Translations French sympathie English genius, attraction Spanish simpatía Italian gènio, simpatìa German Gefallen, Zuneigung, Sympathie.

ingeniài , vrb: ingeniare, ingignai, inginnai, inginniai, inzeniare Definition andhare a géniu, èssere a gustu, pràghere; fàere sa cosa faendho a médiu fintzes si no est fàcile, pentzandhodhas totu, imbentandho calecuna cosa noa, diferente (mescamente in forma rfl.), fintzes cuncordare calecuna cosa; fàere s'inginna, s'incàsciu in is doas de is carradas po dhis pònnere is fundhos / i. a unu (nadu mescamente de fizos) = betàresi, tènnere su betu, s'assemizu de sos parentes; èssiri inginnau a… = èssere a zisa de…, fatu a…; inginnai trassas = trassai, ordiminzare carchi cosa a trassa Synonyms e antonyms geniare / abbirtiai, arragnare, imbentai, indeletare, inteltiare / cuncodrai / abbaradhare, abbelare, imbelare, indeosare Sentences a mimi no m'ingéniat: tropu arrústicu est! (A.Garau) 2. at biu s'ómini fracóngiu? at ingeniau a su babbu! ◊ sa fémina mala fait s'ómini trasseri e aici su pobidhu est custrintu a inginnai trassas po pòdiri papai ◊ su chi no tenit cosa de fai nd'inginnat de cosas!… 3. mi so ingeniadu a chircare ◊ cussu s'inzéniat a fàghere de totu, ma chentza fàghere no abbarrat ◊ pro bois m'inzénio a totu su chi poto ◊ cun carilloni e follas de iscraria inginnant una pipia de serbussu (G.Moi)◊ don Masedhu non iat mai ingeniau nudha: su bèni e su mali dh'iat fatu su fradi (I.Lecca)◊ mi depu ingeniai po unu tzichedhu de binu 4. tui ses inginnau a tiàulu! (G.Mura) Surnames and Proverbs prb: chie no s'inzéniat no campat Etymon itl. Translations French plaire, faire un peu de tout, s'arranger English to try hard, to go down well Spanish caer bien, ingeniárse Italian andare a gènio, ingegnarsi, industriarsi German gefallen, sich bemühen.

pavòre , nm Definition cosa o fàere chi est de agiudu / essire, andhare in p. de ccn. Synonyms e antonyms franzeo / cdh. faori Sentences no de li essire in pavore li est andhadu contràriu, in dibbatimentu Translations French faveur English favour Spanish favor Italian favóre German Gefallen.

piachère , nm: piaghere, piagheri, plagere, plaxeri, plexeri, pragere, pragheri, prasere, praxere, praxei, praxeri, pregheri, prexei, prexere, prexeri Definition genia de cuntentesa chi si provat po calecuna cosa chi andhat in bonu, su pràghere, su gustu chi si pigat tastandho o faendho calecuna cosa; css. cosa de si ndhe alligrare, chi giaet cuntentu o chi si faet po giare cuntentu, po currespòndhere a su disígiu o a sa volontade de unu Synonyms e antonyms aggradu, gosa, gustu, praximentu, zéniu / pavore | ctr. dispiachere Idioms csn: tènnere piaghere de una cosa = aggradèssiri una cosa; a piaghere de unu = acomenti iat a bòlliri ccn.; fàghere una cosa de piaghere meu, tou, sou e gai = ca dh'apu bófia geo, tue, issu, chentza chi dh'apat cumandhada àtere; pro piaghere = po fai prexeri, po cumpraxi; fàghere piaghere = pràxiri; fàghere unu piaghere = fai ccn. cosa po acuntentai a unu; a su piaghere tou siat! = zenia de augúriu; manigare, ríere a piaghere = itl. "di gusto", de ndi abarrai própiu cuntentus Sentences apo arretziu su regalu cun pragere ◊ bieus cun pregheri chi is matas funt ponendi linna noa ◊ immoi mi fais su santu prageri e dha iscàbulas! ◊ chi est a prasere tua, sa cózua si faet ◊ no andho mancu po prexere! 2. bennie annongi po plagere! ◊ ma faghe su piaghere e fróbbidi su lorodhu! ◊ Giuanni Batista no si est incantau ni a is onoris ni a is prexeris ◊ si fit istadu a piaghere meu aia distrutu sas armas de fogu ◊ nos amus fatu una manigada de frenugu própiu a piaghere!◊ a mi lu faghides unu piaghere? ◊ me in bidha mia nisciunus prus mi fait custu prexei Surnames and Proverbs prb: a mali mi benit e prexeri ndi agatu Translations French plaisir, faveur English delight, favour Spanish placer, favor Italian piacére, favóre German Freude, Vergnügen, Gefallen.

piàchere , vrb: piàghere, plagere, plàxiri, pràchere, pràgere, pràghere, pràgiri, pràjere, pràxere, praxi, pràxiri Definition giare o fàere praxere, cuntentesa, alligria, gustu, abbarrare cuntentu, pigare gustu, èssere de aggradu / pps. piàchiu, pràciu, pràgiu, pràtziu, pràxiu; fai su praxi praxi (nau de una cosa) = tantare, fai su tziritziri Synonyms e antonyms acaressire, ingajare, aggradae, aggradèscere, aggradèssere, aggradire | ctr. dispiàchere Sentences inoghe no mi che piago ◊ fut pràciu a Deus ◊ no mi praxit a calai a ingunis ◊ dhi praxit a cantai ◊ nara, no ti piat pràghere su fizu de su putecàriu? ◊ si no si ponet cuidau, cascat su binighedhu durche, mancari dhi pragat a dhu bufare! ◊ in sartu a Predu li piachiat e de iscola no ndh'at chérfiu prus s'intesa ◊ dhue at a giru un'ómine malu chi dhi praxent is pipios…◊ m’iat a pràgiri a iscriri su sardu bellu Etymon ltn. placere Translations French plaisir English to like Spanish placer Italian piacére German gefallen, mögen, freuen.

piàchiu , pps: piàghidu, piàghitu, pràchiu, pràciu, pràtziu, pràxiu (prà-ci-u, prà-xi-u) Definition de piàchere Synonyms e antonyms aggradéssiu | ctr. dispiàchiu Sentences iat biu ca sa cosa dhis fut pràcia ◊ m'est pràchiu meda su chi ant fatu is piciochedhus po is ajajus ◊ non mi est pràxiu a dhi segai s'arraspetu ◊ a medas, in Sardínnia, tiat èssere piàghidu de síghere cun su casu, su binu e su pane carasau ◊ fortzis est po cussu ci mi est sèmpere pràtziu su late Translations French aimé, plu English liked Spanish gustado Italian piaciuto German gefallen.

prejàre , vrb: aprentziare*, presiare, pressiare, pretziai, pretziare Definition apostivigare, istabbilire cantu si balet una cosa, pònnere unu valore o prétziu a calecuna cosa, dimandhare su prétziu de cosas a bèndhere; pònnere in càrculu e dimandhare po àere calecuna cosa, unu praxere, un'agiudu, brindhare a ccn. po calecuna cosa / pretziare una fémina, un'ómine = bíere o cricare de cumprèndhere ite si balent una fémina, un'ómine Synonyms e antonyms dimandhare, percontare / combidare Sentences no si podet cumprèndhere nen pretziare cultura, limba, arte si no ponimus mente a sas régulas e modos de produtzione de unu pópulu ◊ fit pressiada e calculada che bona massaja ◊ est una poesia chi prétziat su tribàgliu de sos artesanos 2. de piagheres mi ndhe ant fatu àteros e ndhe apo duritu a los torrare a presiare 3. a su betzu chi l'at sanada l'at pretziadu a s'afidu ◊ mi ant presiadu a distimonzu pro un'isposu ◊ no aiat cuizadu una bajana chentza pretziada, ma neune lu cheriat ◊ l'apo pretziadu a bènnere a domo ◊ at presiadu totu sas amigas a manigare ◊ is amigus m'ant pretziau a sa festa, ma no potzu andari Translations French estimer, solliciter un service, inviter English to esteem, to ask a favour, to invite Spanish apreciar, rogar, convidar Italian apprezzare, chièdere un favóre, invitare German schätzen, um einen Gefallen bitten, einladen.

rútu , pps, agt: arrutu, orrutu Definition de rúchere, rúere; chi est in terra; fintzes chi est arrimau malàidu Synonyms e antonyms | ctr. ficadu, istantàrgiu, ritzu 2. cantu fit longu fit ladu, rutu a un'ala ◊ o bisos de sa mia gioventura, rutos a terra che fozas sicadas! ◊ in sas àrbures rutas totus bi faghent linna Etymon ltn. rutus + ruptus Translations French tombé English collapsed Spanish caído Italian caduto German gefallen.