abbandhonàre , vrb: abbandonai,
abbannonare,
abendonai Definition
lassare istare una cosa, unu logu, a unu, a tempos longos chentza si ndhe incurare, lassare in abbandhonu
Synonyms e antonyms
disamparai,
discuidai,
irbandhonare,
lassai,
sbandonai,
scabidai
| ctr.
contifizare
Sentences
ca non lis lasso benes ne dinari mi ant in custu modu abbandonadu (C.Longu)◊ t'ibetat su coru chi as abendonau ◊ is basciuresus no ant a abbandonai custu logu! ◊ sa vida est acabbada si mi abbandhonas tue! ◊ mancu nci pentzist: dèu no ti abbandonu! ◊ nariant ca po che bogare sa miséria su rimédiu fuit de abbannonare s'agricoltura
Etymon
itl.
Translations
French
abandonner,
quitter,
négliger
English
to leave,
to neglect
Spanish
abandonar
Italian
abbandonare
German
verlassen.
abbandhónu , nm: abbandonu Definition
su lassare cosa o gente chentza dha cricare prus, a comente bolet andhare, a comente andhat andhat
Synonyms e antonyms
descuidu,
disamparu,
irbandhonu,
scabudu
| ctr.
contibizu,
incuru
Sentences
lassare in abbandhonu ◊ mi est pena su bi crere, mi est afannu pensendhe chi mi at postu in abbandhonu ◊ sa Sardigna cheriat pretziada, invece de l'àere posta in abbandhonu!
Etymon
itl.
Translations
French
abandon
English
abandonment
Spanish
abandono
Italian
abbandóno
German
Verlassen.
dassàre , vrb Definition
abbarrare o istare a su chi bolet fàere s'àteru, arrimare o abbandhonare po pagu o po sèmpere, iscuncordare
Synonyms e antonyms
abbandhonare,
acadiare,
acogiai,
cambare,
codiare,
coigiare,
discuidai,
ilmentigare,
incoizare,
lassai,
scabidai
| ctr.
leai,
picare
Sentences
at dassau sa trata de sos pedes suos ◊ su masone dassat sa mandra pro su paschinzu ◊ ses cúrrida a sa gianna dassendhe sa faina ◊ dàssalu irbasolare, chin custos issudhos chi si nch'est cravandhe in conca! ◊ si no cheres bènnere dàssalu! ◊ como bos dasso ca mi che so recuindhe ◊ no mi dassetas solu!
2.
cussos duos fint ammorendhe tantos annos e apustis si sunt dassados
Etymon
ltn.
de + laxare
Translations
French
laisser,
quitter
English
to leave
Spanish
dejar
Italian
lasciare
German
lassen,
verlassen.
disampàru , nm Definition
mancàntzia o farta de amparu, de contivígiu
Synonyms e antonyms
abbandhonu,
descuidu,
scabudu
| ctr.
amparu
Sentences
nosus seus cudhus calaus in su duamila, casi in s'erari de su roncali, esémpiu de disapegu e disamparu
Etymon
spn.
Translations
French
abandon
English
abandonment
Spanish
desamparo
Italian
abbandóno
German
böswilliges Verlassen.
fidài , vrb: fidare,
firai Definition
crèdere, giare fide; lassare a unu o una cosa chentza dhi giare atentzione a sa sighia, chentza dha castiare, chentza pentzare in su malu; nàrrere o giare a ischire cosa a persona chi si credet segura, chi giughet capia, chi mantenet su segretu
Synonyms e antonyms
intregai
Idioms
csn:
fidare una cosa in manos de unu, fidare a unu cun àtere = intregai, lassai una cosa a unu, lassai a unu cun carchi àteru (pruscatotu pro dhu castiai); est malu fidare a… = no fait a si fidai de…, est perigulosu a…; fidai is pudhas a marxani = pònnere su grodhe a tentare sos anzones, comporare casu dae sos sórighes, chircare seguresa o bene in chie ti traighet, in chie tenet s’iscopu de ti fàghere male
Sentences
ello cun chie mi cherzo fidare, giaghí fide in nisciunu si agatat?! (P.Pisurzi)◊ comintzas s'anzone a lusingare si si fiderat chi t'intrat in manu (Carta)◊ no ti fides in cussa nae ca si che podet segare! ◊ nosu bellus e prexaus ca tenaiaus una poriga de iscudus allogaus… bai e fidadidha! ◊ no fait a si fidai de sa buca a su nasu ◊ como su pisedhu za ch'est mannu e abbistu e faghet a li fidare sa màchina
2.
lah chi no dhu fidis a Cappai, sinò in pagu tempus ti dhu mànciat! ◊ tenia cosa in su fogu, mi so fidada e brusiada mi ch'est ◊ pro ti àere fidadu unu mamentu ses diventada un'ebba rude! ◊ no faghet a fidare sa laghinza, ca si ch'essit de su cunzadu ◊ su mastru at fidadu sos pisedhos solos e si sunt totu postos a brincare ◊ custa criadura no l'at fidada un'iscuta, a sa mama, timindhe chi si che andhet
3.
si as bisonzu de cossizos, abbàida cun chie ti fidare!
Surnames and Proverbs
prb:
a cani chi papat cinixu no dhi fidis su lardu
Etymon
itl.
Translations
French
avoir confiance,
confier
English
to trust,
to entrust
Spanish
confiar
Italian
fidarsi,
affidare
German
sich verlassen auf + Akk.,
anvertrauen.
irbandhonàdu , pps, agt Definition
de irbandhonare; chi est in abbandhonu, lassau a comente bolet andhare, chi no est tentu contu, iscabudau
Synonyms e antonyms
ilbandhonidu,
iscóndhiu,
ismeriadu
| ctr.
contivizadu
Translations
French
abandonné
English
abandoned,
careless
Spanish
abandonado,
desamparado
Italian
abbandonato,
trascurato
German
verlassen,
vernachlässigt.
irbandhonàre , vrb: sbandonai Definition
lassare cosa, logu o gente in abbandhonu, chentza custodiau, chentza ndhe fàere contu
Synonyms e antonyms
abbandhonare,
disamparai,
discuidai,
lassai,
scabidai
| ctr.
contifizare
Sentences
mischinedha, sa catedha de númene no ndh’at, ca l’ant irbandhonada dae candho fit minore ◊ custas olias las ant irbandhonadas, chentza pudadas e ne irfruedhadas prus
Translations
French
abandonner,
négliger
English
to leave,
to neglect
Spanish
abandonar
Italian
abbandonare,
trascurare
German
verlassen,
vernachlässigen.
irbandhónu , nm Definition
su iscabudare, su no tènnere o no èssere tentu contu, trebballau, contivigiau
Synonyms e antonyms
abbandhonu
| ctr.
contibizu
Sentences
totu in irbandhonu est, cussu possessu: unu tempus pariat unu zardinu e como est prenu de rú
Translations
French
abandon
English
neglect
Spanish
abandono,
desamparo
Italian
abbandóno
German
Verlassen.
issimizídu , agt, nm Synonyms e antonyms
abbandhonadu,
assoladu,
isputzidu
Sentences
cudhu ch'innetaiat sa carena a lebbrosos e a issimizidos chi fint dai totu isputzidos ant mortu cun manna mia pena!
Translations
French
abandonné,
délaissé
English
forlorn
Spanish
desamparado,
abandonado
Italian
derelitto
German
verlassen.
scabúdu , nm Definition
su scabudai, su lassare in abbandhonu
Synonyms e antonyms
abbandhonu,
descuidu,
disamparu
| ctr.
contibizu
Sentences
chi pentzat a s'ora de su scabudu, una punta dhi setzit in su coru!(F.I.Congiu)◊ est pentzendu a su scabudu de sa famíglia
Etymon
srd.
Translations
French
abandon
English
neglect
Spanish
abandono
Italian
abbandóno
German
Verlassen.