abbandhonàre , vrb: abbandonai, abbannonare, abendonai Definitzione lassare istare una cosa, unu logu, a unu, a tempos longos chentza si ndhe incurare, lassare in abbandhonu Sinònimos e contràrios disamparai, discuidai, irbandhonare, lassai, sbandonai, scabidai | ctr. contifizare Frases ca non lis lasso benes ne dinari mi ant in custu modu abbandonadu (C.Longu)◊ t'ibetat su coru chi as abendonau ◊ is basciuresus no ant a abbandonai custu logu! ◊ sa vida est acabbada si mi abbandhonas tue! ◊ mancu nci pentzist: dèu no ti abbandonu! ◊ nariant ca po che bogare sa miséria su rimédiu fuit de abbannonare s'agricoltura Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu abandonner, quitter, négliger Ingresu to leave, to neglect Ispagnolu abandonar Italianu abbandonare Tedescu verlassen.

abbandhónu , nm: abbandonu Definitzione su lassare cosa o gente chentza dha cricare prus, a comente bolet andhare, a comente andhat andhat Sinònimos e contràrios descuidu, disamparu, irbandhonu, scabudu | ctr. contibizu, incuru Frases lassare in abbandhonu ◊ mi est pena su bi crere, mi est afannu pensendhe chi mi at postu in abbandhonu ◊ sa Sardigna cheriat pretziada, invece de l'àere posta in abbandhonu! Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu abandon Ingresu abandonment Ispagnolu abandono Italianu abbandóno Tedescu Verlassen.

dassàre , vrb Definitzione abbarrare o istare a su chi bolet fàere s'àteru, arrimare o abbandhonare po pagu o po sèmpere, iscuncordare Sinònimos e contràrios abbandhonare, acadiare, acogiai, cambare, codiare, coigiare, discuidai, ilmentigare, incoizare, lassai, scabidai | ctr. leai, picare Frases at dassau sa trata de sos pedes suos ◊ su masone dassat sa mandra pro su paschinzu ◊ ses cúrrida a sa gianna dassendhe sa faina ◊ dàssalu irbasolare, chin custos issudhos chi si nch'est cravandhe in conca! ◊ si no cheres bènnere dàssalu! ◊ como bos dasso ca mi che so recuindhe ◊ no mi dassetas solu! 2. cussos duos fint ammorendhe tantos annos e apustis si sunt dassados Ètimu ltn. de + laxare Tradutziones Frantzesu laisser, quitter Ingresu to leave Ispagnolu dejar Italianu lasciare Tedescu lassen, verlassen.

disampàru , nm Definitzione mancàntzia o farta de amparu, de contivígiu Sinònimos e contràrios abbandhonu, descuidu, scabudu | ctr. amparu Frases nosus seus cudhus calaus in su duamila, casi in s'erari de su roncali, esémpiu de disapegu e disamparu Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu abandon Ingresu abandonment Ispagnolu desamparo Italianu abbandóno Tedescu böswilliges Verlassen.

fidài , vrb: fidare, firai Definitzione crèdere, giare fide; lassare a unu o una cosa chentza dhi giare atentzione a sa sighia, chentza dha castiare, chentza pentzare in su malu; nàrrere o giare a ischire cosa a persona chi si credet segura, chi giughet capia, chi mantenet su segretu Sinònimos e contràrios intregai Maneras de nàrrere csn: fidare una cosa in manos de unu, fidare a unu cun àtere = intregai, lassai una cosa a unu, lassai a unu cun carchi àteru (pruscatotu pro dhu castiai); est malu fidare a… = no fait a si fidai de…, est perigulosu a…; fidai is pudhas a marxani = pònnere su grodhe a tentare sos anzones, comporare casu dae sos sórighes, chircare seguresa o bene in chie ti traighet, in chie tenet s’iscopu de ti fàghere male Frases ello cun chie mi cherzo fidare, giaghí fide in nisciunu si agatat?! (P.Pisurzi)◊ comintzas s'anzone a lusingare si si fiderat chi t'intrat in manu (Carta)◊ no ti fides in cussa nae ca si che podet segare! ◊ nosu bellus e prexaus ca tenaiaus una poriga de iscudus allogaus… bai e fidadidha! ◊ no fait a si fidai de sa buca a su nasu ◊ como su pisedhu za ch'est mannu e abbistu e faghet a li fidare sa màchina 2. lah chi no dhu fidis a Cappai, sinò in pagu tempus ti dhu mànciat! ◊ tenia cosa in su fogu, mi so fidada e brusiada mi ch'est ◊ pro ti àere fidadu unu mamentu ses diventada un'ebba rude! ◊ no faghet a fidare sa laghinza, ca si ch'essit de su cunzadu ◊ su mastru at fidadu sos pisedhos solos e si sunt totu postos a brincare ◊ custa criadura no l'at fidada un'iscuta, a sa mama, timindhe chi si che andhet 3. si as bisonzu de cossizos, abbàida cun chie ti fidare! Sambenados e Provèrbios prb: a cani chi papat cinixu no dhi fidis su lardu Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu avoir confiance, confier Ingresu to trust, to entrust Ispagnolu confiar Italianu fidarsi, affidare Tedescu sich verlassen auf + Akk., anvertrauen.

irbandhonàdu , pps, agt Definitzione de irbandhonare; chi est in abbandhonu, lassau a comente bolet andhare, chi no est tentu contu, iscabudau Sinònimos e contràrios ilbandhonidu, iscóndhiu, ismeriadu | ctr. contivizadu Tradutziones Frantzesu abandonné Ingresu abandoned, careless Ispagnolu abandonado, desamparado Italianu abbandonato, trascurato Tedescu verlassen, vernachlässigt.

irbandhonàre , vrb: sbandonai Definitzione lassare cosa, logu o gente in abbandhonu, chentza custodiau, chentza ndhe fàere contu Sinònimos e contràrios abbandhonare, disamparai, discuidai, lassai, scabidai | ctr. contifizare Frases mischinedha, sa catedha de númene no ndh’at, ca l’ant irbandhonada dae candho fit minore ◊ custas olias las ant irbandhonadas, chentza pudadas e ne irfruedhadas prus Tradutziones Frantzesu abandonner, négliger Ingresu to leave, to neglect Ispagnolu abandonar Italianu abbandonare, trascurare Tedescu verlassen, vernachlässigen.

irbandhónu , nm Definitzione su iscabudare, su no tènnere o no èssere tentu contu, trebballau, contivigiau Sinònimos e contràrios abbandhonu | ctr. contibizu Frases totu in irbandhonu est, cussu possessu: unu tempus pariat unu zardinu e como est prenu de rú Tradutziones Frantzesu abandon Ingresu neglect Ispagnolu abandono, desamparo Italianu abbandóno Tedescu Verlassen.

issimizídu , agt, nm Sinònimos e contràrios abbandhonadu, assoladu, isputzidu Frases cudhu ch'innetaiat sa carena a lebbrosos e a issimizidos chi fint dai totu isputzidos ant mortu cun manna mia pena! Tradutziones Frantzesu abandonné, délaissé Ingresu forlorn Ispagnolu desamparado, abandonado Italianu derelitto Tedescu verlassen.

scabúdu , nm Definitzione su scabudai, su lassare in abbandhonu Sinònimos e contràrios abbandhonu, descuidu, disamparu | ctr. contibizu Frases chi pentzat a s'ora de su scabudu, una punta dhi setzit in su coru!(F.I.Congiu)◊ est pentzendu a su scabudu de sa famíglia Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu abandon Ingresu neglect Ispagnolu abandono Italianu abbandóno Tedescu Verlassen.

«« Torra a chircare