Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

àcia , nf: atza 2 Definition capacidade de èssere chentza bregúngia, su bogare face foedhandho, cricandho, fintzes fortza de fàere ccn. cosa; est sa punta acancarronada e segante de sa pruàcia puru / àcias de casu = casu (modhe, nou, friscu) segau a fitas fines e fríssiu in s'ógiu Synonyms e antonyms alidantza, atrevimentu, atzile, bica 1, chighirra, discocu, pronti | ctr. bergugna Idioms csn: parare, tènnere, zúghere a. = pònneresi botu; segai s'a. a unu = irbrunchiàrelu; pigai a. po a. = agatare it'e pistare, fàghere pagu frasca, fàghere in bóidu Sentences pentzai a s'atza chi tenint custus piciochedhus: no arrispetant a nisciunus! ◊ cussa picioca mi parit ca portat atza… e tou! ◊ cussa est fémina chi zughet atza, botu, si imponet ◊ as atza de los giamare "poesia" totu sos tzotzos chi tue impiastas! ◊ benemindi ómini de atza!…◊ unu petorriruju faghiat andhendhe e parendhe semper piús atza 2. solu a fortza de picu, palu e matza potei fagher logu de semenare: però mi ch'est fuida tota s'atza! 3. immoi iscapas a prangi puru, ma cun mei pigas atza po atza: tenis axiu tzerriendi!… (E.Olla)◊ cun megus is ladronis pigant atza po atza e chi mi segant sa matza mi dhus tocu de fogu! Surnames and Proverbs prb: chie at atza at parte Translations French audace English impudence, boldness Spanish audacia Italian audàcia, sfrontatézza German Mut, Frechheit.

alentài , vrb: alentare Definition pònnere, giare o pigare alientu, gana, fortza, coràgiu Synonyms e antonyms abbiatzai, abbibare, abbiorare, abiociai, animai, incorai, indanimai | ctr. disalentai, scorai Etymon spn. alentar Translations French animer, encourager English to animate, to infuse courage Spanish alentar Italian animare, infóndere coràggio German Mut einflößen.

aléntu , nm: alientu, allentu 1 Definition fortza prus che àteru de s'ànimu; s'ària chi andhat a e torrat de is prumones / pèrdiri s'alientu = isalidare pro currera, tropu pelea leada impresse, ma fintzas pèrdere su tinu Synonyms e antonyms àbidu, alenu, àlinu 1, coragi, foltza, piogu 1 / sentidu Sentences li est torrau s'alentu ◊ sa limba zuchet sos alentos de sos mannos ◊ su disprexeri mi ndi at pigau is alientus ◊ un'iscarrociada de cosa a conca, bis ca dhi torrat is allentus, a su macu! ◊ cuss'abba at torrau s'alientu a is massajos e a is pastores 2. no currit ispera ne alientu de bentu, no s'intendit súlidu 3. a s'ómini mellus de su mundu puru podit acuntèssiri de pèrdiri s'alientu ◊ dhu naras po mi fai inchietai o ses perdendi is allentus? Etymon spn. Translations French esprit, cœur, souffle English hearh, courage, breath Spanish aliento Italian ànimo, respiro German Mut, Atem.

àminu , nm: ànimu Definition sa fortza, sa volontade chi unu si sentit de àere aintru Synonyms e antonyms coragi Idioms csn: dare ànimos bonos (de una cosa o chistione) = fai isperai bèni, donai abetu bellu; tènnere ànimos bonos, ànimu bellu = isperai bèni; bestire à. a unu = pònnere ànimu, animare, dare corazu; batire s'à. a pitu ’e dentes = fai arrennegai meda; Deus ndh'apat s'à. de… = ndhe tenzat piedade; àere in à. de…, chi… = tènniri s'idea, s'intentzioni de…, pentzai chi…; àere in à. una cosa = arregordai una cosa, portaidha in menti; èssiri de pagu à. = birgonzosu, timiditu Sentences ànimu, patriotos, a che catzare sos Frantzesos! ◊ si ti abbastat s'ànimu beni a mi tocare! ◊ - E gopai it'ànimu tenit? - Ànimu de cuadhu in fossu! ◊ no mi bastat s'ànimu chi ti conte cussu ◊ in cussu tempus de supuzu políticu, su tropu ànimu at traitu a Méliu (G.Piga) 2. fit agguantandhe ca su frade li daiat ànimos bonos ◊ sos dutores mi ant dadu ànimos bonos chi tiat sanare ◊ ndhe tenzo bonos ànimos de bi resèssere ◊ apo in ànimu chi totu mi andhet bene 3. pro li bestire ànimu lu bantabat ◊ totu custu cunsertu mi batiat s'ànimu a pitu de dentes! (G.Ruju) 4. no nos dades manc'unu sodhu: Deus ndh'apat s'ànimu de su coghedhiu bostru! 5. apo in ànimu sas peràulas chi mi at nadu Etymon itl. Translations French esprit, cœur English courage Spanish ánimo Italian ànimo German Seele, Mut.

atribidúra , nf Definition su coràgiu, sa capacidade de si atrivire a fàere calecuna cosa Synonyms e antonyms àcia, alidantza, atrevimentu, pronti Etymon srd. Translations French hardiesse English audacity Spanish atrevimiento Italian audàcia German Mut.

chighírra , nf Definition face, coràgiu, ma unu pagu atriviu, de fàere o de nàrrere sa cosa Synonyms e antonyms àcia, alidantza, atrevimentu, pronti Translations French tête, poigne English scowl Spanish ceño, osadía Italian grinta German Mut.

coràgi , nm: coràgiu, corazu Definition sa fortza de fàere calecuna cosa perigulosa, longa, difícile, peleosa, giusta, ue dhue at de tímere o fintzes solu de si pònnere atza, sa capacidade de arriscare; si narat fintzes in cobertantza o a disprétziu de sa manera de fàere de is isfacios e aprofitadores Synonyms e antonyms alientu, atrevimentu, osadia / ttrs. curàgiu | ctr. timinzu, timoria Idioms csn: parare, fàchere corazu = chircare de crobare de ànimu, de si fàghere fortza in sas dificurtades, pro unu male, unu dannu; bestire, pònnere corazu a ccn. = animare, giare coràgiu, itl. infóndere coraggio; incorazindhe a unu: Coràgiu!; corazu bàrbaru = atrevimentu a fai mali mannu a unu Sentences tui boga su coràgiu e fuedha! ◊ fit custrintu a parare coràgiu e a conca bàscia tucat fatu a su cumpanzu ◊ corazu no est solu a esser eroes (L.Marteddu)◊ para coràgiu, no timas! ◊ isco cales sunt sos trambucos in sa vida, ma su coràgiu de sighire no mi mancat ◊ corazu bàrbaru at tentu a bochire cudhu malevadadu! ◊ su coràgiu no est a facher gherras ma a si abbaitare in ocros un'impiegatu, unu carabbineri, unu giúdice o unu ricu fintzas chi si pisset (M.Pira) 2. arratza de corazu chi as tentu a mazare una criadura!…◊ bellu coràgiu a iscarrigai s'iscupeta apitzus de unu cristianu batiau!… Surnames and Proverbs prb: a tempus malu coràgiu forte Etymon itl. Translations French courage English courage Spanish valor, coraje Italian coràggio, fortézza d'ànimo German Mut.

prónti , nm: prontu 1 Definition atza, prontesa, manera de fàere e de foedhare chentza bregúngia e lestra chi unu tenet o cricat de àere, a bortas fintzes a tropu Synonyms e antonyms àcia, alidantza, atrevimentu, coragi, discocu Idioms csn: segai su p. a unu = irbrunchiare; parare p. a…= abarrai, aturai in faci a ccn. Sentences mi boliast istochigiai e as tentu su pronti de torrai a innòi! ◊ mi as provocau e tenis su pronti de mi denunciai! ◊ Antoni no at agatau su prontu de dha fuedhai ◊ fit gente de prontu leoninu ◊ totus iscínt chi mi as fastigiau e tenis prontu a dhu negai! ◊ unu políticu depit tènniri prontu cun totus! Surnames and Proverbs prb: chie tenet prontu binchet Etymon spn. pronto Translations French audace, impudence English audacity Spanish osadía, descaro Italian audàcia, sfacciatàggine German Mut, Unerschrokenheit, Frechheit.