Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

astrínghere , vrb Definition acapiandho o aguantandho, tirare forte is càbudos o mantènnere istrintu, chi no fatzat giogu, no movat; acostire, bènnere o pònnere prus acanta, in istrintu; foedhandho de cosas de papare, isserrare de su corpus Synonyms e antonyms afianzare, afíere, isserrare, istrígnere / acoltziare | ctr. illalgare, illascare Sentences astringhe a forte su presorzu ca sinono si che torrat a isòrbere! 2. no astringhides a bos combidare? ◊ no astringas a inoghe ca no cherzo! ◊ su babbu si astringhet e li dat dinari ◊ mastru Conzu est astrintu a sa buteca de Pascualinu ◊ no ti astringas a mie! 3. de morisca, de superba, o cosas gai, no ndhe cheret manigadu meda ca astringhent Etymon ltn. astringere Translations French serrer, s'approcher (de) English to grip, to draw up Spanish estrechar, acercar Italian strìngere, avvicinare German zuschnüren, aneinander rücken.

còrcobe , agt, nm Definition chi o cosa o logu chi est cun sa parte de pitzu a forma de cúcuru, prus arta, corcobau, a sedha Synonyms e antonyms calembru, cucurúciu, cucurudu Etymon srd. Translations French mamelon English rise, hump Spanish corcova Italian dòsso German Rücken.

ischína , nf: schina Definition sa parte de apalas in sa carena, in mesu in mesu; sa filera de ossos (33 o 34, serra de i.) chi andhat de su gatzile a su frustale de sa coa, totu coment'e a nodos o lórigas subràbari e tentos apare de pòdere agguantare totu sa carena (mescamente in su cristianu, ca camminat prantau, in posidura verticale) e fàere giogu de si pòdere incrubare a dónnia bandha, cun d-unu pígiu de ossu modhe in mesu tra nodu e àteru, totu istampaos a bisura de lórigas a tales de formare unu cundhutu ue passat su meudhu; foedhandho de logu, in monte longu o puntas de montes, su tretu prus in artu, longu, a bisura de ischina de animale o serra / ischineta = is ossos de s'ischina de su pische Idioms csn: zúchere i. = èssere forte; ischina de cabertura o schinali = su tretu prus in artu, totu de longu, de una carbertura a duas abbas Sentences supenti e pesadindhe de ischina, comente faghias unu tempus! ◊ àteras bortas fipo ómine de ischina forte e sanu ◊ chirca tribàgliu, mandrone: si giughes bidru in s'ischina ingruxadila a furcone! 2. inoghe badhes, rios e marinas sunt sidhados ispartos in sa zona chi a cabita lis faghent corona serras rujastras, buscosas ischinas Scientific Terminology crn, slg Etymon grm. skina Translations French dos, colonne vertébrale English backbone Spanish espalda, columna vertebral Italian schièna, colónna vertebrale German Rücken, Wirbelsäule.

pàba , nf: pala Definition tretu de sa carena, a sa parte de asegus, in artu, de s'ischina a codhos e de chintzu a paris de is codhos; ossu ladu, in su matessi tretu de sa carena, cun su primu annoigadórgiu de su bratzu (e in is animales de is cambas de ananti); parte de bestimentu chi arresurtat a parte de asegus, in palas; parte de unu trastu (es. cadira) chi arresurtat a parte de apalas de chie cicit, o adaesegus, prus atesu abbaidandhodhu de fronte; foedhandho de logu, tretu mannu in costa, in fiancos de montigos, de sedhas e montes / min. palighedha; de logu, palinzu / min. pabixedhas = a logos, su coritu de su costúmene de sa fémina Synonyms e antonyms codhu, ischina / colta Idioms csn: punta de sa p. = su tretu prus in bassu (in sa carena umana), ue agabbat cun ossu modhe; mazos de palas = sos ossos de sa pala de un'animale; apalas = (a palas) in daisegus; èssiri, istai, pònniri palas a… = furriadu, ziradu a parte contrària; èssere a palas apare = s'unu contras a s'àteru; betare, ghetare una cosa de pala in codhu, de palas in costas = nàrriri o abetai chi sa cosa dha fatzat s'àteru, chi tocat a s'àteru, chi est de s'àteru, itl. fare a scaricabarile; garrigare una cosa a pala = atuai o atuaisidha a codhu; pigai a pala, zúchere a pala = leare a codhu (fintzas in su sensu de àere sa responsabbilidade de carchi cosa o de ccn.); pònniri, andai, torrai apalas, in palas = addaisegus, in daisegus; dare palas = lassai a pèrdiri una chistioni; dare palas a unu = no ndi fai prus contu, isbandonaidhu in s'apretu; giúghere subra de palas chi… = ispetaresila, pessaresila una cosa, mescamente de dannu; fàghere, o istrínghere, de palas = arruntzai is palas, fai a cumprèndiri de no isciri nudha; zúghere palas mannas, largas (in cobertantza)= baliai meda; èssere palas a sole = abbaidare a su nord; èssere palas a Deu = no crere in Deus; bortare o furriare de palas = andaisindi, isbandonai o lassai s'àteru sentza de agiudu perunu; portai a pala cadira = zúchere a càtara, sétidu subra de sas manos intradas apare de duos Sentences crescidedhu est, fillu tuu: biu dh'as is pabas chi portat?! 2. de una cadrea betza petzi bi sunt abbarradas sas palas ◊ ndhe so dadu bolta inoghe pro ndhe betare montijos e palas! ◊ in cussas palas bi est coladu su fogu 3. depeus castiai apabas puru e no aranti isceti! ◊ apalas de sa dommedha bi aiat una tanca ◊ torramus in palas ca no est cosa de bajulare! ◊ sas limbas malas paret chi no ant àteru donu si no de púnghere apalas! (P.Cucca)◊ cudha est setzendi pabas a innòi 4. lu giughia subra de palas chi devia pèrdere su pretu! ◊ azummai si che brigant e che fint essendhe male, ma isse at dadu palas e sas cuntierras las ant cumpostas ◊ su logu iscuriadu totinduna, palas mi daent frades e parentes! ◊ gei portat palas mannas! ◊ si no bi at nudha, ite ti cogo, sas palas?! ◊ funt ghetendisí sa curpa de palas in costas ◊ est batindhe linna a pala ◊ intendhindhe cudhu diasi inchietu fúrriat de palas e si che andhat ◊ chini s'arrichit de dinai allenu po cantu bivit est palas a Deus (Pillai) Surnames and Proverbs smb: Paba, Pala Scientific Terminology crn, slg Translations French épaule, omoplate, dossier English shoulder (blade) Spanish hombro, omoplato, dorso Italian spalla, scàpola, dòrso, spalliera German Schulter, Schulterblatt, Rücken.

tólu , nm, agt: tou 1 Definition sa parte grussa de una ferramenta po segare, s'àtera bandha de s'atza / abbarrare tolu = abarrai istrantaxu Synonyms e antonyms saldiscu | ctr. assa 1 Sentences in bidha no si nat "tolu" s'óciu de sa istrale ma namus "intolau" pro nàrrere "mortu"◊ su tolu de sa bistrale, de s'aschiolu, de su leputzedhu, de sa càvana ◊ dh'ant iscutu a tolu de segure 2. cussa picioca mi parit ca portat atza… e tou! Surnames and Proverbs smb: Tolu Etymon ltn. tolus Translations French dos English spine Spanish recazo Italian còstola (parte oppósta al tàglio) German Rücken.